Sosyal bilgiler eğitiminde üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcılık becerilerinin değerlendirilmesi: Torrance Yaratıcı Düşünce Testi
The effect of differentiated social studies education on the creativity development of gifted students
- Tez No: 932889
- Danışmanlar: PROF. DR. HİLMİ DEMİRKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Üstün yetenekli öğrenciler, yaratıcı düşünme, sosyal bilgiler eğitimi, farklılaştırılmış öğretim, Bütünleşik Öğretim Modeli, Torrance Yaratıcı Düşünme Testi, Gifted students, creative thinking, social studies education, differentiated instruction, Integrated Curriculum Model, Torrance Tests of Creative Thinking
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
Bu araştırmanın amacı, üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcılık gelişiminde farklılaştırılmış sosyal bilgiler eğitiminin etkisini değerlendirmektir. Araştırmada, Antalya Bilim ve Sanat Merkezi'nde eğitim gören 6. sınıf üstün yetenekli öğrenciler üzerinde uygulanan farklılaştırılmış öğretim programının, öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi değerlendirilmiştir. Literatür taramasında, üstün yetenekli bireylerin eğitimine yönelik farklı yaklaşımlar incelenmiş, özellikle sosyal bilgiler eğitiminin yaratıcı düşünme becerilerini geliştirme potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. Ancak, bu alanda üstün yetenekli öğrenciler özelinde gerçekleştirilen çalışmaların sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırma, deneysel desen kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu, 2023-2024 öğretim yılı Antalya Bilim ve Sanat Merkezi'nde eğitim gören 30 üstün yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Öğrenciler rastgele atama yöntemiyle deney ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. Deney grubuna, Bütünleşik Öğretim Modeli temel alınarak hazırlanan farklılaştırılmış sosyal bilgiler öğretim programı uygulanmış; kontrol grubu ise BİLSEM'de uygulanan öğretim programına devam etmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak“Torrance Yaratıcı Düşünme Testi (TYDT) Sözel ve Şekilsel Formları”kullanılmıştır. Uygulama öncesinde her iki gruba ön test, uygulama sonrasında ise son test uygulanarak yaratıcı düşünme becerilerindeki değişim analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 23.0 programı kullanılmış, verilerin normal dağılım gösterip göstermediği Shapiro-Wilk testi ile değerlendirilmiştir. Normallik varsayımı sağlanmadığı için parametrik olmayan testler (Mann-Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi) kullanılmıştır. Analiz sonuçları, deney grubuna uygulanan farklılaştırılmış sosyal bilgiler eğitiminin, öğrencilerin sözel yaratıcılık puanlarında anlamlı bir artış sağladığını göstermiştir. Deney grubunun akıcılık, esneklik ve orijinallik alt boyutlarında kontrol grubuna kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek puanlar elde ettiği belirlenmiştir. Şekilsel yaratıcılık alanında ise deney grubundaki öğrencilerin“başlıkların soyutluğu”ve“zenginleştirme”kriterlerinde belirgin bir gelişim gösterdiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesinde farklılaştırılmış sosyal bilgiler eğitiminin etkili olduğu görülmüştür. Çalışma, sosyal bilgiler derslerinde yaratıcı düşünme becerilerini teşvik eden öğretim yaklaşımlarının kullanılmasının, öğrencilerin bilişsel gelişimini destekleyebileceğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun olarak geliştirilmiş öğretim programlarının eğitim sistemine entegrasyonu önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of the study is to examine the effect of differentiated social studies instruction on the creative thinking development of gifted students. The research investigates the impact of an instructional program specifically designed to address the cognitive and affective needs of gifted learners, implemented at Antalya Science and Art Center among 6th-grade students. A comprehensive review of the literature highlights the significant potential of social studies education in fostering creative thinking skills. However, empirical studies focusing on the differentiated instruction of social studies for gifted students remain limited. The study adopts a quasi-experimental pretest-posttest control group design. The research sample consists of 30 gifted students enrolled at Antalya Science and Art Center (BILSEM), randomly assigned to experimental and control groups. The experimental group was instructed using a differentiated social studies curriculum developed in accordance with the Integrated Curriculum Model (ICM), while the control group followed the standard institutional curriculum. The Torrance Tests of Creative Thinking (TTCT) – Verbal and Figural Forms were employed as data collection instruments to assess students' creative thinking skills. A pre-test was administered to both groups prior to the intervention, followed by a post-test upon completion of the instructional period to evaluate potential improvements in creativity. The findings indicate that differentiated social studies instruction significantly enhanced verbal creativity in the experimental group, particularly in the sub-dimensions of fluency, flexibility, and originality, where students exhibited statistically significant improvements compared to the control group. Furthermore, in the domain of figural creativity, students in the experimental group demonstrated notable progress in abstractness of titles and elaboration, suggesting that differentiated instruction effectively supports both verbal and visual creative thinking skills. These results emphasize the importance of differentiated instruction in social studies for cultivating creative potential among gifted students. The study contributes to the field by providing empirical evidence that differentiated pedagogical approaches not only facilitate the cognitive and metacognitive development of gifted students but also enhance their capacity for innovative problem-solving, higher-order thinking, and creative expression. Based on these findings, it is recommended that differentiated instructional models be systematically integrated into social studies curricula to better meet the educational needs of gifted students and maximize their creative potential.
Benzer Tezler
- Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde sosyal bilgiler eğitiminin yeri ve önemi
Importance of social studies education in the education of gifted students
ÜLKÜ TUĞÇE ÇAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ DEMİRKAYA
- Üstün veya özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki
Attitudes of gifted or special ability student toward the social studies and their academic achievements
AYKUT UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
CoğrafyaDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İSMAİL BULDAN
- Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde bütünleştirilmiş müfredat modeline göre farklılaştırılmış sosyal bilgiler öğretimi
The education of differentiated social studies education in accordance wi̇th integrated curriculum model in the training of intellectual gifted students
ŞENGÜL KORKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiSosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP DÜNDAR
DOÇ. DR. HASAN SAİD TORTOP
- Self-regulated learning in gifted students: A case study of a simulation-based engineering desing environment
Özel yetenekli öğrencilerde öz-düzenlemeli öğrenme: Simülasyona dayalı mühendislik tasarım ortamına yönelik bir durum çalışması
HASAN BİRCAN
Doktora
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA SUNGUR
PROF. DR. ERDİNÇ ÇAKIROĞLU
- Bant karikatürleriyle desenlenmiş örnek olay yönteminin sosyal bilgiler dersinde başarıya, kalıcılığa ve yaratıcı düşünme becerisine etkisi
The effect of patterned case method with band caricatures on success, permanence and creative thinking skills in social studies course
BETÜL AKYÜREK TAY
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ ÇAKMAK