Deprem yaşayan bireylerin travma sonrası stres ve uyum bozukluğunda bilişsel davranışçı terapinin etkinliği
Effectiveness of cognitive behavioral therapy on post-traumatic stress and adjustment disorder in individuals experienced in an earthquake
- Tez No: 928737
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMEL ANER AKTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Afetler insanların yüzyıllar boyunca karşılaştığı ve baş etmekte sorun yaşadığı doğa veya insan kaynaklı olaylardır. Toplumun belirli bir kısmını fiziksel, sosyal, ekonomik ve psikolojik açıdan olumsuz olarak etkiler. Deprem bunların arasında en yıkıcı olarak bilinen doğal afet türüdür. 6 Şubat 2023 yılında Pazarcık ve Elbistan merkezli ve çevresindeki 11 ili etkileyen deprem Türkiye'de yaşanan en yıkıcı etkilere sahip olan son depremdir. Depremin geride bıraktığı bu sorunlar insanların hayatlarını birçok yönde olumsuz etkileyebilir ve hayat kalitelerini düşürebilir. Afet sonrası bireyler birçok psikolojik problem geliştirebilir. Bu kişilerde Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve Uyum Bozukluğu gibi psikolojik sorunlar açığa çıkabilir. Bu psikolojik sorunların çözümünde kullanılan, en etkili müdahale yöntemlerinden biri olan Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemidir. Bu çalışmanın amacı depremi yaşamış kişilerde Travma Sonrası Stres ve Uyum Bozukluğunda Bilişsel Davranışçı Terapinin etkisini incelemektir. Çalışma kapsamında 18-45 yaş aralığında 6 Şubat Kahramanmaraş Depremini yaşamış 10 kadın gönüllü katılımcı deney grubuna, 10 kadın gönüllü katılımcı ise kontrol grubuna seçilmiştir. Katılımcıların hepsine süreç öncesi ve sonrası, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği(TSSTÖ) ve Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği (SUKDÖ) uygulanmıştır. Deney grubundaki katılımcılara görüşme süresi 50-60 dk, 10 hafta boyunca hafta da bir olmak üzere 10 seans BDT tekniği uygulanmıştır. Kontrol grubundaki katılımcılara bu süreç içerisinde herhangi bir terapi yöntemi uygulanmamıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular BDT'nin TSSB'de olumlu etkilerinin olduğunu kanıtlar niteliktedir. Uyum bozukluğunda ise etkilerinin sınırlı kaldığı gözlemlenmiştir. Bu araştırmanın önemi, depreme maruz kalıp psikolojik sorunlar geliştiren bireyler üzerinde uygulanan terapi yönteminin etkilerini inceleyerek, bu konudaki tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi açısından literatüre katkı sağlamaktır.
Özet (Çeviri)
Disasters are natural or human-caused events that people have faced for centuries and struggled to cope with. They negatively affect society physically, socially, economically, and psychologically. Among these, earthquakes have devastating effects. On February 6, 2023, the earthquake centered in Pazarcık and Elbistan, affecting 11 provinces, was the most recent devastating earthquake in Turkey. This disaster caused severe damage, including loss of life and property, and negatively impacted survivors psychological health. After disasters, individuals may develop psychological problems such as Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD) and Adjustment Disorder (AJD). Cognitive Behavioral Therapy (CBT) is one of the most effective intervention methods for addressing these problems. This study examines the effect of CBT on PTSD and Adjustment Disorder in individuals who experienced an earthquake. As part of the study, 10 female volunteer participants aged 18-45 who experienced the February 6 Kahramanmaraş Earthquake were selected for the experimental group, while another 10 were placed in the control group. Both groups were assessed using the Post-Traumatic Stress Diagnostic Scale and Social Adaptation Self-Assessment Scale before and after the process. Participants in the experimental group underwent 10 CBT sessions, each lasting 50-60 minutes. No therapy method was applied to the control group. The results showed that CBT significantly reduced PTSD symptoms, while its effects on Adjustment Disorder were more limited. This research highlights the importance of psychological interventions like CBT in disaster response efforts. By examining its effects on individuals who developed psychological problems after earthquakes, the study contributes to improved treatment methods for survivors.
Benzer Tezler
- Depremi yaşayan bireylerin travma sonrası stres, umutsuzluk ve ölüm kaygısı düzeylerinin incelenmesi
Examination of post traumatic stress, hopelessness and death anxiety levels of individuals who experiencend
GÜL ŞEVVAL SELÇUK
- Kahramanmaraş depremlerini yaşamış yetişkin bireylerde travma sonrası büyümenin yordayıcısı olarak travma sonrası stres belirtileri, bilişsel ve davranışsal duygu düzenleme becerilerinin incelenmesi
Examination of post-traumatic stress symptoms, cognitive and behavioral emotion regulation skills as predictives of post-traumatic growth in adults who experienced the Kahramanmaras earthquakes
NUR YAĞMUR ARAS
Doktora
Türkçe
2025
PsikolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL ÖZCAN
- Deprem yaşayan bireylere verilen kabul ve kararlılık terapisi temelli psikoeğitimin umut, psikolojik sağlamlık ve stres düzeyine etkisi
The effect of acceptance commitment therapy based psychoeducation on hope, resilience and stress levels in individuals experiencing earthquake
HACER KABAKOĞLU
- 2023 Kahramanmaraş depremlerini yaşayanlar arasında travma sonrası stres bozukluğu ve depresif bozukluk yaygınlığının araştırılması
Investigating the prevalence of post-traumatic stress disorder and depressive disorder among the survivors of the 2023 Kahramanmaraş earthquakes
MÜBERRA GÖKHAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Psikiyatriİnönü ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÜNAL
- 2020 İzmir depremini yaşamış bireylerde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki
The relationship between personality traits and post-traumatic stress disorder in individuals who experienced the 2020 Izmir earthquake
MUSTAFA GÖKMEN COŞGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ITIR TARI CÖMERT