2009-2022 yıllarında hazırlanmış yüksek lisans tez çalışmalarındaki (15 tez) deyim örneklerine ilişkin bir değerlendirme
Evaluation of examples of idioms in master's thesis (15 theses) prepared in 2009-2022
- Tez No: 928556
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMİ AKYALÇIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 453
Özet
Türkçenin önemli söz varlıklarından biri olan deyimler, bizlere geçmişten günümüze içinde bulunulan toplumun sosyal ve tarihi olaylarına ilişkin ip uçları sunmaktadır. Türk toplumunun gelenek göreneklerine, yaşam biçimlerine, inanışlarına daha pek çok bilgiye bu söz öbeklerini inceleyerek ulaşmak mümkün olabilir. Ek olarak günlük yaşantımıza sıkça dahil ettiğimiz bu söz öbekleri, içinde bulunulan durumu veya düşünceyi daha akıcı ve vurgulu anlatmayı mümkün kılmaktadır. Bu yüzden yararlandığımız bu mirası korumak, anlamak ve doğru aktarmak büyük önem taşımaktadır. Ancak kimi araştırmacılar, çalışmalarında deyim tanımı ve özellikleriyle örtüşmediği düşünülen söz öbeklerini deyim olarak değerlendirmektedir. Örneğin;“alaca bulaca, tuhafına gitmek, yalan dolan”(Aksoy, 1998),“abur cubur, acele etmek, blöf yapmak, hayale dalmak”(Püsküllüoğlu, 2006) vb. Bu örneklerin kimisi ikileme, kimisi eylem veya yardımcı eylem öbeğidir. Deyimler, ancak beraber bir bütün olarak kullanıldıklarında bir anlam ortaya koyan söz öbekleridir. Yani deyimlerin anlamı, Türkçe sözlüklerde yer alamaz, ancak deyimler sözlüklerinde aranır. Yukarıda verilen örneklerden biri olan“blöf”sözcüğünün anlamı ile blöf yapmayı deyim olarak değerlendiren Püsküllüoğlu'nun verdiği deyim anlamı aynıdır.“Kimsenin burnu kanamamak”deyimi ise gerçekten burun kanamasını değil; birinin, içinde bulunduğu durumdan zarar görmeden kurtulmasını ifade etmektedir. Bu çalışmada, 15 yüksek lisans tezi incelenmiştir. İncelenen bu tezlerde deyim olarak değerlendirilmiş ancak deyim tanımı ve özellikleri ile çeliştiği düşünülen söz varlıkları tespit edilmiş ve sayısal veriler ile desteklenmiştir. Böylece deyim konusunun titizlikle ele alınması gerektiği ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Idioms, one of the important vocabulary of Turkish, provide us with clues about the social and historical events of the society from the past to the present. It is possible to reach much more information about the traditions, lifestyles and beliefs of Turkish society by examining these phrases. In addition, these phrases, which we frequently include in our daily lives, make it possible to express the current situation or thought more fluently and emphatically. Therefore, it is of great importance to protect, understand and correctly convey this heritage that we benefit from. However; some researchers evaluate phrases that are thought to be incompatible with the definition and characteristics of idioms in their studies as idioms. For example;“alaca bulaca, tuhafına gitti, yalan dolan”(Aksoy, 1998),“abur cubur, hasten, blöf yapma, hayale dalmak”(Püsküllüoğlu, 2006) etc. Some of these examples are reduplications, some are verbs or auxiliary verbs. Idioms are phrases that reveal a meaning only when used together as a whole. In other words, the meaning of idioms cannot be found in Turkish dictionaries, but they are searched in idiom dictionaries. The meaning of the word“bluff”which is one of the examples given above, is the same as the idiom meaning given by Püsküllüoğlu, who evaluated bluffing as an idiom. The idiom“nobody's nose bleeds”does not actually refer to a nosebleed; it refers to someone getting out of the situation without being harmed. 15 master's theses were examined in this study. In these theses examined, the vocabulary that was evaluated as idioms but was thought to contradict the idiom definition and characteristics were identified and supported with numerical data. Thus, it was revealed that the subject of idioms should be handled meticulously.
Benzer Tezler
- Eğitimde metaverse kullanımına yönelik araştırmalar üzerine bibliyometrik analiz ve metasentez çalışması
A bibliometric analysis and meta synthesis study on research on the use of metaverse in education
TUĞBA KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL ŞAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET UYAR
- İlkokul müfredat programının çokkültürlü eğitim açısından değerlendirilmesi ve sınıf öğretmenlerinin çokkültürlü eğitim algıları
Assessment of the primary school curriculum program in terms of multicultural education and perceptions of primary school teachers regarding multicultural education
OKAN TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÜNAL
- İç ortam havasından biyoaerosol giderimi için pilot ölçekte antimikrobiyal nanolif filtrelerin üretimi ve mobil hava sterilizasyon sisteminin geliştirilmesi
Production of pilot scale antimicrobial nanofiber filters for bioaerosol removal from indoor air and development of a mobile air sterilization system
ABDURRAHMAN TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA YÜKSEL İMER
- İstanbul'da sanayi sektörü gelişiminin üst ölçekli mekânsal planlar bağlamında irdelenmesi
Evaluation of industrial sector development in Istanbul in the context of upper scale urban plans
GÜLNUR GÜNEŞ AĞAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÜNSAL
- Yüksek çözünürlüklü uydu verileri kullanılarak şehir alanlarının incelenmesi
Investigation of city areas using high-resolution satellite data
RAZİYE HALE TOPALOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF SERTEL