Kur'ân-ı Kerim'de temennî ve teraccî üslûbu
The Qur'anic style of wishful thinking and teraccî
- Tez No: 931318
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İZZET MARANGOZOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Linguistics, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
Bu çalışma ile Kur'ân-ı Kerîm'deki temennî ve teraccî üslûbu incelenmektedir. Temennî, istenen ancak gerçekleşmesi mümkün olmayan olaylar ya da durumlar için kullanılırken teraccî, ümit edilen ve gerçekleşme ihtimali olan durumlar için kullanılmaktadır. Bu iki üslup, Kur'ân'da birçok yerde anlamın güçlendirilmesi ve etkili bir şekilde iletilmesi maksadıyla kullanılır. Tez, temennî ve teraccî kavramlarını dilbilimsel, belâgat ve edebî açıdan ele alarak Kur'ân'ın edebî yapısına dair bir analiz sunmayı hedeflemektedir. Temennî ve teraccî üslupları hem dinî hem de edebî metinlerde önemli bir yer tutar. Bu çalışma Kur'ân'ın eşsiz belâgati ve Arap dilinin inceliklerini daha iyi anlamayı sağlayarak Kur'ân'ın dilsel mucizelerini değerlendirmeye katkı sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada dilbilimsel ve edebî analiz yöntemleri kullanılarak, tümevarım ve tahlil metotlarına başvurulmuştur. Arap dili ve edebiyatı alanında klasik kaynaklar olan Sibeveyhî, Zemahşerî, Cürcânî gibi büyük alimlerin eserleri temel alınmış; ayrıca, nahiv, belâgat ve tefsir ilimleri çerçevesinde kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Bu yöntem, konunun farklı perspektiflerden ele alınmasına imkân sağlamıştır. Çalışmada, temennî ve teraccî üsluplarının Kur'ân'daki kullanımının yalnızca dilsel alanda değil, aynı zamanda dinî ve ahlakî mesajları güçlendirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu üsluplar edatların ötesinde isim ve fiiller aracılığıyla da ifade edilmektedir. Ayrıca temennî edatı“leyte”ile teraccî edatı“lealle”nin Arap dilinin bilinmeyen bir döneminde aslında bir fiil oldukları, fakat zamanla edata dönüştükleri sonucuna varılmıştır. Bu dönüşüm, dilbilgiselleşme sürecine işaret eder. Arap dilcilerinin“Leyte”ve“Lealle”yi“fiile benzeyen harfler”kategorisine dahil etmesi de bu görüşü destekleyen önemli bir dilbilgisel argümandır.
Özet (Çeviri)
This study examines the style of temennî (wishful thinking) and teraccî (hope) in the Qur'an. Temennî is used for events or situations that are desired but impossible to realize, while teraccî is employed for situations that are hoped for and have a possibility of occurring. These two styles are used in many places in the Qur'an to strengthen meaning and communicate effectively. The thesis aims to provide an in-depth analysis of the literary structure of the Qur'an by examining the concepts of temennî and teraccî from linguistic, rhetorical, and literary perspectives. Both styles play an important role in religious and literary texts. This study seeks to contribute to the understanding of the linguistic miracles of the Qur'an by facilitating a better appreciation of its unique rhetoric and the subtleties of the Arabic language. The research uses linguistic and literary analysis methods, drawing on induction and analysis techniques. The study concludes that the use of temennî (wish) and teraccî (hope) styles in the Qur'an not only enhances the linguistic aspect but also strengthens the religious and moral messages. These styles are expressed not only through particles but also via nouns and verbs. Furthermore, it can be inferred that the temennî particle“leyte”and the teraccî particle“lealle”were originally verbs in an unknown period of the Arabic language, but eventually transformed into particles over time. This transformation points to the process of grammaticalization. The inclusion of“leyte”and“lealle”in the category of“letters resembling verbs”by Arabic linguists is a significant grammatical argument supporting this view.
Benzer Tezler
- آيات الترجي في القرآ ن الكريم دراسة بالغية تحليلية
Kur'ân-ı Kerîm'de tereccî üslûbu analitik ve retorik bir çalışma
IMAD MOHAMMED SHAKOR
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RIFAT AKBAŞ
- دلالة ليت ولعل وعسى في القرآن الكريم
Kur'an-ı Kerim'de LEYTE, LEALLE ve LEYSE edatlarının hususiyetleri
HİND EGEMEN
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED ÇELİK
- Belâgat ilminde inşâ (Âli İmrân Sûresi örneği)
Composition in the science of rhetoric (The example of Surah Al- İmran)
YUNUS EMRE ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHSİN YILDIRIM
- أساليب الإنشاء الطلبي في قصص موسى عليه السلام في القرآن الكريم
Kur'ân-ı Kerîm'de Hz. Mûsâ kıssasında geçen talebî inşaî üsluplar
LIKMAN YOUSSEF
Doktora
Arapça
2024
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ ŞİMŞEK