İdare hukuku bağlamında kamuya yararlı dernek statüsü
Public benefit association status in the context of administrative law
- Tez No: 929457
- Danışmanlar: PROF. DR. ENDER ETHEM ATAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Sivil toplum kuruluşlarının önemli bir kısmı kamu yararını amaç edinir ve bu yönde faaliyetlerde bulunur. Devletler de kamu hizmeti yükünü azaltmak için kamu yararı statüsü gibi uygulamalarla sivil toplum kuruluşlarını desteklemekte ve bu kapsamda kamu kaynaklarının kullanımı veya vergi muafiyetleri gibi imkanlar sağlanmaktadır. Ayrıcalıklardan yararlanma birtakım yükümlülükleri de beraberinde getirmektedir. Türkiye'de kamu yararı statüsü derneklere, vakıflara ve spor kulüplerine tanınmaktadır. Tezin kapsamı, derneklerle sınırlı olup gerekli oldukça karşılaştırma yapmak amacıyla vakıflara ve spor kulüplerine değinilmektedir. Çalışmada kamuya yararlı dernek statüsü idare hukuku bağlamında incelenmektedir. Kamu yararı kavramı idare hukukunun temel konularından biri olmasına rağmen kamuya yararlı dernek statüsü kamu hukuku alanında yeterince ilgi görmemektedir. İlk olarak statü açısından kamu yararı kavramı belirsizdir. Problemin çözümü kamu yararı kavramının idare hukuku dikkate alınarak açıklanmasıyla sağlanmaktadır. İkinci olarak kamuya yararlı derneklerin tüzel kişiliğinin ve tabi olduğu hukuki rejimin tespit edilmesi gerekmektedir. Bunun için idare hukukunda tüzel kişilerin ayrımında ve kamu tüzel kişiliğinin belirlenmesinde kullanılan temel ve yardımcı ölçütlerden yararlanılmıştır. Kuruluş, kamu yararı, kamu gücü ve kamu hizmeti ölçütleri temel ölçüt olarak; idari teşkilatlanma, idari işlem, kamu malı ve kamu personeli ölçütleri de yardımcı ölçüt olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda kamuya yararlı dernekler tüzel kişilik türü bakımından birer sui generis (nevi şahsına münhasır) tüzel kişidir. Tabi olduğu hukuki rejim bakımından kısmen de olsa kamu hukukuna tabidir. Bununla birlikte tamamı benzer özelliklere sahip olmayıp alelade kamuya yararlı dernekler ve kamu dernekleri olarak sınıflandırılmalıdır. Üçüncü olarak idari süreçlerden oluşan statünün tanınması ve denetimi belirlilik, nesnellik, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleriyle yeterince uyumlu değildir. Bu doğrultuda statü için aranan şartlar gözden geçirilmeli ve özellikle kamu yararı şartı açıkça düzenlenmelidir. Statü için izlenen süreç açık, net ve anlaşılabilir kurallar içermelidir. Statünün düzenlenmesi, tanınması ve denetimi yetkilerini haiz bir bağımsız idari otoritenin kurulması gerekmektedir. Ayrıca statü odaklı bir yaklaşımın benimsenmesi, statünün özel bir kanunla düzenlenmesi ve tüm kamuya yararlı kurumların aynı düzenlemelere tabi olması mevzuatta insicamın sağlanması için elzemdir.
Özet (Çeviri)
The purpose and activities of a significant number of civil society organisations are in the public benefit. To reduce the burden of public service, states support civil society organisations with resources and tax exemptions. Benefiting from privileges requires being subject to certain obligations. In Turkey, public benefit status is granted to associations, foundations and sports clubs. The research is limited to associations, but foundations and sports clubs are mentioned for comparison purposes. In this study, public benefit association status is analysed in the context of administrative law. Although the concept of public interest is one of the fundamental issues of administrative law, the status does not receive enough attention in the field of public law. Firstly, the concept of public benefit is unclear in terms of the status. The solution of the problem is provided by explaining the concept of public benefit by considering administrative law. Secondly, the legal personality and the law governing public benefit associations must be determined. To achieve this, primary and secondary criteria used in administrative law to distinguish legal entities and determine public legal personality are employed. The primary criteria include establishment, public authority, public service, and public interest, while the secondary criteria include administrative organization, administrative acts, public property, and public personnel. In this context, public benefit associations are sui generis legal entities in terms of their legal personality. Regarding their legal regime, they are partially subject to public law. However, not all public benefit associations share the same characteristics and should be classified into ordinary public benefit associations and public associations. Thirdly, the recognition and supervision of the status, which consists of administrative processes, is not sufficiently compatible with the principles of certainty, objectivity, transparency and accountability. In this context, the requirements for status should be revised and in particular the public benefit requirement should be clearly regulated. The process for status should include clear and understandable rules. An independent administrative authority should be established to regulate, recognise and supervise the status. It is also essential to adopt a status-oriented approach, to regulate the status by a special law and to subject all public benefit institutions to the same regulations to ensure unity in legislation.
Benzer Tezler
- Karşılaştırmalı hukuk bağlamında idari yargıda dava ehliyeti
Standing to sue in administrative jurisdiction in comparative law perspective
ADEM AVCI
- Neo-liberalizmin Türkiye'de belediye hizmetlerinin görülmesi üzerindeki etkisi
The effevts of on municipality services of neo-liberalizm in Turkey
YÜKSEL KOÇAK
Doktora
Türkçe
2010
Hukukİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. ERSAN ŞEN
- İnsan hakları hukuku bağlamında dezenformasyonun demokratik toplum üzerindeki etkileri
The effects of disinformation on democratic society in the context of human rights law
TUĞÇE DUYGU KÖKSAL
- Anayasa mahkemesi kararlarında vergilendirme ilkeleri
The taxation principles in supreme court orders
TOLUNAY ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
HukukSelçuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. YAVUZ ATAR