Babacan okul liderliği ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki: Güç mesafesinin düzenleyici rolü
The relationship between paternalistic school leadership and teachers' citizenship behaviors: The moderator role of power distance
- Tez No: 928395
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHMUT POLATCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Liderliğin kültürel bağlamın ayrılmaz bir parçası olarak görülmesi, özellikle son dönem okul liderliği araştırmalarında önemli bir inceleme konusu olmuştur. Mevcut çalışmalar, liderlik davranışlarının ve stratejilerinin, bulunduğu toplumun kültürel değerleri ve normları ile nasıl şekillendiğini anlamayı hedeflemiştir. Mevcut literatürün bir devamı olarak bu çalışma, okul müdürlerinin babacan liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisini, özellikle de bu ilişkide güç mesafesinin ılımlaştırıcı rolüne odaklanarak araştırmayı amaçlamaktadır. Kesitsel bir anket tasarımı kullanan araştırma, öğretmenlerin müdürlerin paternalist liderlik uygulamaları, güç mesafesi ve kendi örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki etkileşimi nasıl algıladıklarını araştırmaktadır. Bu ilişkileri analiz etmek için çok düzeyli bir yapısal eşitlik modellemesi (YEM) yaklaşımı kullanılmıştır. Zaman ve maliyetle ilgili kısıtlamalar göz önünde bulundurularak basit rastgele örnekleme yöntemi benimsenmiştir. Çalışmanın örneklemi 61 okuldan 725 öğretmenden oluşmaktadır. Veri analizi, tanımlayıcı istatistikleri, doğrulayıcı faktör analizini ve Bayesian tahmin yaklaşımını kullanan YEM yol analizini içermektedir. Bu analizler SPSS 25 ve Mplus 8.80 yazılım paketleri ile gerçekleştirilmiştir. Betimsel bulgular, öğretmenlerin algılarına göre, okul müdürlerinin paternalist liderlik davranışlarının ortalamanın üzerinde, güç mesafesinin düşük ve öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının çok yüksek olarak algılandığını ortaya koymaktadır. YEM analizi, babacan liderlik ile hem öğretmenlerin vatandaşlık davranışları hem de güç mesafesi arasında zayıf ancak pozitif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ayrıca, paternalist liderlik öğretmenlerin vatandaşlık davranışları üzerinde orta düzeyde ve pozitif bir etki göstermektedir. Moderator analizi sonuçlarına göre, güç mesafesi yüksek olduğunda, babacan liderliğin öğretmenlerin vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi zayıftır. Tersine, güç mesafesi düşük olduğunda, paternalist liderliğin öğretmenlerin vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi daha güçlüdür. Bu durum, hiyerarşik güç eğilimlerinin düşük olduğu okullarda, müdürlerin babacan liderliğinin öğretmenlerin ekstra rol davranışlarını teşvik etmede daha büyük bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu bulgular, öğretmen davranışlarını şekillendirmede liderlik uygulamalarının kültürel doğasını vurgulayarak, politika yapıcılar ve eğitim uygulayıcıları için önemli çıkarımlar taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Leadership has increasingly been regarded as an integral part of the cultural context, becoming a significant focus of recent school leadership research. Existing studies aim to understand how leadership behaviors and strategies are shaped by the cultural values and norms of the society in which they operate. As a continuation of the existing literature, this study seeks to examine the impact of paternalistic leadership behaviors of school principals on teachers' organizational citizenship behaviors, with a particular emphasis on the moderating role of power distance in this relationship. Using a cross-sectional survey design, the study explores how teachers perceive the interaction between principals' paternalistic leadership practices, power distance, and their own organizational citizenship behaviors. A multilevel structural equation modeling (SEM) approach was used to analyze these relationships. Considering time and cost constraints, a simple random sampling method was adopted. The study sample consisted of 725 teachers from 61 schools. Data analysis included descriptive statistics, confirmatory factor analysis, and SEM path analysis using a Bayesian estimation approach. These analyses were conducted with SPSS 25 and Mplus 8.80 software packages. Descriptive findings revealed that according to teachers' perceptions, school principals' paternalistic leadership behaviors were perceived as above average, power distance was perceived as low, and teachers' organizational citizenship behaviors were perceived as very high. Structural equation modeling (SEM) analysis shows that there is a weak but positive relationship between paternalistic leadership and both teachers' citizenship behaviors and power distance. Moreover, paternalistic leadership has a moderate and positive effect on teachers' citizenship behaviors. According to the moderation analysis results, when power distance is high, the effect of paternalistic leadership on teachers' citizenship behaviors is weak. Conversely, when power distance is low, the effect of paternalistic leadership on teachers' citizenship behaviors is stronger. This suggests that in schools with low hierarchical tendencies, principals' paternalistic leadership has a greater impact on encouraging teachers' extra role behaviors. These findings have important implications for policy makers and educational practitioners by highlighting the contextual nature of leadership effectiveness in shaping teacher behavior.
Benzer Tezler
- Lise yöneticilerinin paternalist (babacan) liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between high school administrators' paternalistic leadership behaviors and teachers' organizational silence levels
ŞAHİN BAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL OKÇU
- Okul yöneticilerinin paternalist (babacan) liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Batman ili örneği)
The relationship between paternalist leadership behaviors of school managers and teachers' job satisfaction (Batman province case)
FERDA EKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL OKÇU
- Yöneticilerin liderlik stilleri ile iş yerinde yaşanan psikolojik yıldırma arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of the relationship between managers' leadership styles and psychological injury at work
YELİZ PASTIRMACIOĞLU
- Okul müdürlerinin; paternalist (babacan) liderlik davranışlarıyla yaratıcı liderlik özellikleri arasındaki ilişki: Kahramanmaraş ili örneği
The relationship between school principals' creative leadership characteristics and paternalistic leadership behavior: The case of Kahramanmaras province
İBRAHİM TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN HASAN ATALMIŞ
- Okul müdürlerinin paternalist (babacan) liderlik davranışları ile Hofstede'nin kültür boyutları arasındaki ilişki
The relationship between paternalistic leadership behaviours of school principals and culture dimensions of Hofstede
AHMET SAYLIK
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNAYET AYDIN