Ortadoğu'da bölgesel istikrarsızlık ve Türkiye'nin İran'a ilişkin güvenlik algısı (2003-2021)
Regional instability in the Middle East and Türkiye's security perception towards Iran (2003-2021)
- Tez No: 932969
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERHAN AFACAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: İstikrarsızlık, Ortadoğu, Türkiye, İran, Rekabet, İş Birliği, Instability, Middle East, Türkiye, Iran, Competition, Cooperation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
ORTADOĞU'DA BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK VE TÜRKİYE'NİN İRAN'A İLİŞKİN GÜVENLİK ALGISI (2003-2021) Ortadoğu sıklıkla sorunlarla anılan bir bölge olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumun en önemli sebeplerinden biri Ortadoğu'nun istikrarsız yapısıdır. Etnik ve dini çatışmalar, dış müdahaleler, terörizm, siyasi ve ekonomik faktörler, bölgedeki istikrarsızlığı ortaya çıkaran başlıca etmenlerdir. Ortadoğu'nun istikrarsız yapısı içerisinde Türkiye ve İran bölge devletlerinin aksine dengeli bir ilişki sürdürmektedir. Bu çalışmada Ortadoğu'daki istikrarsızlığı kronik hale getiren unsurlar irdelenecek ve bu unsurlar bağlamında Türkiye'nin İran'a ilişkin güvenlik algısı ele alınacaktır. Bunu yapabilmek için tarihsel arka planı da göz önünde bulundurularak 2003 yılı ve sonrasındaki Türkiye-İran ilişkileri ele alınacaktır. Tezin başlangıç noktası olan 2003 yılında gerçekleşen ABD'nin Irak işgali, Ortadoğu'daki düzeni ve güç dengelerini köklü bir biçimde değiştirmiştir. Bu müdahaleyle birlikte bölgede derinleşen istikrarsızlık, Türkiye-İran ilişkilerine doğrudan etki etmiştir. Bu dönemle birlikte iki ülkenin Ortadoğu'da bölgesel güç olma arayışı çakışmıştır. Ortadoğu'daki dengeleri kökten bir biçimde etkileyen bir diğer önemli husus“Arap Baharı”süreci olmuştur. İran'ın bölgede artan nüfuzu Türkiye için bir tehdit olarak değerlendirilmiş ve bu durum Türkiye'nin politikalarının belirlenmesinde önemli bir etken olmuştur. Ancak bölgedeki dinamiklerin hızlı bir şekilde değişmesi ve büyük güçlerin bölgeye müdahalesi Türkiye-İran ilişkilerinde yeni bir düzeni meydana getirmiştir. Arap Baharı süreci başında farklı kamplarda karşı karşıya kalan iki ülke zamanla krizin çözümü için Astana Süreci çerçevesinde bir araya gelmiştir. Her ne kadar iki ülke ilişkilerinde tarihsel ve doğal olarak gelişen bir rekabet olsa da bölgedeki krizlerin çözümünde her iki ülke ortak çıkarlar çerçevesinde dış müdahalelere olanak vermemek adına birlikte adım atmaya çalışmıştır. Tezin bitiş noktası olan 2021 yılının ise bu çalışmaya başladığım tarih olmanın ötesinde özel bir anlamı yoktur. Her ne kadar daha sonra da önemli değişimler yaşansa da verilerin bu zaman aralığına dair toplanması çalışmayı bu dönemle sınırlı tutmayı gerektirmiştir.
Özet (Çeviri)
REGIONAL INSTABILITY IN THE MIDDLE EAST AND TÜRKİYE'S SECURITY PERCEPTION TOWARDS IRAN (2003-2021) The Middle East is often associated with problems. One of the most important reasons for this situation is the unstable structure of the Middle East. Ethnic and religious conflicts, external interventions, terrorism, political and economic factors are the main factors that cause instability in the region. Within the unstable structure of the Middle East, Türkiye and Iran maintain a balanced relationship, unlike the states in the region. In this study, the elements that make the instability in the Middle East chronic will be examined and Türkiye's security perception regarding Iran will be discussed in the context of these elements. In order to do this, Türkiye-Iran relations in 2003 and after will be discussed, taking into account the historical background. The US invasion of Iraq in 2003, which was the starting point of the thesis, radically changed the order and balance of power in the Middle East. The deepening instability in the region with this intervention directly affected Türkiye-Iran relations. During this period, the two countries' quest to become regional powers in the Middle East coincided. Another important issue that has fundamentally affected the balances in the Middle East has been the“Arab Spring”process. Iran's increasing influence in the region has been considered a threat to Türkiye, and this has been an important factor in determining Türkiye's policies. However, the rapid change in the dynamics in the region and the intervention of major powers in the region have created a new order in Türkiye-Iran relations. The two countries, which faced each other in different camps at the beginning of the Arab Spring process, have come together in time within the framework of the Astana Process to resolve the crisis. Although there has been a historical and naturally developing competition in the relations between the two countries, both countries have tried to take steps together in order to prevent external interventions within the framework of common interests in resolving the crises in the region. The end point of the thesis, 2021, does not have a special meaning beyond being the date I started this study. Although significant changes have occurred later, the collection of data regarding this time period necessitated limiting the study to this period.
Benzer Tezler
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement
Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri
MARSHA MARİE HALL
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK
DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER
- Turkish-Saudi relations within the context of internal and regional dynamics during the 1990s and the 2000s
İçsel ve bölgesel dinamikler bağlamında 1990'lar ve 2000'ler boyunca Türk-Suudi ilişkileri
SİNEM CENGİZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM TÜR
- The Baghdad Pact: An Anglo-American quest for policy in the middle east
Bağdat Paktı: Ortadoğuda bir İngiliz-Amerikan politika arayışı
YUSUF TURAN ÇETİNER
Yüksek Lisans
İngilizce
1995
Uluslararası İlişkilerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiY.DOÇ.DR. NUR BİLGE CRİSS
- ABD'nin 2003 yılında Irak'ı işgali ve sosyopolitik sonuçları
US invasion of Iraq in 2003 and its sociopolitical consequences
REHAM ZUBAIDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerKütahya Dumlupınar ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSAMETTİN İNAÇ