Türkiye'de halkçılıktan popülizme geçiş: Bir cereyanın doğuşu, gelişimi ve dönüşümü (1908-1960)
The transition from halkçılık to populism in Turkey: The birth, development and transformation of a movement (1908-1960)
- Tez No: 932866
- Danışmanlar: PROF. DR. MUCİZE ÜNLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Türk İnkılap Tarihi, Political Science, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 482
Özet
Günümüzde sıklıkla birbirinin karşılığı olarak ifade edilen halkçılık ve popülizm kavramlarının Türkiye'de incelenmeye değer köklü bir tarihi bulunmaktadır. Halkçılığın Türkiye serüveni ekseriyetle II. Meşrutiyet'e kadar götürülmektedir. Bu yıllarda halkçılığın muhtelif kanallar aracılığıyla Osmanlı aydınlarını etkilediği görüşü yaygınlık kazanmıştır. Nitekim halkçılığın yol izleri Tanzimat Dönemi'ne kadar uzanmaktadır. Çalışma halkçılığın Türkiye'deki serüvenine odaklanmakta ve Türkiye'de halkçılık-popülizm ayrımına yol açan şartları ortaya koymayı hedeflemektedir. Halkçılık Türkiye serüveninde oldukça dinamik bir seyir izlemiştir. Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı aydınlarının“bu devlet nasıl kurtarılabilir”sorusuna karşı halka ulaşma çabasında ilk nüveleri görülen halkçılık, II. Meşrutiyet Dönemi'nde İttihat ve Terakki ideologlarının çalışmalarıyla ideolojik bir boyut kazanmış; Millî Mücadele Dönemi'nde dayanışma ve birliğin sağlanmasında önemli bir işlevi yerine getirmiş; 1921 Anayasası'na ilham kaynağı olmuştur. Erken Cumhuriyet Dönemi'nde Halk Fırkası'nın ideolojik temelleri arasında kendine yer bulan halkçılık, Kemalizm'in altı ilkesinden biri haline gelerek anayasaya girmiştir. Halk Fırkası'nın sınıfsız, kaynaşmış toplum idealinde tek partili düzenin gerekçesi olarak sistemleştirilen halkçılık,“seçkinci”bir nitelik kazanmıştır. Çok partili siyasal yaşama geçiş sürecinde kaldırılan ikincil seçmen uygulaması politik kültürde esaslı bir dönüşüme sahne olmuştur. Seçmenlerin oy tercihleriyle iktidarı belirlemeye başlaması partileri kıyasıya bir rekabete sokmuştur. Bu süreçte Demokrat Parti, seçmen ile doğrudan iletişim kurarak“seçkinci siyaset anlayışını”terk etmiştir. Sonuç olarak çok partili siyasal yaşama geçiş sürecinde Kemalist halkçılık yerini halkın istek ve özlemlerine öncelik veren popülizme bırakmıştır. Bu bağlamda tezin amacı halkçılığın tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkışı, gelişimi ve dönüşümünü Türkiye özelinde incelemektir. Bu kapsamda Türkiye'de halkçılığın gelişim süreci dört farklı dönemde ele alınarak alan yazınına katkı sağlamak hedeflenmektedir. Tezde amaç ve kapsama uygun olarak nitel veri toplama tekniklerinden istifade edilmiştir. Tezin yöntemi betimsel içerik analizidir. Çalışmanın birincil kaynaklarını arşiv belgeleri ve resmi yayınlar; ikincil kaynaklarını ise konuya ilişkin neşredilmiş muhtelif tetkik eserler, gazete ve dergi arşivleri, bildiri, hatırat, ansiklopedi ve sözlükler oluşturmuştur.
Özet (Çeviri)
The concepts of populism and populism, which are often used interchangeably today, have a deep-rooted history in Turkey that is worth examining. The adventure of populism in Turkey is generally traced back to the Second Constitutional Monarchy. In these years, the view that populism influenced Ottoman intellectuals through various channels became widespread. As a matter of fact, the traces of populism can be traced back to the Tanzimat Period. The study focuses on the journey of populism in Turkey and aims to reveal the conditions that led to the distinction between“halkçılık”and populism in Turkey. However, populism has followed a very dynamic course in its journey in Turkey. The first traces of populism were seen in the efforts of the Ottoman intellectuals in the Tanzimat Period to reach out to the public through newspapers and magazines against the question“how can this state be saved”. In the Second Constitutional Monarchy Period, it gained an ideological dimension with the work of Committee of Union and Progress ideologues. Populism It fulfilled an important function in ensuring solidarity and unity during the National Struggle Period and was a source of inspiration for the 1921 Constitution. Populism, which found its place among the ideological foundations of the People's Party in the Early Republican Period, became one of the six principles of Kemalism and was included in the constitution. Populism, which was systematised as a justification for the one-party system in the People's Party's ideal of a classless, integrated society, acquired an“elitist”character. As a matter of fact, the practice of secondary voters, which was abolished during the transition to multi-party political life, witnessed a fundamental transformation in political culture. The fact that voters started to determine the government with their vote preferences put the parties into a fierce competition. In this process, the Democratic Party abandoned its“elitist understanding of politics”by establishing direct communication with the electorate. As a result, during the transition to multi-party political life,“Kemalist halkçılık”was replaced by“populism”that prioritised the wishes and aspirations of the people. In this context, the aim of this thesis is to analyse the emergence, development and transformation of populism in the historical process in Turkey. In this context, it is aimed to contribute to the literature by analysing the development process of populism in Turkey in four different periods. Qualitative data collection techniques were utilised in accordance with the purpose and scope of the thesis. The method of the thesis is descriptive content analysis. The primary sources of the study are archival documents and official publications; secondary sources are various analytical works, newspaper and magazine archives, communiques, memoirs, encyclopedias, reports and dictionaries published on the subject.
Benzer Tezler
- Türk parlamenter 'sol'unda halkçılık söylemleri (1960-1980)
Populism discourses in Turkish parliamentary 'left' (1960-1980)
ÇİĞDEM ERDEM
Doktora
Türkçe
2007
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ AĞAOĞULLARI
- Necmettin Sadık Sadak gazeteci ve siyasi kimliği (1890-1953)
Necmettin Sadık Sadak journalist and political identity (1890-1953)
AYŞEGÜL ŞENTÜRK
- Avrupa Birliği- eurocontrol sivil havacılık düzenlemeleri ve Türkiye'ye olası etkileri
The European Union- eurocontrol civil aviation regulations and feasible effects to Turkey
SALİH UYGAR KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Uluslararası İlişkilerHarp Akademileri KomutanlığıUluslararası İlişkiler Bölümü
DOÇ. DR. FUAT AKSU
- Türkiye havacılık sektöründe karbon emisyonları ve yönetimi
Carbon emissions and management in Turkiye aviation sector
ORHAN ALTÜRK
Doktora
Türkçe
2025
EnerjiÇukurova ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİNNAZ ZEYNEP ZAİMOĞLU
- Kayseri yöresinde halıcılık ve yöre ekonomisine katkısı üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
KASIM KARAHAN