Matematiksel içeriğin, öğretmenin, öğrencinin ve sınıf etkileşiminin üretken sınıf söyleminin şekillenmesindeki rolü
The role of mathematical content, teacher, student and classroom interaction in shaping productive classroom discourse
- Tez No: 932404
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP SONAY AY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Matematik, Education and Training, Mathematics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Matematik Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Araştırmanın temel amacı, matematik sınıflarında söylemin üretkenliğinin nasıl şekillendiğini tanımlamak ve bu süreci etkileyen sınıf etkileşimi, öğretmen söylemi, öğrenci katkısı ve matematiksel içerik boyutları arasındaki ilişki dinamiklerini ortaya koymaktır. Bu çalışmada, Vygotsky'nin sosyokültürel öğrenme kuramı ve Alexander'ın diyalojik öğretim ilkeleri ışığında kurgulanan matematiksel söylem modeli; içerik, öğretmen, öğrenci ve etkileşim boyutları üzerinden bilişsel ve söylemsel açıdan incelenmiştir. Bu kapsamda; matematiksel içerik boyutu, öğretmen ve öğrencinin içerikle kurduğu etkileşim ve görevlerin bilişsel yükü; öğretmen boyutu, söylem hamleleri ve bu hamlelerin içerdiği bilişsel talepler; öğrenci boyutu, muhakeme ve matematiksel iletişim düzeyleri; sınıf etkileşimi boyutu ise katılım düzenleri ve iletişim yaklaşımları çerçevesinde analiz edilmiştir. İstanbul'daki bir devlet okulunda, 7. sınıf öğrencileri ve iki öğretmen üzerinde yürütülen çoklu durum çalışmasında video/ses kayıtları, sistematik sınıf gözlem formu ve alan notu cetveli araçları kullanılarak gözlem yoluyla veriler toplanmıştır. Araştırma bulguları, matematiksel söylem modelinin dört tema tarafından şekillendirildiğini göstermektedir. Üretken sınıf söylemi, bilişsel katkıyı ve söylemsel zenginliği bir arada destekleyen tek tema iken; verimsiz talep, sönümlenen muhakeme ve paylaşımsız içerik söylemleri, bu yapıyı desteklemeyen temalar olarak öne çıkmaktadır. Bu temalar matematiksel içerik, öğretmen söylemi, öğrenci katkısı ve sınıf etkileşimi boyutlarında bilişsel ve söylemsel açıdan farklı dinamikleri yansıtmaktadır. Araştırma, üretken sınıf söylemini bilişsel ve söylemsel boyutlarıyla bütüncül biçimde ele alarak, matematik öğretiminde anlam inşasını destekleyen özgün bir model önermektedir. Ayrıca, üretken olmayan temaların ortaya konulması, öğretmen söylem hamleleri için rehberlik ederken, matematiksel söylem modeli hem kuramsal düzeyde yeni göstergeler sunmakta hem de öğretim süreçlerini iyileştirmek için kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The research aims to identify how discourse productivity is shaped in mathematics classes and to reveal the dynamic relationships among classroom interaction, the teacher's talk move, student contribution and mathematical content that influence this process. Framed by Vygotsky's sociocultural learning theory and Alexander's principles of dialogic teaching, this study employs a mathematical discourse model to examine classroom interactions from cognitive and discursive perspectives across four dimensions: content, teacher, student and interaction. The content dimension focuses on teacher and student engagement with mathematical content and the cognitive load of tasks; the teacher dimension explores talk moves and the cognitive demands embedded in them; the student dimension investigates reasoning and levels of mathematical communication; and the classroom interaction dimension analyzes participation patterns and communicative approaches. Data on the multiple case study involving seventh-grade students and two teachers at a public school in Istanbul were collected through video and audio recordings, systematic classroom observation forms and field notes. The findings demonstrate that four main themes shape the mathematical discourse model. Productive classroom discourse emerges as the only theme that simultaneously supports cognitive contribution and discursive richness, whereas non-demanding cognitive discourse, neglected reasoning discourse and isolated content discourse appear as themes that do not support this structure. These themes reflect different cognitive and discursive dynamics in terms of mathematical content, teacher's talk move, student contribution and classroom interaction. This study proposes a model of productive classroom discourse that integrates cognitive and discursive dimensions to support mathematical meaning-making. It also identifies non-productive themes to guide teacher discourse and offers theoretical insights for improving instruction.
Benzer Tezler
- Kalite fonksiyon göçerimi ve analitik hiyerarşi süreci destekli eğitim içeriği geliştirme platformu tasarımı
Quality function deployment and analytic hierarchy process-based curriculum development platform design
GİZEM AYDOĞAN YURDERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAR ÖZTAYŞİ
- İlköğretim 5. sınıf matematik ders kitaplarının eğitim öğretime uygunluğunun değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
EROL DAYAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. ŞÜKRÜ ÖZDEMİR
YRD. DOÇ. DR. CEMAL TÜRER
- Ck¢ modeline göre 10.sınıf öğrencilerinin geometrik yer kavramına ilişkin kavramaları üzerine nitel bir araştırma
A quantitative research of 10th year students's conceptions on geometric locus concept by using the Ck¢ model
GÖNÜL YAZGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMatematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ZİYA ARGÜN
- Ortaokul matematik proje görevi uygulamalarına yönelik öğrenci öğretmen veli görüşleri
Student teacher parental views of the middle school mathematics project implementations
BURCU GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞULE AY
- Developing eighth grade students' mathematical practices in solids through argumentation: A design-based study
Sekizinci sınıf öğrencilerinin sınıf tartışmaları kullanılarak katı cisimler konusunda matematik uygulamalarının geliştirilmesi: Tasarım tabanlı bir çalışma
ŞULE ŞAHİN DOĞRUER
Doktora
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMatematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM AKYÜZ