Ortaokul öğrencilerinde siber zorbalık/mağduriyetin problemli internet kullanımı ve dijital okuryazarlık ile ilişkisinin belirlenmesi
Determining the relationship of cyberbullying/victimization with problematic internet use and digital literacy in secondary school students
- Tez No: 931006
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇARE SERTELİN MERCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinde siber zorbalık/mağduriyetin problemli internet kullanımı ve dijital okuryazarlık ile ilişkisinin belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Şişli ilçesinde yer alan resmi devlet ortaokulları arasından belirlenen ortaokullarda öğrenim gören toplam 404 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla“Kişisel Bilgi Formu”,“Dijital Okuryazarlık Ölçeği”,“Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri II”ve“Problemli İnternet Kullanım Ölçeği-Ergen”formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında, 210 kız ve 194 erkek olmak üzere toplam 404 yedinci ve sekizinci sınıf ortaokul öğrencisinden veri toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Korelasyon Analizi, Çoklu Doğrusal Regresyon Aanlizi, Tek Yönlü ANOVA Testi, Welch ANOVA Testi, Bağımsız Örneklem T-Testi, Levene Testi, Games-Howell Post hoc Analizi ve Tukey HSD Post hoc Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; siber zorbalık ile siber mağduriyet arasında pozitif yönde orta düzeyde bir anlamlı ilişki; siber zorbalık ile problemli internet kullanımı arasında da orta düzeyde, anlamlı bir pozitif korelasyon bulunmuştur. Siber mağduriyet ile problemli internet kullanımı arasında da pozitif ve orta düzeyde bir anlamlı ilişki gözlemlenmiştir. Dijital okuryazarlık ile siber zorbalık arasında zayıf ve anlamlı bir pozitif ilişki bulunurken dijital okuryazarlık ile siber mağduriyet arasında da zayıf ve pozitif bir anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Dijital okuryazarlık ile problemli internet kullanımı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Problemli internet kullanımı ve dijital okuryazarlığın hem siber zorbalık hem siber mağduriyet ile pozitif ilişki gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir deyişle, problemli internet kullanımı ve dijital okuryazarlık arttıkça siber zorbalık ve siber mağduriyet artmaktadır. Son olarak, öğrencilerin siber zorbalık ve siber mağduriyet seviyelerinin ders çalışmak dışında internette harcadığı günlük ortalama saat değişkenine göre farklılaştığı; internette daha fazla zaman geçiren öğrencilerde siber zorbalık ve siber mağduriyet puanlarının arttığı bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to determine the relationship of cyberbullying/victimization with problematic internet use and digital literacy in secondary school students. The sample of the research consists of 404 secondary school students studying in official state secondary schools selected from among the secondary schools located in the Şişli district of Istanbul province in the 2023-2024 academic year.“Personal Information Form”,“Digital Literacy Scale”,“Revised Cyberbullying Inventory II”and“Problematic Internet Use Scale-Adolescent”form were used to collect data in the research. Within the scope of the research, data were collected from a total of 404 seventh and eighth grade middle school students, 210 girls and 194 boys. Pearson Correlation Analysis, Multiple Linear Regression Analysis, One-Way ANOVA Test, Welch ANOVA Test, Independent Samples T-Test, Levene Test, Games-Howell Post hoc Analysis and Tukey HSD Post hoc Analysis were used in the analysis of the data. According to the research results; a moderately significant positive correlation was found between cyberbullying and cyber victimization; a moderately significant positive correlation was found between cyberbullying and problematic internet use. A positive and moderately significant correlation was also observed between cyber victimization and problematic internet use. While a weak and significant positive correlation was found between digital literacy and cyberbullying, a weak and positive significant correlation was found between digital literacy and cyber victimization. No significant relationship was found between digital literacy and problematic internet use. It was concluded that problematic internet use and digital literacy showed a positive relationship with both cyberbullying and cyber victimization. In other words, as problematic internet use and digital literacy increase, cyberbullying and cyber victimization increase. Finally, it was found that students' cyberbullying and cybervictimization levels differed according to the average daily hours spent on the Internet other than studying; cyberbullying and cybervictimization scores increased in students who spent more time on the Internet.
Benzer Tezler
- Cinsiyetin internet bağımlılığı, problemli internet kullanımı, siber zorbalık ve siber mağduriyet değişkenleri üzerine etkisi: Bir meta-analiz çalışması
The effect of gender on internet addiction, problemic internet use, cyber bullying and cyber victimization variables: A meta-analysis study
ÖZLEM ÖKSÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİDE KARACA
- Ortaokul öğrencileri, rehber öğretmenleri, bilişim teknolojileri öğretmenleri ve yöneticilerinin siber zorbalık hakkındaki görüşleri: Keçiören ilçesi örneği
The opinions of secondary school students, guidance counselors, information technology teachers and managers about cyberbullying: Keçi̇ören district sample
GÜLER KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALÜK ÜNSAL
- Ortaokul öğrencilerinin siber mağduriyet ve zorbalık düzeyleriyle ailelerinin dijital ebeveynlik farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between secondary school students' cyber victimization and bullying levels and their families' digital parenting awareness
HÜLYA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KESKİNKILIÇ
- Ortaokul öğrencilerinde sanal zorbalık ve mağduriyetin internet aile stili ve diğer değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of cyber bullying and victimization in secondary school students in terms of internet family style and other variables
NAZAN ŞAHİN OLUTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BARIŞ HORZUM
- Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile siber zorbalık arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between peer bullying and cyber bullying among middle school students
METİN KOCATÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN ERDOĞAN