Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaktan ceza alan mahkûmların rehberlik ve farkındalık programlarıyla rehabilitasyonu
Rehabilitation of prisoners sentenced for using drugs or stimulants through guidance and awareness programs
- Tez No: 928912
- Danışmanlar: PROF. DR. HARUN CEYLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Sosyal Hizmet, Sosyoloji, Law, Social Work, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaktan ceza alan erkek bireylerin madde kullanımına yönelik farkındalık düzeylerini ve değişim motivasyonlarını inceleyerek ceza infaz kurumlarında uygulanan rehberlik ve farkındalık programlarının rehabilitasyon sürecine katkılarını çok boyutlu bir şekilde değerlendirmeyi amaçlayan bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel ve ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Veri toplama araçları olarak sosyodemografik form, Madde Kullanımına Yönelik Farkındalık Ölçeği (MKYF), DUDIT (Uyuşturucu Kullanım Bozuklukları Tanımlama Testi-Drug Use Disorders Identification Test) ve DUDIT-E (Uyuşturucu Kullanım Bozuklukları Tanımlama Testi-Genişletilmiş-Drug Use Disorders Identification Test-Extended) ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmaktan ceza alan ve Sakarya'da bulunan Açık Ceza İnfaz Kurumlarında kalan 150 gönüllü katılımcı oluşturmaktadır. Araştırma bulguları, demografik bulgular; erkek hükümlülerin çoğunlukla 20-40 yaş (%86,7) aralığında yer aldığına, madde kullanımına erken yaşlarda başlandığına (15 yaş ve öncesi, %33) ve madde kullanımında akran etkisi (%82,4) ile aile çevresinin (%56) önemli rol oynadığına işaret etmektedir. Eğitim ve gelir düzeyinin madde kullanım farkındalığı veya bağımlılık düzeyi üzerinde istatistiksel olarak belirgin bir etkiye sahip olmadığı anlaşılmış; bunun yerine, çevrede madde kullanan yakının bulunması ve erken başlama yaşı gibi faktörlerin bağımlılık riskine daha güçlü etki ettiği görülmüştür. Katılımcıların önemli bir bölümünün (%82) madde kullanımının biyolojik, psikolojik ve sosyal zararları (biyopsikososyal etki, bireysel etkiler) konusunda yüksek düzeyde farkındalığa sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, aynı katılımcılar arasında madde kullanımını normalleştirme ve masumlaştırma eğilimlerinin de gözlemlenmesi, madde kullanımına dair çelişkili tutumları ortaya koymaktadır. Bağımlılık bilinci boyutundaki puanların görece yüksek bulunması, yasa dışı veya yasal maddelerin (sigara, alkol) bağımlılık yapıcı niteliğinin katılımcılarca tanındığını yansıtmaktadır. DUDIT sonuçları, örneklemde düzenli veya sık kullanım ve çoklu madde (polimadde) kullanımı örüntülerinin varlığını göstermiş; kontrol kaybı, ihmal davranışları, suçluluk duygusu gibi unsurların ceza infaz kurumunda da yaygın olduğunu ortaya koymuştur. DUDIT-E verileri ise katılımcıların bir yandan olumlu algıları (gevşeme, stres azaltma, mutluluk) öne çıkarırken, öte yandan olumsuz sonuçlar (aile ilişkilerinde bozulma, ekonomik kayıplar, sağlık sorunları) konusunda da yüksek farkındalığa sahip olduğunu göstermiştir. Değişim motivasyonunun görece yüksek olduğu saptanmış; ancak değişimin zorluğu ve nüks (relaps) riski hakkında kimi katılımcıların yeterince gerçekçi bir algıya sahip olmadığı gözlenmiştir. Sonuçlar, ceza infaz kurumlarında uygulanan rehberlik ve farkındalık programlarının, madde kullanımına dair bilişsel ve duygusal boyutların tanınmasında önemli bir katkı sunduğunu; ancak bireysel farkındalığın tek başına davranış değişikliği sağlamada yeterli olmadığını göstermektedir. Bu bulgular, psiko-eğitim, motivasyonel görüşme, akran danışmanlığı ve aile katılımı gibi çok yönlü müdahalelerin, ceza infaz kurumlarında etkin rehabilitasyon ve topluma yeniden kazandırma süreçlerini güçlendirebileceği düşünülmektedir. Araştırma, erken müdahale ve sosyal çevre odaklı politikaların desteklenmesi gerektiğini vurgulayarak, karar vericilere ve sosyal hizmet uygulayıcılarına bütüncül, sürdürülebilir stratejiler geliştirmeleri için yol gösterici nitelikte veriler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study, which aims to evaluate the contributions of guidance and awareness programs implemented in penal institutions to the rehabilitation process in a multidimensional way by examining the awareness levels and motivations for change towards substance use of male individuals sentenced for using drugs or stimulants, was designed in descriptive and relational screening model from quantitative research methods. Sociodemographic form, Substance Use Awareness Scale (MSAS), DUDIT (Drug Use Disorders Identification Test-Drug Use Disorders Identification Test) and DUDIT-E (Drug Use Disorders Identification Test-Extended) scales were used as data collection tools. The study group of the research consisted of 150 voluntary participants who were sentenced for using drugs and stimulants and who stayed in Open Penal Execution Institutions in Sakarya. Demographic findings indicate that male convicts are mostly between the ages of 20-40 (86.7%), substance use starts at an early age (15 years and before, 33%) and peer influence (82.4%) and family environment (56%) play an important role in substance use. Education and income level were not found to have a statistically significant effect on substance use awareness or addiction level; instead, factors such as having a relative who uses substances in the neighborhood and early age of onset were found to have a stronger effect on addiction risk. The study shows that a significant proportion of the participants (82%) have a high level of awareness of the biological, psychological and social harms of substance use (biopsychosocial impact, individual effects). However, among the same respondents, there was also a tendency to normalize and innocence substance use, which reveals contradictory attitudes towards substance use. The relatively high scores on the addiction awareness dimension reflect the participants' recognition of the addictive nature of illegal and legal substances (cigarettes, alcohol). DUDIT results showed the presence of regular or frequent use and polysubstance (polysubstance) use patterns in the sample, and revealed that factors such as loss of control, neglect behaviors, and feelings of guilt are also common in penal institutions. The DUDIT-E data showed that while participants emphasized positive perceptions (relaxation, stress reduction, happiness), they also had a high awareness of negative consequences (deterioration in family relationships, economic losses, health problems). Motivation to change was relatively high, but some participants did not have a realistic perception of the difficulty of change and the risk of relapse. The results show that guidance and awareness programs implemented in penal institutions make an important contribution to the recognition of cognitive and emotional dimensions of substance use; however, individual awareness alone is not sufficient to bring about behavioral change. These findings suggest that multifaceted interventions such as psycho-education, motivational interviewing, peer counseling and family involvement can strengthen effective rehabilitation and reintegration processes in penal institutions. The study emphasizes the need to support policies focused on early intervention and social environment and provides guidance to decision-makers and social service practitioners to develop holistic and sustainable strategies.
Benzer Tezler
- Yasa dışı madde kullanımı nedeniyle denetimli serbestlik tedbirine tabi kişilerde madde kullanımına eşlik eden sigara, alkol ve patolojik kumar bağımlılığının araştırılması
Research on cigarette, alcohol and pathological gambling addiction comorbid with illicit drug use within people subject to probation order due to illicit drug use
MİNE PAZARCIKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uyuşturucu Alışkanlığı ve AlkolizmEge ÜniversitesiMadde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ENDER ALTINTOPRAK
- Süleyman Demirel Üniversitesi bazı fakültelerinde okuyan 1. sınıf öğrencilerinin riskli sağlık davranışlarının saptanması
Detecting the risky health behaviours of the 1st class students who study in some faculties of The Suleyman Demirel University
ASLI ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk SağlığıSüleyman Demirel ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YONCA SÖNMEZ
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığı tespit edilen kişilerin mizaç-karakter özellikleri ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between his-characteristic properties and binding styles of the persons detected using drugs or stimulating substances
AHMET FATİH TUNÇAY
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu( TCK m.188 )
Başlık çevirisi yok
FERİT YOLCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukDicle ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN YOKUŞ SEVÜK