Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Abdullah Efendi'nin Rüyaları ve Yaz Yağmuru hikâyelerinde söz varlığı
Ahmet Hamdi Tanpınar's vocabulary in Abdullah Efendi's Dreams and Summer Rain Stories
- Tez No: 929786
- Danışmanlar: PROF. DR. İDRİS NEBİ UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Bir dilin zenginliğinin temel göstergesi söz varlığıdır. Söz varlığı bir milletin kültürünü, medeniyetini, tarihini yansıtır. Kısacası söz varlığı, bir milletin nükte anlayışından kılık kıyafetine kadar bütün yaşam şeklidir. Varlığını asırlar öncesine kadar dayandırdığımız Türkçe dünya dilleri arasında en geniş söz varlığına sahip dillerdendir. Türkçenin zenginliğinden ve canlılığından yararlanmış olan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın her bir eseri Türkçe için hazine niteliğindedir. Sanatçı, hayat tecrübesini, kültürel birikimini, her zaman daha iyisini yapma çabasını Türkçenin geniş imkânları ile birleştirmiştir. Bu çalışmanın konusu da üzerine çok fazla inceleme yapılmamış olan Tanpınar'ın hikâyelerinin söz varlığıdır. Tanpınar'ın hayattayken yayımladığı Abdullah Efendi'nin Rüyaları ve Yaz Yağmuru olmak üzere iki hikâye kitabı bulunmaktadır. Abdullah Efendi'nin Rüyaları kitabında Abdullah Efendi'nin Rüyaları, Geçmiş Zaman Elbiseleri, Bir Yol, Erzurumlu Tahsin, Evin Sahibi; Yaz Yağmuru kitabında ise Yaz Yağmuru, Teslim, Acıbadem'deki Köşk, Adem'le Havva, Bir Tren Yolculuğu, Yaz Gecesi hikâyeleri yer almaktadır. İnceleme konusu olarak bu 12 hikâye belirlenmiştir. Çalışmada belgesel tarama (doküman metodu) yöntemi kullanılmıştır. İki ana başlık altında inceleme yapılmıştır. İlk bölümde Tanpınar'ın hayatı ele alınmıştır. İkinci bölümde söz varlığı tanımı üzerinde durulduktan sonra belirlenen hikâyelerin söz varlığı unsurları tespit edilmiştir. 1079 tane unsur tespit edilmiş olup bu maddelerin Türkçe Sözlük'te (TDK, 2023) temsil edilme durumları değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre 245 tane unsur Türkçe Sözlük'te yer almamaktadır. Bu çalışmanın amacı; Tanpınar'ın hikâyelerinin söz varlığı üzerine olan inceleme boşluğunu doldurmak, Türkçe Sözlük'te yer almayan ve Tanpınar tarafından oluşturulan özgün sözcük ve sözcük guruplarını tespit edilerek Türkçenin söz varlığına kazandırılmasıdır. Ayrıca Tanpınar'ın Türk diline yaptığı katkıyı bir kez daha ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
The main indicator of the richness of a language is its vocabulary. The vocabulary reflects the culture, civilization and history of a nation. In short, vocabulary is the whole way of life of a nation, from its sense of humor to its dress code. Turkish, whose existence dates back to centuries ago, is one of the languages with the largest vocabulary among the world languages. Each work of Ahmet Hamdi Tanpınar, who benefited from the richness and vitality of Turkish, is a treasure for Turkish. The artist has combined his life experience, cultural accumulation and his effort to always do better with the wide possibilities of Turkish. The subject of this study is the vocabulary of Tanpınar's stories, which have not been analyzed much. Tanpınar published two story books during his lifetime, Abdullah Efendi'nin Rüyaları and Yaz Yağmuru. Abdullah Efendi'nin Rüyaları contains the stories Abdullah Efendi'nin Rüyaları, Past Time Dresses, A Road, Erzurumlu Tahsin, The Owner of the House; Summer Rain includes the stories Summer Rain, Teslim, The Mansion in Acıbadem, Adem'le Havva, A Train Journey, Summer Night. These 12 stories were chosen as the subject of the study. Documentary scanning (document method) was used in the study. The analysis was made under two main headings. In the first part, Tanpınar's life is discussed. In the second part, after focusing on the definition of vocabulary, the vocabulary elements of the determined stories were determined. 1079 items were identified and their representation in the Turkish Dictionary (TDK, 2023) was evaluated. According to this evaluation, 245 elements are not included in the Turkish Dictionary. The aim of this study is to fill the gap in the analysis on the vocabulary of Tanpınar's stories, to identify the original words and word groups created by Tanpınar that are not included in the Turkish Dictionary and to bring them into the vocabulary of Turkish. It is also to reveal Tanpınar's contributions to the Turkish language once again.
Benzer Tezler
- Henry James ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın uzun hikâyelerinde anlatıbilimsel bir unsur olarak yüzleşme
Confrontation as an element of narratology in the long stories of Henry James and Ahmet Hamdi Tanpınar
MERVE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN SAĞLIK
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın roman ve hikayelerinde tipler
The characters in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels and stories
MEHMET GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUSTAFA SARI
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın hikâyelerinde duygu
Emotion in Ahmet Hamdi Tanpınar's stories
ZEHRA ÇINAR BOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZAHAT ÖZCAN
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın roman ve hikâyelerinde değerler eğitimi
Values education in Ahmet Hamdi Tanpınar's novels and short stories
BEYZA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Ahmet Hamdi Tanpınar'ın 'Abdullah Efendi'nin Rüyaları' hikâyesinde ulusal alegori
National allegory in Ahmet Hamdi Tanpınar's 'The Dreams of Abdullah Efendi'
EMİNE AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Bilgi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT BELGE