Medenî usûl hukukunda sürpriz karar verme yasağı
Surprise decision prohibition in civil procedure law
- Tez No: 928673
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMET ÖZEKES
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Sürpriz Karar, Sürpriz Karar Verme Yasağı, Hukukî Dinlenilme Hakkı, İşaret ve Müzakere Etme Ödevi, Surprise decision, prohibition of surprise decisions, right to be heard, duty to disclose and discuss
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 516
Özet
Sürpriz karar verme yasağına ilişkin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda doğrudan bir düzenleme olmamakla birlikte yasak 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun hukukî dinlenilme hakkına ilişkin 27'nci maddesi kapsamında değerlendirilebilecektir. Bu yasak kapsamında hâkim, kararını tarafların açıkça gözden kaçırdıkları ya da önemsiz addettikleri bir hususa veya taraflardan farklı değerlendirdiği bir hususa dayandıramayacaktır. Ayrıca bir mahkemenin içtihadını gerekçe sunmaksızın değiştirmesi de yasak kapsamında kabul edilmektedir. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, sürpriz karar ile sürpriz karar verme yasağı kavramları izah edilerek tanıma yer verilmiş, sürpriz karar verme yasağının amacı ile kapsamı açıklanmıştır. Kavramın çerçevesinin çizilmesini takiben tarihî gelişimi farklı ülke hukukları temel alınarak ortaya konmuştur. Birinci bölümde son olarak sürpriz karar verme yasağının ilkesel ve kanunî temelleri açıklanmıştır. İkinci bölümde sürpriz kararın ortaya çıkışı incelenmiştir. Bu bağlamda sürpriz kararı etkileyen ana unsurların ne olduğu belirtilmiş ve yargılamanın aşamaları temel alınarak sürpriz kararın ortaya çıktığı haller örnekler verilerek incelenmiştir. Yargılama aşamalarına göre sürpriz karara konu hususların incelenmesini takiben sürpriz karara konu hususun kararı etkilemesi gerektiği ortaya konmuş ve hâkim ile tarafların sürpriz karara etkisi ile içtihat farklılıkları ve değişikliklerinin sürpriz karar etkisi ele alınarak bölüm nihayete erdirilmiştir. Üçüncü bölümde sürpriz karar verme yasağının ihlâlinin engellenmesi için hâkimin ödevlerine ve taraflara tanınması gereken açıklama hakkına yer verilerek bunların sınırlarına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Ödevin ve hakkın tanımlanmasını takiben derece yargılamalarında ve bireysel başvuru yolunda ihlâlin ne şekilde giderilebileceği açıklanmıştır. Üçüncü bölümde son olarak sürpriz kararla ilgili özel durumlar başlığı altında çekişmesiz yargı işinde, geçici hukukî korumada ve tahkimde sürpriz karar verme yasağı ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Although there is no direct provision in the Turkish Code of Civil Procedure numbered 6100 regarding the prohibition of surprise decisions, this prohibition can be evaluated within the framework of Article 27 of the same law, which relates to the right to be heard. According to this prohibition, the judge cannot base his decision on an issue that the parties have clearly overlooked, considered insignificant or assessed differently from the judge. In addition, a court that changes its precedent without giving reasons is also considered to fall within the scope of this prohibition. Our study is divided into three sections. In the first section, the concepts of surprise decisions and the prohibition of surprise decisions are explained and defined. The purpose and scope of the prohibition are clarified. Following the definition of the concept, the historical development of the concept is presented, based on the legal systems of different countries. Finally, the first section explains the legal and doctrinal foundations of the prohibition of surprise decisions. The second section examines the emergence of surprise decisions. In this context, the main factors influencing surprise decisions are identified and the situations in which surprise decisions occur are analysed by means of examples based on the stages of litigation. After examining the issues that are subject to surprise decisions at different stages of litigation, it is established that the issue must influence the decision. The section concludes by looking at the influence of judges and parties on surprise decisions and the impact of judicial differences and changes. The third section discusses the duties of the judge and the right of explanation that should be granted to the parties in order to prevent violations of the prohibition of surprise decisions, together with explanations of their boundaries. After defining these duties and rights, it explains how violations can be remedied in first, second and third court of instances. Finally, under the heading of special situations relating to surprise decisions, the prohibition of surprise decisions is discussed in provisional legal protection, interim relief and arbitration.
Benzer Tezler
- New York Sözleşmesi bağlamında usûlî tenfiz engelleri
Başlık çevirisi yok
MEHMET AKİF GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRAY ERDÖNMEZ
- Hukuk ve Ceza Mahkemesi kararlarının birbirine etkisi ve idari makamları bağlayıcılığı
The reciprocal impact of civil and criminal courts' decisions and bindingness to the administration
ELİF DUYGU ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukBursa Uludağ ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE GÖKÇE KARABEL
- Medeni usul hukukunda hükmün tamamlanması
Completion of the final judgment in law of civil procedure
MERVENUR AKSUNGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukÇankaya ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMET MAZLUM