Farsça-Türkçe bir sözlük: Cevhere (İnceleme-metin)
A Persian-Turkish dictionary: Cevhere (Review-text)
- Tez No: 927877
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜRKAN ALVAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 735
Özet
Çeviri-yazısını yaptığımız Cevhere adlı bu Farsça-Türkçe sözlük, edebi terimlerden sanatlara, mısra açıklamalarından deyimlere kadar Fars Edebiyatı'nın anlaşılmasına yardımcı olacak çok kapsamlı bir sözlüktür. Sözlüğün yazılışındaki amaç Farsça öğrenmeye hevesli olan devrin ileri gelenleri ile gençlere bu dilin inceliklerini aktarmak ve derinliğine ulaştırmaktır. Yapılan karşılaştırmalar neticesinde sözlükteki maddelerin büyük oranda Hâfız-ı Şirâzî divanındaki beyitlerle uyuştuğu ve bu beyitlerden derlenen maddelerin Sûdî Bosnevî'nin Hâfız Divanı üzerine yaptığı şerhten de yararlanarak açıklandığı anlaşılmıştır. Sözlüğün hazırlanışında çeviri-yazı tamamlanmış ve önceki sözlükler incelenerek manzum, mensur ve edebi eserlere dayanan metin sözlükleri tetkik, Anadolu Farsçası kavramı irdelenmiştir. Birinci bölümde Cevhere her yönüyle tahlil edilmiş, nüsha tavsif edilmiş, sözlüğün metin kurgusu, dil ve üslüp özellikleri ile klasik edebiyat bilgisi bakımından sunduğu malzeme üzerinde durulmuştur. ikinci bölümde ise sözlüğün esas aldığı iki temel kaynak olan Hâfız Divanı ve Sûdî'nin bu divana yaptığı şerh ile Cevhere'ye etkileri tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Persian-Turkish dictionary, Cevhere, for which we have completed the transliteration, is an extensive dictionary of Persian literature encompassing literary terms, arts, explanations of verses, and idioms. The purpose of compiling this dictionary was to convey the subtleties and depth of the Persian language to the prominent figures of the time and young people who were eager to learn Persian. Based on the comparisons conducted, it has been determined that the entries in the dictionary largely correspond to the couplets in the Dīvān of Hāfiz-i Shīrāzī, and that the entries derived from these couplets were explained with reference to Sūdī Bosnevī's commentary on the Dīvān of Hāfiz. In the preparation of the dictionary, a transcription was completed, and previous dictionaries were analyzed, focusing on textual dictionaries based on poetic, prose, and literary works while examining the concept of Anatolian Persian. In the first chapter, Cevhere was analyzed in all aspects, including manuscript descriptions, the textual structure of the dictionary, its linguistic and stylistic features, and the material it offers in terms of classical literary knowledge. In the second chapter, the influence of the two primary sources of the dictionary, namely the Dīvān of Hāfiz and Sūdī's commentary on this Dīvān, on Cevhere was discussed.
Benzer Tezler
- Tuhfetü'l-Erîbi'n-Nâfi'a Li'r-Rûhânî Ve't-Tabîb (Sentaks incelemesi-metin-sözlük)
Tuhfetü'l-Erîbi̇'n-Nâfi̇'a Li̇'r-Rûhânî Ve't-Tabîb (Syntax revi̇ew-text-di̇cti̇onary)
ALİ KEMAL ŞAŞ
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT TOKATLI
- Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Ferhenga menzûm a Kurdî-Farisî (Vekolîn-Tekst)
Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Kürtçe-Farsça manzum sözlük (İnceleme-Metin)
RAMAZAN PERTEV
Yüksek Lisans
Kürtçe
2012
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ YILDIRIM
- Cinânü'l-Cinâs
Cinânü'l-Cinâs
ZAHİDEGÜL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADET KARAKÖSE
- El-bâbûsü'l-Vasît fî tercümeti'l-Kâmûsu'l-Muhît'ın (22/a-27/a,73/a-92/b,144/a-146b,153/a,183b) transkripsiyonu
Transcription of el-Bâbûsü'l-vasît fî Tercümeti'l-Kâmûsu'l-muhît'in (22/a-27/a, 73/a-92/b, 144/a-146b,153/a-183b)
NEZİRE HAPEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL