Çağdaş bir yaklaşım olarak makâsıdu'l Kur'ân
Maqasidu'l Qur'an as a contemporary approach
- Tez No: 932313
- Danışmanlar: PROF. DR. ENVER ARPA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: İslami Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 343
Özet
Yeryüzünde yaratılan ve yaşatılan her şeyin bir sebep ve gaye çerçevesinde ele alınması önemli görülmüştür. Çünkü Allah yarattığı her şeyde bir hikmet vaz etmiş olduğundan Allah'a asla sebepsiz ve anlamdan azâde bir söz ya da işin izafe edilemeyeceği vurgulanmıştır. Allah'ın gözettiği en umumî amaç elbette tüm insanlığın maslahatını temin etmek, zararlı olan şeylerden onları uzaklaştırmaktır. İslâmî ilimler metodolojisinde usûl alimlerinin genelinin İslam'ın temel gayesini insanların maslahatını temin olarak görmesine özellikle dikkat çekmek istiyoruz. Bu itibarla İslâm alimlerinin dinin amaca mâtuf yönüne bağlı kalmak kaydıyla oluşturdukları anlama çabaları, Kur'ân'ın içinde barındırdığı temel amaçları tespit etmeyi sağlamaktadır. Nüzûl döneminden itibaren Kur'ân'ı anlama sadedinde gerçekleştirilen tüm çabalara bakıldığında iki farklı görüşün ortaya konulduğu görülür. Bunlardan birincisi Kur'ân'ı açık ve anlaşılır bir metin olarak görmekte, diğeri ise Kur'ân'ın anlaşılması için belirli ilmî kıstasların gerekli olduğunu savunmaktadır. Kur'ân, ezelde tasarlanarak belirli bir maksada matuf oluşturulmuş bir kitap değildir. Tümel veya tikel maksatları önceden belirlenerek Hz. Peygambere inmiş de değildir. Kur'ân, nüzûl döneminde bireysel yahut toplumsal olarak yaşanan olaylar karşısında Allah'ın tüm insanlığa mesajının top yekûn halidir. Ayetlerin oluşturduğu sureleri tek bir konu bütünlüğü içinde değerlendirmek de mümkün görülmemektedir. Sınırları çizilmiş ve kendine ait kavramlar oluşturarak literal anlamda özgünlük kazanmış olan bir ilim, tanımı yapılan ve kendini diğer disiplinlerden ayıran bir vasıf taşımaktadır. Bu yaklaşım sadedinde evvela disiplinler arası yaklaşımla İslamî ilimler içerisinde Belâgat, Tasavvûf, Kelâm, Fıkıh gibi ilimler çerçevesinde makâsıdî değerlendirmeler yapılacak ve Hermenötik yaklaşım çerçevesinde“bir yöntem olarak makâsıd”anlayışının izleri aranmaya çalışılacaktır. Makâsıdu'l-Kur'ân'ın öncelikle Tefsir ilmi dairesinde değerlendirildiğini söylememiz gerekir. Tefsir ilmine ait bir alt disiplin hüviyetinde olan Makâsıdu'l-Kur'ân, kendisine ait pratik bir metod ortaya koyarak, son tahlilde murad-ı ilâhiyyeyi tespit anlamında Kur'ân'ın tüm amaç ve maksatlarına ulaşmayı hedef edinmiştir. Makâsıdu'l-Kur'ân'ın bu gayeci yönü elbette tefsir ilminin usûl dairesinde değerlendirilmeli ve ele alınmalıdır. Kur'ân'ın maksatlarına ulaşmak için kullanılacak metod ve ilkelerin belirlenmesinde düşünsel anlamda Makâsıdu'l-Kur'ân'ın önemi büyüktür. Makâsıdu'l-Kur'ân'ı, güncel bir yaklaşım olarak Kur'ân'ın tamamını amaçsal bir metod çerçevesinde inceleyerek, kendisindeki tümel maksatları tespit etme çabasına dair Kur'ânî bir okuma biçimi olarak tarif etmek mümkündür. Bu anlamda Makâsıdu'l-Kur'ân, Kur'ân'ın makâsıd merkezli ele alınması, ayetlerin nüzûl sebepleri, bağlamı ve hikmetine ilişkin olarak beşerî ve sosyal hayata müteallik ahlaki, hukuki ve itikadî tümel maksatların belirlenmesine ilişkin bir metod olarak kabul edilmiştir. Kur'ân'ın anlaşılması ve yorumlanması konusunda güncel bir yöntem olarak ortaya konan Makâsıdu'l-Kur'ân'ın, Kur'ân'ın tümel ve tikel maksatlarının ortaya konulması adına önemli bir çabayı ortaya koyduğunu söylemek mümkündür.
Özet (Çeviri)
Since the time of its revelation, efforts to understand the Qur'an have resulted in two distinct perspectives. The first perspective sees the Qur'an as a clear and comprehensible text, while the second argues that understanding the Qur'an requires specific scholarly criteria. The Qur'an is not a book designed from eternity with a specific purpose. It was not revealed to the Prophet Muhammad with predetermined universal or particular objectives. Instead, the Qur'an is the comprehensive message of Allah to all humanity, revealed in response to individual or societal events during its revelation period. It is also not feasible to evaluate the chapters formed by its verses within a single thematic unity. A field that has determined its boundaries, developed its own concepts and thus gained real originality has a quality that distinguishes it from other disciplines. Pursuant to this approach, purposeful evaluations will be made within the framework of Islamic sciences such as Eloquence, Tasavvûf, Kalam and Fiqh, with an interdisciplinary approach, and traces of the understanding of“purpose as a method”will be sought within the framework in the Hermeneutic approach. We must say that Maqasidu'l-Qur'an is primarily evaluated within the scope of Tafsir science. Makâsıdu'l-Qur'an, which is a sub-discipline of the science of tafsir, aims to achieve all the aims and purposes of the Quran in the sense of determining the divine will in the final analysis by presenting a practical method. This purposeful aspect of Maqasidu'l-Qur'an must of course be evaluated and handled within the framework of the science of Tafsir. Intellectually, Maqasidu'l-Qur'an is of great importance in determining the methods and principles to be used to achieve the purposes of the Qur'an. Maqasidu'l-Qur'an; As a current approach, it is possible to describe it as a way of reading the Qur'an in an effort to determine its universal purposes by examining the entire Qur'an within the framework of a teleological method. In this sense, Maqasidu'l-Qur'an is accepted as a method that focuses on the Qur'an's purposes, determining the moral, legal, and theological universal objectives related to human and social life based on the reasons, context, and wisdom of the verses' revelation. As a contemporary method for understanding and interpreting the Qur'an, Maqasidu'l-Qur'an represents a significant effort to elucidate the universal and particular objectives of the Qur'an.
Benzer Tezler
- Tıbbi olaylar ve bunların Kavâid-i Fıkhiyye ve Makâsıdü'ş-Şeria ile ilişkisi
النوازل الطبية وصلتها بالقواعد الفقهية ومقاصد الشريعة
ABDULLAH ELYUSUF
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ATA DENİZ
- المقاصد والمصلحة عند الجصاص
Cessas'ta Makâsıd ve Maslahat Anlayışı - Al-Jassas' Approach to Maqasid and Maslaha
MOHAMAD NADEEM ALHAJ RABIE
Doktora
Arapça
2025
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTUĞRUL BOYNUKALIN
- Kur'ân'ın yorumlanmasında amaçsal yaklaşımlar
Teleological approaches in the interpretation of the Quran
FARUK ÇAYKARA
- Çağdaş bir fakih olarak Hayreddin Karaman
As a contemporary scribe Hayreddin Karaman
CABİR ONAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
BiyografiSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK BEŞER
- الاتجاه الحداثي المعاصر في علم مقاصد الشريعة الإسلامية-دراسة ونقد / al-İttijâhul hadâtiyyu almu'âsir fî ilmi makâsidi'ş-şerî'atil İslâmiyye (Dirâse ve nakd)
İslam şeriatın amaçlarının biliminde çağdaş modernist eğilim (Çalışma ve eleştiri) / The contemporary modernist trend in the science of maqasid al-shari'ah (Objectives of Islamic law) study and criticism
KHALID AWIL YUSUF
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMAD ALFADEL