Tarihi ticari merkezlerde sokak örtüsü tasarım kriterleri geliştirilmesi: Tarsus tarihi ticari merkezi için bir öneri
Developing of street cover design criteria in historical commercial centers: A proposal for Tarsus historical commercial center
- Tez No: 929104
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUBA AKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Kentin ticaret odağını oluşturan tarihi ticari merkezlerin sürdürülebilir kullanımının devamlılığı ve günümüz konfor koşullarına uyum sağlaması için modern tekniklerin kullanıldığı çağdaş müdahale uygulamaları yapılmaktadır. Bu müdahalelerden biri de çarşılarda yaygınlaşan, iklimsel hava koşullarından korunma, çarşının canlanması ve günümüz konfor koşullarına uyum sağlanmasına yönelik ilgili belediyeler tarafından yapılan üst örtü uygulamalarıdır. Bunun yanında esnaflar tarafından da mevsimsel, geçici veya kalıcı örtüler yapılmaktadır. Günümüz alışveriş merkezlerinin kapalı ortamlarda gerçekleşmesi, tarihi çarşılara olan ilginin azalmasına, tarihi önemini kaybetmesine ve bakımsız kalmasına neden olmaktadır. Buna ek olarak ticari doku göz önünde bulundurulmadan esnaflar tarafından yapılan müdahaleler tarihi ticari merkezlerin tarihi kimliğini yabancılaştırmakta, bölgede denetlemelerin olmaması ticari doku içinde bulunan geleneksel dükkanlar için tehdit oluşturmaktadır. Bu çalışma kapsamında, ele alınan tarihi ticari merkezlerde yaygınlaşan sokak örtüsü uygulamalarına neden ihtiyaç duyulduğunu hem belediye hem de esnaflar tarafından yapılmış örtülerin olumlu, olumsuz yönlerini, konfor koşullarını sağlayıp sağlamadığını ortaya koymak ve sonradan tasarlanacak örtülerin nasıl olması gerektiğine dair genel tasarım kriterleri geliştirmek hedeflenmiştir. Çalışmada yapılan literatür araştırması ile koruma açısından yasal sınırlamaların bu uygulamaları hangi boyutlarıyla ele aldığı ortaya konmuş ve arkeolojik alanlarda karşılaşılan koruma çatıları, avlulu plana sahip yapılarda avlu örtüleri ve tarihi çarşılarda sokak örtüleri ulusal ve uluslararası örnekler üzerinden incelenmiştir. Yapılan literatür ve arşiv araştırmaları tarihi ticari merkezlerde geçmişten süregelen bir üst örtü ihtiyacının olduğunu ve bu doğrultuda genel saha çalışmalarında incelenen sokak örtülerinin avantajlarının, dezavantajlarının, yarattığı sorunların tespiti ortaya konmuş ve sorunlara çözüm önerileri tarihi doku ile ilişki, kütle-cephe ilişkisi, işlevsel ilişkiler üzerinden geliştirilmiştir. Ayrıca mevcut örtü sorunlarının analizlerle tespit edildiği ve esnafa yönelik yapılan anketle örtü ihtiyacının ortaya koyulduğu Tarsus tarihi ticari merkezi özelinde de esnaflar tarafından yapılmış sokak örtüleri değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda Tarsus tarihi ticari merkezinde belirlenen sokakta tasarlanacak sokak örtüsü öneri modeli ve sokak bakım yönetim planı çalışma kapsamında oluşturulan sokak örtüsü tasarım kriterleri açısından nasıl olması gerektiğine dair öneri getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Contemporary intervention practices using modern techniques are carried out to ensure the continuity of the sustainable use of the historical commercial centers which constitute the commercial focus of the city and to adapt them to today's comfort conditions. One of these interventions is the top-cover applications made by the relevant municipalities, which are becoming widespread in the bazaars, for protection from climatic weather conditions, revitalization of the bazaar and adaptation to today's comfort conditions. In addition, seasonal, temporary or permanent covers are made by tradesmen. The fact that today's shopping malls are located in closed spaces causes the interest in historical bazaars to decrease, their historical importance to be lost and to remain neglected. In addition, interventions made by tradesmen without taking into account the commercial tissue alienate the historical identity of historical commercial centers, and the lack of inspections in the region pose a threat to traditional shops within the commercial tissue. Within the scope of this study, it was aimed to reveal why there is a need for widespread street cover applications in the historical commercial centers, the positive and negative aspects of the covers made by both the municipality and the tradesmen, whether comfort is provided or not, and to develop general design criteria for how the covers to be designed later should be. The literature research conducted in the study revealed the extent to which legal restrictions address these practices in terms of conservation, and the protective roofs encountered in archaeological sites, courtyard covers in structures with courtyard plans and street covers in historical bazaars were examined through national and international examples. The literature and archive research conducted revealed that there was a need for a top cover in historical commercial centers from the past, and in this direction, the advantages, disadvantages and problems created by the street covers examined in general field studies were determined and solution suggestions for the problems were developed based on the relationship with the historical tissue, mass-facade relationship and functional relationships. In addition, the street covers made by the tradesmen were evaluated specifically for the Tarsus historical commercial center, where the existing street cover problems were determined by analysis and the need for cover was revealed by a survey conducted with the tradesmen. In this context, a proposal has been made regarding how the street cover proposal model and street maintenance management plan to be designed on the street determined in the Tarsus historical commercial center should be in terms of the street cover design criteria created within the scope of the study.
Benzer Tezler
- Geleneksel kent merkezlerinde nakliye araçlarının dolaşımı: Tarihi yarımada Hanlar bölgesi
Circulation of transport vehicles in traditional urban centers: Historical peninsula Hanlar district
MUSTAFA TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK HAMAMCIOĞLU
- XIX. yüzyılda Kilis şehri'nin coğrafi özellikleri
XIX. century city of geography Kilis
ÖMER FARUK İNCİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
CoğrafyaFırat ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İ. OĞUZ AKDEMİR
- Effects of human scale on wayfinding in commercial areas: Case of Eminönü-Maslak central business district hubs
Ticari alanlarda insan ölçeğinin yön bulmaya etkileri: Eminönü-Maslak merkez iş alanı merkezleri örneği
DİLA TOPRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- İstanbul Tarihi yarımadada bulunan han yapıları ve avlulu hanların koruma sorunları
The hans in İstanbul Historical peninsula and the conservation problems of the hans with courtyards
GÜLHAN BENLİ
- Exploring the spatial determinants in different types of retail clusters the case study of Üsküdar
Farklı ticaret kümelerine etki eden mekansal faktörlerin incelenmesi Üsküdar örneği
CANSIN AKBAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT