Diyalektik Davranış Terapisi'nin genç yetişkinlerde aleksitimi, kaygı ve kişilerarası problemler üzerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of Dialectical Behavior Therapy on alexithymia, anxiety and interpersonal problems in young adults
- Tez No: 927856
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA IŞIL BİLİCAN YURTERİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Bu araştırmada aleksitimisi olan genç yetişkin kadınlara Diyalektik Davranış Terapisi Grup Beceri Eğitimi (DDT-GBE) ve Bilişsel Davranışçı Terapi Grup Beceri Eğitimi (BDT-GBE) müdahalesi uygulanarak bilinçli farkındalık, duygu düzenleme, kişilerarası etkililik, stres toleransı, aleksitimi, kaygı ve kişilerarası problemler üzerindeki etkililiklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada olan çalışmaya yaşları 18-25 arasında olan 428 kişi katılmıştır. Kadın ve erkek katılımcıların aleksitimi puanlarının yordanmasına ilişkin yapılan regresyon analizi sonucunda kadınların aleksitimi puanlarının anlamlı olarak yordandığı bulunmuştur. Bu nedenle çalışmanın ikinci kısmına 41 kadın katılımcı dahil edilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçekler Sosyodemografik Bilgi Formu, Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20), Beck Anksiyete Ölçeği, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form (DDGÖ-16), Kişilerarası Problemler Envanteri Döngüsel Ölçekleri, Beş Faktörlü Bilgece Farkındalık Ölçeği-Kısa Formu (BFBFÖ-K), Kişilerarası Yetkinlik Ölçeği-Kısa Formu, Sıkıntıya Dayanma Ölçeğidir. Seçkisiz atama yöntemiyle 14 kişi DDT-GBE, 14 kişi BDT-GBE ve 13 kişi bekleme listesi grubuna atanmıştır. Deney grubundaki katılımcılara 12 hafta boyunca, her oturum 90 dakika sürecek şekilde müdahale uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise bu süre boyunca herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Katılımcılardan ön, orta ve son ölçüm alınmıştır. Verilerin analizinde SPSS 26. Paket programı kullanılarak Korelasyon Analizi, Ki-Kare, Bağımsız Örneklem t Testi, Karışık Çift Yönlü Varyans Analizi, Regresyon Analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda aleksitimi, kişilerarası problemler, bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme güçlüğü puanlarında hem DDT-GBE hem de BDT-GBE gruplarında anlamlı değişiklikler olmuştur. Etki büyükleri incelendiğinde DDT-GBE grubunun BDG-GBE'ye kıyasla daha fazla ve hızlı etki ettiği bulunmuştur. Kişilerarası yetkinlik ve stres toleransı puanlarında DDT-GBE, BDT-GBE ve bekleme listesinin gruplar içi ve gruplar arası değişiklikler bulunmamıştır. Anksiyete puanında sadece DDT-GBE'de anlamlı bir değişiklik bulunmuştur. Bekleme listesinde yer alan katılımcılarda değişkenlerin herhangi birinde hiçbir ölçüm düzeyinde farklılık bulunmamıştır. DDT-GBE ve BDT-GBE'nin aleksitimisi olan genç yetişkin kadınlar için etkili yöntemler olduğu, DDT-GBE'nin BDT-GBE'ye etki büyüklükleri dikkate alındığında daha etkili bir ekol olduğunu söylemek mümkündür.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to examine the effectiveness of Dialectical Behavior Therapy Group Skills Training (DBT-GST) and Cognitive Behavioral Therapy Group Skills Training (CBT-GST) intervention on mindfulness, emotion regulation, interpersonal effectiveness, stress tolerance, alexithymia, anxiety and interpersonal problems in young adult women with alexithymia. The research consist of two steps. In the first step, 428 individuals aged between 18-25 years participated in the study. As a result of the regression analysis on the prediction of alexithymia scores of female and male participants, it was found that the alexithymia scores of women were significantly predicted. Therefore, 41 female participants were included in the second part of the study. The scales used in the study were Sociodemographic Information Form, Toronto Alexithymia Scale (TAS-20), Beck Anxiety Scale, Difficulties in Emotion Regulation Scale-Brief Form (DERS-16), Interpersonal Problems Inventory, Five-Facet Mindfulness Questionnaire Short Form (FFMQ-S), Interpersonal Problems Circumplex Scales Short Form, and Distress Tolerance Scale. By random assignment method, 14 participants were assigned to DBT-GST, 14 participants to CBT-GST and 13 participants to the waiting list group. The participants in the experimental groups provided with a treatment for 12 weeks, with each session lasting 90 minutes. The control group did not receive any intervention during this period. Pre-, mid- and post-measurements were taken from the participants. In the analysis of the data, Correlation Analysis, Chi-Square, Independent Sample t Test, Mixed Pairwise Analysis of Variance, Regression Analysis were performed using SPSS 26. As a result of the analyses, there were significant changes in alexithymia, interpersonal problems, mindfulness and difficulties in emotion regulation scores in both DBT-GST and CBT-GST groups. When the effect sizes were analyzed, it was found that the DBT-GST group had a greater effect than the CBT-GST group. Interpersonal competence and stress tolerance scores of DBT-GST, CBT-GST, and the waiting list did not show significant within- and between-group changes. A significant change was found in anxiety score only in DBT-GST. No difference was found at any measurement level in any of the variables in the participants on the waiting list. It is possible to say that DBT-GST and CBT-GST are effective methods for young adult women with alexithymia, and DBT-GST is a more effective school considering the effect sizes of CBT-GST.
Benzer Tezler
- Diyalektik davranış terapisinin genç yetişkinlerde duygu düzenleme, psikolojik dayanıklılık, psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu üzerine etkisi
The effect of dialectical behavior therapy on emotion regulation, psychological resilience, psychological well-being and life satisfaction in young adults
HÜDANUR AKKUZU
Doktora
Türkçe
2025
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA IŞIL BİLİCAN YURTERİ
- Diyalektik davranış terapisi beceri eğitimi'nin depresyon seviyesi üzerindeki etkisi
Effectiveness of dialectical behavioral threaphy skills training on depression level
İREM ARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Şehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ÇELEBİ
- Fibromiyalji tanısı alan kadın hastalarda online diyalektik davranış terapisi beceri eğitimi'nin fibromiyalji ve psikolojik belirtiler üzerindeki etkisi
Investigation of the effect of online dialectical behavior therapy skills training on fibromyalgia and psychological symptoms in female patients diagnosed with fibromyalgia
AYŞE TURAN
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA IŞIL BİLİCAN YURTERİ
- Diyalektik davranış terapisi grup beceri eğitiminin ebeveynlerin psikolojik belirti ve aile içi ilişkilerine etkisi
The effect of dialectical behavioral therapy group skills training on psychological symptoms and family relations of parents
ESRA ÖKTEM
Doktora
Türkçe
2023
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA IŞIL BİLİCAN
- Diyalektik davranış terapisi grup beceri eğitiminin yetişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda incelenmesi
Examination of dialectical behavior therapy group skills training in adult attention deficit hyperactivity disorder
VAHİDE ULUSOY GÖKÇEK
Doktora
Türkçe
2022
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA IŞIL BİLİCAN YURTERİ