9-13 yaş arasındaki çocuklar ve ebeveynlerin HPV aşısına yönelik tutumları ve bakış açıları: Nitel bir görũşme çalışması
Attitudes and perspectives of children aged 9–13 and parents toward the HPV vaccine: A qualitative interview study
- Tez No: 930596
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSNA ÇEVİK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: HPV Aşıları, Cinsiyet Rolü, Sağlık Komünikasyonu, Aile Hekimliği, Sağlık Politikası, Aşı Kararsızlığı, Niteleyici Araştırma, Türkiye, COVID-19 Aşıları, HPV Vaccines, Sex role, Health Communication, Family Practice, Vaccination Hesitancy, Qualitative Research, COVID-19 Vaccines, Turkey
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
ÖZET 9-13 Yaş Arasındaki Çocuklar ve Ebeveynlerin HPV Aşısına Yönelik Tutumları ve Bakış Açıları: Nitel Bir Görüşme Çalışması Amaç: Bu çalışma, Türkiye'de 9–13 yaş aralığındaki çocuklar ile ebeveynlerin Human papillomavirüs (HPV) aşısına yönelik tutum, algı ve karar verme süreçlerini niteliksel bir yaklaşımla derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. HPV aşısının toplumsal kabulünü etkileyen bireysel, kültürel ve yapısal etkenlerin analiz edilmesiyle, birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan aile hekimlerinin bu süreçteki rolü daha bütüncül şekilde değerlendirilmesi; aynı zamanda, halk sağlığına yönelik iletişim stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlanması hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırma, 01.02.2024–01.03.2024 tarihleri arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi Genel Çocuk Polikliniği'ne başvuran 15 çocuk (9– 13 yaş) ve 15 ebeveyn ile gerçekleştirilmiştir. Bu nitel çalışmada, yarı yapılandırılmış bireysel görüşmeler yapılmıştır. Veri toplama süreci, katılımcıların sosyal, kültürel ve deneyimsel bağlamlarını anlamaya yönelik olarak kurgulanmıştır. Veriler, Braun ve Clarke'ın altı aşamalı tematik analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiş; kodlama süreci tümevarımsal yaklaşımla ve MAXQDA yazılımı aracılığıyla yürütülmüştür. Görüşmeler, etik kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmiş ve tüm katılımcılardan yazılı onam alınmıştır. Çocuk katılımcılar için hem kendilerinden hem de ebeveynlerinden yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Ebeveyn görüşmeleri sonucunda on, çocuk görüşmelerinden ise yedi ana tema belirlenmiştir. Ebeveyn görüşmelerinden elde edilen temalar (1) HPV aşısına yönelik genel algı, (2) Aşının ücreti ve erişilebilirliği, (3) COVID-19 pandemisinin etkisi, (4) Bilgi sonrası tutum ve algılarda değişim, (5) Toplumsal cinsiyet rolleri, (6) Aile hekimliği rolü ve güven, (7) Medyadaki bilgi kirliliği, (8) Komplo teorileri ve kurumsal güvensizlik, (9) Belirsizlik ve bekleme eğilimi, (10) Ebeveynlik sorumluluğu ve vicdanî yaklaşım iken; çocuk görüşmelerinden elde edilen temalar (1) Enfeksiyon ve mikrop farkındalığı, (2) Enfeksiyondan korunma farkındalığı (3) Aşıyla ilgili genel düşünceler, (4) Aşı ile ilgili bilgi kaynağı, (5) HPV ve HPV Aşısı: Bilgi düzeyi, kabul, ve tereddüt dinamikleri, (6) HPV aşısının ücretli olması ile ilgili görüş ve öneriler (7) Aile Hekimliğinde aşılama ve okul aşılaması üzerine tercihler olmuştur. 1 Bulgular, HPV aşısına yönelik kararların yalnızca bireysel bilgi düzeyine değil; sağlık sistemine duyulan güven, ekonomik engeller, toplumsal cinsiyet kalıpları, medya etkisi ve pandemi sonrası oluşan güvensizlik gibi çok katmanlı sosyal dinamiklere bağlı olarak şekillendiğini göstermiştir. Aile hekimlerinin güvenilir bilgi kaynağı olarak öne çıkması, karar verme sürecinde belirleyici bir unsur olmuştur. Ancak bilgi eksikliği, finansal yetersizlik, aşıya yönelik komplo teorileri ve dinsel-kültürel çekinceler aşılama kararını olumsuz etkileyebilmektedir. Ebeveynlerde karar erteleme, kurumlara olan güvensizlik ve“öncelik sırası”algısı dikkat çekerken; çocuklarda ise HPV'ye dair bilgi eksikliği, aşıya dair cinsiyet temelli yargılar ve sosyal etkiyle şekillenen tutumlar ön plana çıkmıştır. Bazı çocukların yalnızca kızların aşı olması gerektiğini düşünmesi, toplumsal cinsiyet kalıplarının küçük yaşlardan itibaren içselleştirildiğini göstermektedir. Aynı zamanda, okul ortamı, öğretmenlerin bilgilendirmesi ve sosyal çevrenin etkisi, çocukların aşılama kararlarında rol oynayan etkenler arasında yer almıştır. Sonuç: HPV aşısına ilişkin karar süreçlerinin yalnızca bilgi eksikliğiyle açıklanamayacağı, bireylerin ekonomik, sosyal ve kültürel bağlamları içinde şekillenen daha geniş bir etki alanına sahip olduğu görülmüştür. Aile hekimlerinin bu süreçte bilgi veren, güven tesis eden ve rehberlik eden rolleri kritik önem taşımaktadır. Özellikle cinsiyet ayrımı gözetmeyen aşılama stratejileri, medya okuryazarlığı eğitimi ve finansal eşitsizlikleri azaltıcı politikalarla desteklenen bütüncül halk sağlığı yaklaşımları önerilmektedir. HPV aşısının ulusal bağışıklama programına dahil edilmesi, toplumda aşının önemi konusundaki algıyı güçlendirecek ve aşılama oranlarını artırmada önemli bir adım olacaktır. Bu çalışma, Türkiye'de HPV aşısına yönelik toplumsal tutumu anlamaya yönelik önemli bir katkı sunarken, aynı zamanda eşitlikçi ve kültürel olarak duyarlı halk sağlığı politikalarının geliştirilmesine zemin hazırlamaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Objective: This study aims to explore in-depth the attitudes, perceptions, and decision- making processes of children aged 9–13 and their parents in Türkiye regarding the Human Papillomavirus (HPV) vaccine through a qualitative approach. By analyzing the individual, cultural, and structural factors affecting the social acceptance of the HPV vaccine, the study also seeks to holistically assess the role of family physicians in primary care and to contribute to the development of public health communication strategies. Materials and Methods: The research was conducted between February 1 and March 1, 2024, with 15 children (aged 9–13) and 15 parents who applied to the General Pediatrics Outpatient Clinic of Ankara University Medical School, Cebeci Hospital. Semi-structured individual interviews were carried out within this qualitative study. The data collection process was designed to understand the social, cultural, and experiential contexts of the participants. Data were analyzed using Braun and Clarke's six-phase thematic analysis method. Coding was carried out inductively using MAXQDA software. All interviews were conducted in accordance with ethical guidelines, and written consent was obtained from all participants. For child participants, written consent was obtained from both the child and their parent. Results: Ten main themes were identified from the parent interviews, and seven from the child interviews. The themes from the parents' interviews were: (1) General perception of the HPV vaccine, (2) Cost and accessibility, (3) Impact of the COVID-19 pandemic, (4) Changes in attitude and perception after receiving information, (5) Gender roles, (6) Role and trust in family medicine, (7) Misinformation in media, (8) Conspiracy theories and institutional distrust, (9) Uncertainty and postponement of decision, (10) Parental responsibility and moral considerations. The themes from the children's interviews were: (1) Awareness of infection and germs, (2) Awareness of prevention from infection, (3) General thoughts on vaccination, (4) Sources of vaccine information, (5) Knowledge, acceptance, and hesitancy related to HPV and the HPV vaccine, (6) Views and suggestions regarding the cost of the HPV vaccine, (7) Preferences related to vaccination in family medicine versus school settings. The findings revealed that decisions about the HPV vaccine are shaped not only by individual knowledge levels but also by multifaceted social dynamics such as trust in the 3 healthcare system, economic barriers, gender norms, media influence, and post-pandemic skepticism. Family physicians stood out as trusted sources of information and played a decisive role in the decision-making process. However, lack of knowledge, financial limitations, conspiracy theories, and religious-cultural concerns negatively impacted vaccination decisions. Among parents, tendencies to delay decisions, institutional distrust, and perceptions of vaccination as a low priority were notable. Among children, the lack of knowledge about HPV, gender-based judgments about the vaccine, and peer-influenced attitudes were prominent. Some children believed that only girls should be vaccinated, indicating that gender stereotypes are internalized from an early age. Additionally, the school environment, teacher guidance, and peer influence were key factors in children's vaccination-related decisions. Conclusion: Decision-making processes related to the HPV vaccine cannot be explained by knowledge gaps alone. These decisions are shaped by broader economic, social, and cultural contexts. The roles of family physicians as educators, trust-builders, and guides are critically important. Holistic public health approaches supported by gender-neutral vaccination strategies, media literacy education, and policies that reduce financial inequalities are recommended. Incorporating the HPV vaccine into the national immunization program would strengthen public perception of its importance and significantly boost vaccination rates. This study offers an important contribution to understanding public attitudes toward the HPV vaccine in Türkiye and lays the groundwork for the development of equitable and culturally sensitive public health policies.
Benzer Tezler
- Orta çocukluk döneminde prososyal yalanın uygun bulunma düzeyini etkileyen sosyal ve zihinsel etmenler
Social and mental factors that affect reasonability of prosocial lies in middle childhood
MUHAMMED ŞÜKRÜ AYDIN
- Kronik hematolojik-onkolojik hastalığı olan çocukların kardeşleri ve annelerine verilen hemşirelik desteğinin kaygı düzeylerine etkisi
The effect to the anxiety levels of nursing support whose given to the siblings and mothers of children with chronic hematologic-oncologic illness
ÖZGÜR ÇANKAYA ALPARSLAN
- Sivas ilindeki okul öncesi çocuklarda dental anomali ve ağız diş sağlığı durumunun değerlendirilmesi
Evaluation of dental anomaly and oral health status in preschool children in Sivas province
ESRA TAYAR
Diş Hekimliği Uzmanlık
Türkçe
2024
Diş HekimliğiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiÇocuk Diş Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİFE KAPTAN
- Akut lenfoblastik lösemi tanılı çocuk hastalarda yaşam kalitesi değerlendirilmesi
Evaluation of quality of life in children patients with acute lymphoblastic leukemia
ECE OCAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSNİYE NEŞE YARALI