Okul öncesi dönemde çocukları olan annelerin teknoloji bağımlılık düzeylerinin çocuklarının teknoloji metaforları üzerindeki etkisinin incelenmesi
Examining the effect of technology addiction levels of mothers with preschool children on their children's technology metaphors
- Tez No: 929174
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Günümüzde teknoloji, erken çocukluk dönemindeki çocukların günlük yaşamlarının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Çocukların teknoloji ile kurduğu ilişki, büyük ölçüde ebeveynlerinin, özellikle annelerinin teknoloji kullanım alışkanlıklarından etkilenmektedir. Annelerin teknolojiye bağımlılık düzeyleri, çocukların dijital dünyaya yönelik algılarını, kullanım pratiklerini ve teknolojiye dair geliştirdikleri metaforları biçimlendirebilir. Literatürde, ebeveynlerin teknoloji kullanımı ile çocukların medya okuryazarlığı ve teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar bulunmasına rağmen, annelerin teknoloji bağımlılığı düzeyinin çocuklarının teknoloji metaforları üzerindeki etkisini ele alan araştırmalar sınırlıdır. Bu bağlamda araştırma; okul öncesi dönemde çocukları olan annelerin teknoloji bağımlılık düzeylerini, bu bağımlılıkların belirli değişkenler kapsamında var olan değişimi ve çocukların teknolojiye yönelik metaforları üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcı grubunu 2024-2025 eğitim öğretim dönemi içerisinde 48-60 aylık çocuğu bulunan anneler oluşturmaktadır. İstanbul İli, Güngören ve Esenler ilçelerinde yer alan bağımsız erken çocukluk eğitimi veren merkezlerde çocuğu olan toplamda 131 anne ve 133 çocuk araştırmaya katılım sağlamıştır. Katılımcı annelerin teknolojik bağımlılık düzeylerinin ölçülmesi adına Aydın (2017) tarafından oluşturulan teknoloji bağımlılık ölçeği içerisinde yer alan 24 maddenin cevaplandırılması istenmiş, hemen ardından her bir çocuğun teknoloji metaforları ve teknoloji çizimleri toplanmıştır. Tüm bu çalışmalar kapsamında elde edilen veriler sonucunda teknoloji bağımlılık düzeyi yüksek anneler ile teknolojik bağımlılık düzeyi düşük anneler belirlenmiş ve çocuklarının teknoloji metafor ve resimleri incelenmiştir. Dolayısıyla sıralı bir şekilde gerçekleştirilen açıklayıcı desende ilk olarak nicel veriler toplanmış ardından nitel veriler eklenerek karma desen araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan katılımcılar tarafından elde edilen veriler tümevarımsal içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmacı, geçerliliği sağlamak adına veri çeşitlemesi yöntemini tercih etmiştir. Ana problemin yanıtlanması için diğer yöntemler ile beraber sürekli karşılaştırma yöntemi temelinde tümevarımsal içerik analizi gerçekleştirilerek annelerin teknolojik bağımlılık düzeylerinin, çocuklarının metaforları üzerinde etkisi açıklanmıştır. Gerçekleştirilen analizler sonucunda, katılımcı annelerin teknoloji bağımlılık düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Yaş, çalışma durumu ve eğitim düzeyi değişkeninin bağımlılık düzeyine tek başına anlamlı etkide bulunmadığı görülmüştür. Teknoloji bağımlılık düzeyi düşük annelerin çocuklarının çizimlerinde teknolojik cihazlar ve renk tercihlerinde üç ve üzeri kullanım ile karşılaşılmıştır. Ayrıca bağımlılık düzeyi yüksek grupta metafor gerekçelerinde ailesel ve çevresel etkileşimlerinden söz etmişlerdir. Teknoloji bağımlılık düzeyi yüksek annelerin çocuklarının metaforlarında daha detaylı teknolojik cihaz çizimlerine yer verdiği görülmüştür. Dolayısıyla annelerin teknolojik bağımlılık düzeyinin çocuklarının metaforları ile ilişkisi bu kapsamda açıklanmış ardından ulaşılan sonuçlara ilişkin öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Today, technology has become an inseparable part of children's daily lives in early childhood. Children's relationship with technology is largely influenced by their parents', especially their mothers', technology usage habits. Mothers' levels of addiction to technology can shape children's perceptions of the digital world, their usage practices, and the metaphors they develop regarding technology. Although there are studies in the literature examining the relationship between parents' technology usage and children's media literacy and attitudes toward technology, there is limited research examining the impact of mothers' technology addiction levels on their children's technology metaphors. In this context, the research was conducted with the aim of examining the technology addiction levels of mothers with preschool children, the changes in these addictions within the scope of certain variables, and the effects on children's metaphors towards technology. The participant group of the research consists of mothers with 48–60-month-old children in the 2024-2025 academic year. A total of 131 mothers and 133 children with children in independent early childhood education centers located in Güngören and Esenler districts of Istanbul Province participated in the research. In order to measure the technological addiction levels of the participating mothers, they were asked to answer 24 items in the technology addiction scale created by Aydın (2017), and then each child's technology metaphors and technology drawings were collected. As a result of the data obtained within the scope of all these studies, mothers with high and low technology addiction levels were determined and their children's technology metaphors and drawings were examined. Therefore, in the explanatory design carried out sequentially, first quantitative data were collected, then qualitative data were added and a mixed design research was conducted. The data obtained by the participants in the study were analyzed using the inductive content analysis method. The researcher preferred the data triangulation method to ensure validity. In order to answer the main problem, inductive content analysis was performed based on the constant comparison method along with other methods, and the effect of mothers' technological addiction levels on their children's metaphors was explained. As a result of the analyses performed, it was determined that the technology addiction levels of the participating mothers were low. It was observed that the variables of age, employment status and education level did not have a significant effect on the addiction level on their own. In the drawings of the children of mothers with low technology addiction levels, three or more uses of technological devices and color preferences were encountered. In addition, in the group with high addiction levels, they mentioned familial and environmental interactions in their metaphor justifications. It was observed that the children of mothers with high technology addiction levels included more detailed technological device drawings in their metaphors. Therefore, the relationship between the mothers' technological addiction levels and their children's metaphors was explained within this scope, and then suggestions were presented regarding the results obtained.
Benzer Tezler
- Çalışan annelerin akıllı telefon bağımlılıkları ile çocuklarının problemli teknoloji kullanımı arasındaki ilişkide ebeveyn suçluluğunun aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediation role of parental guilt in the relationship between working mothers' smartphone addiction and their children's problematic technology use
FATMA MİRAY SARIYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER MERVE ERUS
- Okul öncesi dönemde çocukları olan ebeveynlerin teknoloji kullanımına yönelik görüşlerinin incelenmesi
Investigation of the opinions of parents have children in preschool period towards the use of technology
BÜŞRA NUR OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Okul öncesi eğitimi alan çocuklarda teknoloji kullanımı ve sosyal becerilerin bazı değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of technology usage and social skills from the standpoint of some variables on pre-school children
FATMA ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLA ÇAĞLAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL PEKDOĞAN
- Erken çocukluk dönemindeki çocukların zeka düzeyleri ve sosyal becerileri ile ailelerin ebeveynlik ve dijital ebeveynlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between intelligence levels and social skills of early childhood children and parenting and digital parenting attitudes of families
KÜBRA KUZU JAFARI
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN ASUDE BAŞAL
- Okul öncesi dönemde yürütücü işlevler, bilgi işlemsel düşünme becerisi ve mizaç arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between executive functions, computational thinking skills and temperament in preschool
MERVE KAVGACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN GÜZEL