Lilium ciliatum ve Lilium akkusianum türlerinin mikroçoğaltımı
Micropropagation of Lilium ciliatum and Lilium akkusianum species
- Tez No: 928749
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEVKET METİN KARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoteknoloji, Ziraat, Biotechnology, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ordu Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Bu araştırma Türkiye endemiği Lilium ciliatum ve Lilium akkusianum zambak türlerinin mikroçoğaltım protokolünün belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada eksplant tipi (soğan pul, soğancık ve kallus), fotoperiyot (16/8 saat aydınlık/karanlık ve 24 saat karanlık) ve bitki büyüme düzenleyicilerin (BAP, NAA, IAA, IBA ve GA3) her iki türün in vitro rejenerasyonuna olan etkileri incelenmiştir. Başlangıç eksplantı olarak seçilen soğan pulları, BAP'ın farklı dozlarının (0.1, 05, 1.0 ve 2.0 mg/l) NAA, IAA ve IBA ile oluşturduğu hormon kombinasyonları ilave edilen MS besin ortamında kültüre alınmışlardır. Soğancık ve kallus eksplantları, soğan pul eksplantının rejenerasyonu sonucu elde edilmişlerdir. Soğancık eksplantları BAP'ın NAA, IBA ve GA3 ile oluşturduğu 9 farklı kombinasyonda 16/8 saat aydınlık/karanlık ve 24 saat karanlık fotoperiyot ortamında kültüre alınmışlardır. Soğan pul eksplantlarında bitki büyüme düzenleyicilerinin etkileri her iki türde incelenen tüm özelliklerde (soğancık sayısı, soğancık çapı, 5 mm ve üzeri soğancık sayısı, kallus ağırlığı, sürgün sayısı, sürgün uzunluğu, kök sayısı, kök uzunluğu) önemli bulunmuştur. L. akkusianum türünde BAP ile oluşturulan kombinasyonlarda oksin grubu hormonların etkisi incelenen tüm özelliklerde IBA>NAA>IAA şeklinde azalan sırayı izlerken, L. ciliatum türünde tek başına BAP uygulamasında soğancık sayısı ve büyüklüklüğünde daha yüksek değerlere ulaşılmıştır. L. akkusianum türünde GA3 içeren ortamlarda genellikle en yüksek değerler elde edilmiş, buna karşılık L. ciliatum'da BAP'ın IAA ile oluşturduğu kombinasyonlar ilk sıralarda yer almıştır. Bitki büyüme düzenleyicilerin etkisi fotoperiyot uygulamasından etkilenmiş ve 16 saat aydınlık/8 saat karanlık ortamda 24 saat karanlık ortama göre özelliklerin çoğunda oldukça önemli artışlar gözlenmiştir. Kallus eksplantlarının 60 günlük kültürü sonucunda kallus ağırlıklarında L. ciliatum'da %721, L. akkusinum'da %553'lük artışlar olmuştur. En yüksek soğancık, sürgün ve kök sayıları L. ciliatum kalluslarında IBA içeren ortamlarda tespit edilirken, L. akkusianum türünde IAA'in etkisi daha fazla olmuştur. Çalışmada, en az 3 cm sürgün oluşturmuş soğancıklar üç farklı oksin grubu hormon (NAA, IAA ve IBA) ve dozda (0.5, 1 ve 2 mg/l) köklenmeye alınmış ve iki türde de bitkiciklerin tamamı (%100'ü) köklenmiştir. Kök sayısı ve kök uzunluğunda en yüksek değerler IBA'nın 0.5mg/l ve 2 mg/l dozlarından L. ciliatum'da 27.33 adet ve 2.51 cm, L. akkusianum'da 29.66 adet ve 2.56 cm olarak elde edilmiştir. Her iki türün köklenen bitkicikleri perlit, cocopeat, 2:1 perlit-torf ve 2:1 perlit-cocopeat karışımı bulunan saksılara aktarılmış ve 2 ay sonunda canlı kalma oranları sırasıyla L. ciliatum'da %92, %65, %62.5 ve %50 L. akkusianum'da %46, %66.6, %75, %83.3 olarak ölçülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study was carried out to determine the micropropagation protocol of Lilium ciliatum and Lilium akkusianum Lily species endemic to Turkey. The effects of explant type (bulb scales, bulblets and callus), photoperiod (16/8 h light/dark and 24 h dark) and plant growth regulators (BAP, NAA, IAA, IBA and GA3) on in vitro regeneration of both species were investigated. Bulb scales selected as initial explants were cultured on MS medium supplemented with hormone combinations including different doses of BAP (0.1, 05, 1.0 and 2.0 mg/l) with NAA, IAA and IBA. Bulblets and callus explants were obtained by regeneration of the bulb scale explants. Bulblet explants were cultured under 16/8 hours light/dark and 24 hours dark photoperiod in 9 different combinations of BAP with NAA, IBA and GA3. The effect of plant growth regulators in bulb scale explants was found to be significant for all traits studied (number of bulbs, bulb diameter, number of bulbs of 5 mm or more, callus weight, number of shoots, shoot length, number of roots, root length) in both species. While the effect of auxin group hormones in combinations with BAP in L. akkusianum species followed the decreasing order as IBA>NAA>IAA in all traits, higher values were obtained in the number and size of bulblets in application of BAP alone in L. ciliatum. In L. akkusianum, the highest values were generally obtained in MS medium containing GA3, whereas in L. ciliatum, combinations of BAP with IAA took the first places. The effect of plant growth regulators was affected by the photoperiod treatment and significant increases were observed in most of the attributes in 16 h light/8 h dark environment compared to 24 h darkness. Callus weights increased by 721% in L. ciliatum and 553% in L. akkusianum after 60 days of culture of callus explants. The highest numbers of bulblets, shoots and roots were recorded in L. ciliatum callus on media containing IBA, while the effect of IAA was higher in L. akkusianum. In the study, bulblets with at least 3 cm shoots were rooted under three different auxin group hormones (NAA, IAA and IBA) and doses (0.5, 1 and 2 mg/l) and 100% of the plantlets formed roots in both species. The highest values of root number and root length were 27.33 and 2.51 cm in L. ciliatum and 29.66 and 2.56 cm in L. akkusianum at 0.5 mg/l and 2 mg/l doses of IBA. Rooted plantlets of both species were transferred to pots containing perlite, cocopeat, 2:1 perlite-torf and 2:1 perlite-cocopeat mixtures and survival rates were measured as 92%, 65%, 62.5% and 50% in L. ciliatum, 46%, 66.6%, 75%, 83.3% in L. akkusianum, respectively, after 2 months.
Benzer Tezler
- Bazı Lilium L. (Liliaceae) türlerinin karyotip analizleri
Karyotype analyses of some Lilium L. (Liliceae) species
HÜSEYİN İNCEER
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
BiyolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN BEYAZOĞLU
- Farklı besin ortamlarında kültüre alınan lilium candidum l.'nin mikroçoğaltımı ve kriyoprezervasyonu için biyoteknolojik yöntemlerin oluşturulması
Establishment of biotechnological methods for micropropagation and cryopreservation of Lilium candidum l. cultured in different nutrient media
HAKAN KARAKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyoteknolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ ALTAN
- Revision of the genus Lilium L. (Liliaceae) in Turkey
Lilium L. (Liliaceae) cinsinin Türkiye revizyonu
NURSEL İKİNCİ
Doktora
İngilizce
2005
BiyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ADİL GÜNER
- Lilium candidum L. ekstraktları üzerinde antioksidan, histo-biyokimyasal ve içerik aydınlatma çalışmaları
Studies on the antioxidant, histo-biochemical and phytochemical contents of the extracts of Lilium candidum L.
ŞERİFE DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyolojiPamukkale ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OLCAY DÜŞEN
DOÇ. DR. PINAR İLİ
- Ak Zambak (Lillium candidum)'ın fizikokimyasal özellikleri ve antimikrobiyal potansiyelinin incelenmesi
Investigation of physiochemical properties and antimicrobial potential of White Lily (Lilium candidum)
YAĞMUR EDA ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gıda MühendisliğiBursa Uludağ ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU AKPINAR BAYİZİT