Şihabuddin el-Hafaçî'nin 'İnâyetu'l-Kâdî ve Kifâyetu'r-Râdî adlı eserinin Bakara 13-15 ayetlerinin talil ve tahkiki
Analysis and critical edition of the verses 13-15 of surah al-Baqarah from Shihab al-Din al-Khafaji's work 'İnayat al-Qadi wa Kifayat al-Radi
- Tez No: 931643
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VEYSEL GENGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bartın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 385
Özet
Bu çalışma, Şihâbuddin el-Hafâcî'nin“İnâyetü'l-Kâdî ve Kifâyetü'r-Râdî”adlı haşiyesinin İmam Beyzâvî'nin tefsiri üzerine yazılan bir bölümünün tahkikini ele almaktadır. Araştırma, giriş, üç bölüm, sonuç ve bilimsel fihristlerden oluşmaktadır. Tezde, konunun önemi, seçilme nedenleri, araştırma metodolojisi, ilgili literatür ve araştırmacının karşılaştığı zorluklar tartışılmıştır. Ayrıca, metin, şerh ve haşiye terimlerinin farkları incelenmiş ve haşiyelerin bir telif ve tasnif türü olarak ortaya çıkış tarihi ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümü, İmam Beyzâvî'nin ismi, soyu, hayatı, hocaları, öğrencileri, vefatı ve eserlerini kapsamlı bir şekilde ele almıştır. Ayrıca, İmam Beyzâvî'nin tefsiri ve onun İslam alimleri arasındaki yeri tartışılmış, tefsir alanındaki katkıları vurgulanmıştır. İkinci bölümde ise, Şihâbuddin el-Hafâcî'nin ismi, soyu, doğumu, yetişmesi, hocaları, öğrencileri, vefatı, eserleri ve ilmî seyahatleri ele alınmıştır. Ayrıca, Şihâbuddin el-Hafâcî'nin yaşadığı dönemdeki siyasî ve sosyal duruma dair detaylı bir tasvir sunulmuştur. Ardından, Şihâbuddin el-Hafâcî'nin haşiyesi tanıtılmış, ona aidiyeti teyit edilmiş ve“İnâyetü'l-Kâdî ve Kifâyetü'r-Râdî”isminin anlamı açıklanmıştır. Bu bölümde ayrıca, haşiyenin, Beyzâvî tefsiri üzerine yazılmış diğer haşiyeler arasındaki yeri tartışılmış ve Şihâbuddin el-Hafâcî'nin tefsirdeki üslubu ile metodu ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Şihâbuddin el-Hafâcî'nin, Kur'an'ı Kur'an'la, hadisle ve sahabe sözleriyle tefsir etme yöntemi incelenmiş; ayrıca, Kur'an kıraatlerine olan ilgisi, Arap dili (kelime anlamları ve türetmeleri), fıkıh, nahiv ve belâgat (beyan, meânî, bedî), Arap şiiri ve mesellere verdiği önem tartışılmıştır. Bunun yanı sıra, el-Hafâcî'nin farklı mezheplere ve fırkalara bakış açısı da ele alınmıştır. Şihâbuddin el-Hafâcî'nin haşiyede kullandığı kaynaklar ve bu kaynaklardan nasıl yararlandığı detaylı olarak açıklanmış, haşiyede yer verdiği alimlere verdiği unvanlar da incelenmiştir. Bölüm, haşiyenin ilmî değeri ve alimlerin bu haşiye hakkındaki görüşlerinin yanı sıra, haşiyeye yönelik eleştirilerin tartışılmasıyla sona ermiştir. Üçüncü bölüm, metnin tahkikine ayrılmıştır. Bu bölümde, tahkik metodolojisi açıklanmış ve tahkik için seçilen üç yazma nüsha sunulmuştur. Nüshalar, birinci nüsha (A), ikinci nüsha (B) ve üçüncü nüsha (C) olarak adlandırılmıştır. Nüshalar arasında yapılan karşılaştırmalar sonucunda, her bir nüshadaki farklılıklar ve eklemeler dipnotlar halinde kaydedilmiştir. Metnin düzenli ve anlaşılır bir şekilde sunulması amacıyla, İmam Beyzâvî'nin metni sayfanın üst kısmında kalın harflerle, Şihâbuddin el-Hafâcî'nin haşiyesi ortada ve araştırmacının notları ile dipnotları sayfanın altında yer alacak şekilde düzenlenmiştir. Tahkik edilen metin, Bakara Suresi'nin 13. ayetinden başlayarak 15. ayetine kadar olan kısmı kapsamaktadır ve İmam Beyzâvî'nin bu ayetler hakkındaki açıklamaları detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde, araştırmanın en önemli sonuçlarına yer verilmiştir. Ayrıca, araştırmanın sonunda, Kur'an ayetleri, hadisler, şahıslar, şiirler, meseller, kaynaklar ve konu başlıkları fihristlerini içeren bilimsel fihristler eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
This research involves the critical edition of a section of Shihab al-Din al-Khafaji's gloss (Hashiyah) entitled 'Inayat al-Qadi wa Kifayat al-Radi on Imam al-Baydawi's exegesis. The thesis is structured into an introduction, three main chapters, a conclusion, and scientific indices. The study addresses the significance of the topic, the reasons for its selection, research methodology, previous studies related to the subject, and the challenges faced by the researcher. The thesis also clarifies the distinctions between terms such as text (nass), commentary (sharh), and gloss (hashiyah), while reviewing the historical emergence of glosses as a genre of scholarly writing and classification. The first chapter examines Imam al-Baydawi's name, lineage, life, teachers, students, death, and works, while also exploring his status among scholars and his contributions to the field of Quranic exegesis. The second chapter delves into Shihab al-Din al-Khafaji's name, lineage, birth, upbringing, teachers, students, death, works, and scholarly travels, in addition to providing a detailed description of the political and social context of his era. The chapter further introduces al-Khafaji's gloss, confirming its attribution to him and explaining the precise meaning of its title, 'Inayat al-Qadi wa Kifayat al-Radi. Additionally, this chapter discusses the position of al-Khafaji's gloss among other glosses written on al-Baydawi's exegesis, outlining al-Khafaji's methodology in the gloss and the approach he adopted in interpreting the Quran, including his interpretation of the Quran through the Quran itself, through the Prophetic Hadith, and the sayings of the Companions. His focus on Quranic readings, Arabic language (word meanings and derivations), jurisprudence (fiqh), syntax (nahw), and rhetoric (balagha), including the arts of expression (bayan), meaning (ma'ani), and eloquence (badi'), as well as his engagement with Arabic poetry and proverbs, are all explored. The thesis also addresses al-Khafaji's stance on various schools of thought and sects. Moreover, the sources al-Khafaji relied upon in his gloss are reviewed, as well as the way he utilized these sources and the titles he conferred upon the scholars mentioned in the gloss. The chapter concludes with a discussion of the scholarly value of this gloss, scholars' views about it, and an examination of the criticisms directed at al-Khafaji's gloss. The third chapter is dedicated to the critical edition of the text. It outlines the methodology of the edition and presents the three manuscript copies selected for this purpose. The copies are referred to by three symbols: the first manuscript (A), the second (B), and the third (C). A comparison was made between these copies, with discrepancies and additions documented in the footnotes. For the sake of clarity and organization, the text of Imam al-Baydawi is positioned at the top of the page in bold font, followed by al-Khafaji's gloss in the center, and the researcher's notes and annotations placed at the bottom of the page. The critically edited text includes the interpretation of verses 13 to 15 of Surah al-Baqarah, along with a detailed analysis and discussion of Imam al-Baydawi's interpretation. In the conclusion, the study presents the most significant findings, along with scientific indices related to the research, including indices of Quranic verses, Prophetic Hadith, notable figures, poems, proverbs, sources, and subjects.
Benzer Tezler
- Hâşiyeciliğin tefsir ilmine katkısı: Hâşiyetü'ş-şihâb örneği
Contribution of hāshiya tradition to ʽilm al-tafsir: The example of hāshiya al-shihāb
ADEM GÖRMÜŞ
Doktora
Türkçe
2024
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HALİL ÇİÇEK
- Şihâbuddîn el-Hafâcî'nin hayatı ve Şifâu'l-Ğalîl adlı eseri
The Life of Şihâbuddîn el-Hafâcî and his book Şifâu'l-Ğalîl
YUSUF SAMİ SAMANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
BiyografiSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. AYHAN ERDOĞAN
- ديوان شهاب الدين الخفاجي دراسةً وجمعًا وتحقيقًا
Şihâbuddîn El-Fafâcî dîvânı: İnceleme-derleme-tahkik
ABDULSELAM BİLGİN
Doktora
Arapça
2024
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAGB RAMADAN ELSAYED ABDELWHAB
- Sinâneddin Yûsuf'un (Ö.H. 986) Beydâvî Hâşiyesi'nin tahkiki (En'âm ve A'râf Sûreleri)
Sinan al-din Yûsuf's (D.986 AH) postscript of al-Baydâwî, realization of manuscripts, Alanâm and Aarâf Surah
İBRAHİM ELHASSUN
Doktora
Türkçe
2020
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CELALETTİN DİVLEKCİ
- Şihâbuddin El-Hamevî'nin Nefehâtu'l-kurb adlı eseri bağlamında evliyanın tasarrufu meselesi
The issue of Awli̇ya disposition in the context of Shihābuddin Ai-hamawī's work named nafahāt Al-Qurb
ALİ KÜÇÜK