Kırgız destanlarında imtihan motifi
Test motive in Kyrgyz epics
- Tez No: 929936
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN FATİH KUŞDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Türkler tarih boyunca sayısız devlet kurmuş bir millettir. Yaşadıkları coğrafyalardaki komşu ülkeler ile giriştikleri mücadeleler onları her daim savaşmaya hazır bir toplum haline getirmiştir. Bu yaşam tarzı zamanla karakterlerine de etki etmiş, dolayısıyla sayısız destanın doğmasına neden olmuştur. Yaşadıkları coğrafyada Kalmuklar ve Çinliler ile komşu olan Kırgızların destanları oldukça zengindir. Ortaya çıktıkları dönemin kültürüne ve yaşam biçimine ışık tutan Kırgız Türk destanları zengin motif yapısı ile dikkat çekmektedir. Kırgız Türk destanlarının sayı yönünden çok, motif yönünden verimli olması özel olarak imtihan motiflerini çalışmamıza olanak sağlamıştır. Yapılan incelemelerde özellikle Boston destanının barındırdığı imtihan motifi sayısının diğer Kırgız destanlarına göre fark edilir biçimde fazla olduğu tespit edilmiştir. Coodarbeşim, Kız Darıyka, Kocacaş gibi destanların imtihan motifi yönünden oldukça güçlü; buna karşılık Cañıl Mırza, Şırdakbek, Er Eşim gibi destanların imtihan motifi varlığı yönünden zayıf olduğu görülmüştür. Buradan hareketle destanın hacminin, destan kahramanının çıktığı yolculuğun ve kahramanların evlilik sınamalarının imtihan motifi sayısını arttırdığı görülmüştür. Aynı zamanda Kırgız Türk destanlarının evlilik, akıllılık ve arama- arayış gerektiren vazifeler başlıkları altında oldukça iyi bir motif varlığına sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu veriler ışığında Kırgız destanlarının imtihan motifleri açısından oldukça zengin bir yapıya sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma ile alandaki eksikliği gidermek ve alana katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Çalışmamızda nitel inceleme yöntemi olan doküman analizi yöntemi uygulanmıştır. Bu yöntemle, Türkiye Türkçesine çevirisi yapılmış olan Türk Dil Kurumu Yayınlarından çıkan 17 Kırgız Destanı kitabı içinde yer alan 21 Kırgız destanı, Stith Thompson'ın Halk Edebiyatı Motif İndeksi'ne göre incelenmiş ve elde edilen veriler sınıflandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turks are a nation that has established numerous states throughout history. The struggles they have undertaken with the neighboring countries in the geographies they live in have made them a society that is always ready to fight. This lifestyle has also influenced their characters over time, thus giving rise to countless epics. The epics of the Kyrgyz, who are neighbors with the Kalmyks and Chinese in the geography they live in, are very rich. Kyrgyz Turkish epics, which shed light on the culture and lifestyle of the period in which they emerged, draw attention with their rich motif structure. The fact that the Kyrgyz Turkish epics are more efficient in terms of motifs than in terms of numbers has allowed us to study test motifs in particular. In the examinations, it has been determined that the number of test motifs contained in the Boston epic is noticeably higher than other Kyrgyz epics. It is very strong in terms of the test motif of epics such as Coodarbeşim, Kız Darıyka, Kocacas; On the other hand, it has been observed that epics such as Cañıl Mırza, Şırdakbek, Er Eşim are weak in terms of the presence of test motifs. From this point of view, it has been seen that the volume of the epic, the journey of the epic hero and the marriage tests of the heroes increase the number of test motifs. At the same time, it has been determined that the Kyrgyz Turkish epics have a very good motif under the headings of marriage, intelligence and tasks that require search and search. In the light of these data, it has been concluded that the Kyrgyz epics have a very rich structure in terms of test motifs. With this study, it is aimed to eliminate the deficiency in the field and to contribute to the field. In our study, document analysis method, which is a qualitative examination method, was applied. With this method, 21 Kyrgyz epics in 17 Kyrgyz epic books published by the Turkish Language Association Publications, which were translated into Turkish language, were examined according to Stith Thompson's Folk Literature Motif Index and the data obtained were classified.
Benzer Tezler
- Kırgız destanlarında inanç ve inanışlar
Faith and beliefs in the Kyrgyz epics
MEHMET GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KUNDAKCI
- Kırgız destanlarında törenler ve kutlamalar
Ceremonies and celebrations in Kyrgyz epics
EMRE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KUNDAKCI
- Kırgız destanlarında kadın tipler
Female characters in Kyrgyz epics
HÜSEYİN AKSOY
Doktora
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELAMİ FEDAKAR
- Kırgız destanlarında aile kavramı
The concept of family in Kyrgyz epics
TÜRKAN ÇİFÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZHYLDYZ ISMAILOVA
- Kırgız destanlarında kadın tiplerinin tahlili ('Cañıl Mırza', 'Kococaş', 'Eşimkul menen Zuura')
Analysis of female types in Kyrgyz epics ('Cañil Mirza', 'Kocaş', 'Eşimkul and Zuura')
SONGÜL GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAYRAMBEK OROZOBAYEV