Adalet Ağaoğlu ve Oğut Atay'ın romanlarında kendilik kurgusu
Self-contstuction in the novels of Adalet Ağaoğlu and Ooğuz Atay
- Tez No: 929494
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DİDEM ARDALI BÜYÜKARMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Bu doktora tezi çalışmasının amacı, Adalet Ağaoğlu'nun ve Oğuz Atay'ın roman karakterlerinin modern psikanalitik kuramlardan kendilik psikolojisi ve nesne ilişkileri kuramı kullanılarak karşılaştırmalı incelenmesidir. Psikanalitik eleştiri bağlamında Heinz Kohut, D. W. Winnicott, James Masterson, Henry Guntrip'in teorilerinden yararlanılmıştır. Karakter ve kendilik kurgusunda karakterin zihin sunumu ve anlatı-anlatıcı ilişkisini açıklamada Dorrit Cohn, Wayne Booth'un çalışmalarından ve Metakognitif (Üstbilişsel) teoriden yararlanılmıştır. Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak (1973), Fikrimin İnce Gülü (1976), Bir Düğün Gecesi (1979), Yazsonu (1980), Üç Beş Kişi (1984), Hayır (1987), Ruh Üşümesi (1991), Romantik Bir Viyana Yazı (1992), Dert Dinleme Uzmanı (2014); Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar (1971), Tehlikeli Oyunlar (1973) ve Eylembilim (1998) romanları incelenmiştir. Birey psikolojisini anlamaya ve açıklamaya çalışan modern psikanalitik teorilerle kendini sürekli yenileyen ve geliştiren psikanalizin sanat ve edebiyatla etkileşimi psikanalitik eleştiriyi ortaya çıkarmıştır. Psikanalitik eleştirinin yapıldığı bu çalışmada metin merkezli araştırma yöntemi kullanılmıştır. Karakter ve kendilik kurguları analiz edilirken öncelikle bir roman karakterinin nasıl ele alınması gerektiği açıklanarak karakterlerin nasıl kurgulandığına, kişilik özelliklerine, kimlik bütünlüğünün olup olmadığına, sağlıklı bir kendilik sahibi olup olmadığına, nesne ilişkilerine, hayatlarındaki önemli yaşam deneyimlerine odaklanılmıştır. Karakterlerin kendilik dağılması ve parçalanması durumuna, sahte kendilik sahibi mi gerçek kendilik sahibi mi olduklarına dikkat edilerek bu durumun yaratıcılık ve anlatı ile olan ilişkisine bakılmıştır. Karakterlerin kendilik kurguları, yaratıcılık ve anlatıcı bağlamında incelenmiştir. İnceleme sonucunda; her iki yazarın roman karakterlerinde dağılan veya parçalanan kendilik kurgularının olduğu, romanlarda odak izleğin sahte kendilikten gerçek kendiliğe dönüşüm yolculuğu olduğu tespit edilmiştir. Karakterlerin gerçek kendiliğe sahip olmalarının, yaratıcılıkları üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu, yaratıcı olabilenin sadece gerçek kendilik olduğu belirlenmiştir. Yaratıcılığın ve narsisizmin yönlendiği alanlar olarak oyun ve yazı-yazarlık eylemi yer alır. Kendilik kurgularıyla birlikte her iki yazarın roman karakterlerinin; kendilik dağılması, kendilik parçalanması, bilinç sunumunda nesne modu ve üstbilişsel modun kullanım biçiminde farklılaştıkları görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The objective of this doctoral thesis is to conduct a comparative analysis of the characters in the novels of Adalet Ağaoğlu and Oğuz Atay using modern psychoanalytic theories, specifically self-psychology and object relations theory. The study employs the theoretical frameworks of Heinz Kohut, D. W. Winnicott, James Masterson, Henry Guntrip within the context of psychoanalytic criticism. For exploring the representation of the mind and the relationship between narrative and narrator in character and self-construction, the research incorporates the Works of Dorrit Cohn and Wayne Booth, as well as Metacognitive theory. The noevels analyzed include Adalet Ağaoğlu's Ölmeye Yatmak (1973), Fikrimin İnce Gülü (1976), Bir Düğün Gecesi (1979), Yazsonu (1980), Üç Beş Kişi (1984), Hayır (1987), Ruh Üşümesi (1991), Romantik Bir Viyana Yazı (1992) and Dert Dinleme Uzmanı (2014); alongside Oğuz Atay's Tutunamayanlar (1971), Tehlikeli Oyunlar (1973) and Eylembilim (1998). The interaction between modern psychoanalytic theories -focused on understanding individuals' psychology – and the continuously evolving discipline of psychoanalysis with art and literature has let to the development of psychoanlytic critcism. In this study, which employs a text-centred research method, the analysis of characters and self-concepts being by clarifying how a literary character should be approached. The focus includes the characters' construction, personality traits, identtity integrity, sel-health, object relations and significant life experiences. The study also explores the fragmentatin or disintegration of self, distinguishing between false and true selves, and examining the relationship between this condition, creativity and narrative. The self-concept of characters is analyzed in the contexts of creativity and narrative voice. Thi findings indicate that in both authors' novels, fragmented or disintegrated self-concepts are central, with the narrative's main theme being the journey from a false self to a true self. True self is shown to significantly impact creativity, as only the true self is deemed capable of genuine creativity. Play and writing emerge as domains where creativity and narcissism converge. Additionlall, the self-construction of both authors' characters differs in terms of sel-fragmentation, disintegration, and the use of the object mode and metacognitive mode in cognitive representation.
Benzer Tezler
- Adalet Ağaoğlu ve Emine Işınsu romanlarında kadınların bireyselleşme ve özgürleşme meselesi
The issue of individualization and liberation of woman in Adalet Ağaoğlu and Emine Işınsu's novels
GERAN ÖZDEŞ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERRİN KOYUNCU LORASDAĞI
- Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak ile Naira Gelaşvili'nin Ayna Kırıkları romanlarında kadın konusu
The subject of women in Adalet Ağaoğlu's 'Lying to Die' and Naira Gelashvili's 'Mirror Fractures' novels.
SOPIKO KONTSELIDZE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN BEHCET SAZYEK
- Adalet Ağaoğlu ve Orhan Pamuk'un romanlarında cinsiyet rolleri ve bilişsel çelişkiden kurtulma yöntemlerinin incelenmesi
Analysis of the gender roles and modes of resolving congnitive dissonance in the novels of Adalet Agaoglu and Orhan Pamuk
FEZA ONURGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
SosyolojiEge ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK GÖREGENLİ
- Bilinç akişi tekniği bakimindan James Joyce, Oğuz Atay, Adalet Ağaoğlu ve Emine İşınsu'nun romanlari
The novels of James Joyce, Oğuz Atay, Adalet Ağaoğlu ve Emine Işınsu in point of stream of consciousness technique
SERDAR ODACI
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABİDE DOĞAN
- Egoizm in party time and Kozalar
Party time ve Kozalar'da egoizm
BİRSEN TANRIKULU
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
İngiliz Dili ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE GÜLBÜN ONUR