İslâm hukuku açısından para vakıfları ve ortaklık türleri
Analysis of cash foundations and partnership types in terms of Islamic law
- Tez No: 933461
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR YİĞİT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Ekonomi, Sosyal Hizmet, Religion, Economics, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Islamic Law, Foundation, para Foundations, Types of Companies
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
Vakıflar toplumun dinî, içtimâî, kültürel hizmetlerini karşılama ve diğer hayır işleri yapma gibi belirli amaçlara hizmet etmek üzere kurulmaktadır. Bu vakıfların sermayesi işletilerek şartnamede belirlenen amaçlar doğrultusunda sarf edilmektedir. Vakıf mallarının değerlendirilmesinde farklı yol ve yöntemler mevcuttur. Para vakıflarından oluşan vakıf sermayesinin işletilmesinde, söz konusu farklı yöntemlerin daha belirgin ortaya çıktığını görmekteyiz. Son zamanlarda para vakıfları, sosyal sermaye, yatay kalkınma ve yoksullukla mücadele gibi faaliyet ve organizasyonlara örnek teşkil edebileceği düşüncesinden hareketle büyük ilgiye mazhar olmakta ve değişik açılardan bilimsel araştırmalara konu edilmektedir. Türkiye özelinde, mirası devralınan Osmanlı tecrübesinde hukukî, içtimâî ve iktisâdî hayatta muazzam bir yelpazeye sahip olan para vakıfları, günümüzde birçok alanda büyük etki yapma potansiyeline sahiptir. Çalışmada para vakıfların işletilmesinde ortaklık türlerinin tespit ve tahlili yapılmakta, bu alanda kaleme alınan çalışmaları analiz etmek için tanımlayıcı analitik yaklaşım benimsenmektedir. Bu bağlamda İslâm hukukunun belirlediği sınır ve şartlar çerçevesinde vakıf sermayelerinin, şirketleşme yoluyla uygun bir şekilde kullanma konusundaki bazı pratik deneyimler de gözden geçirilmiştir. Bu yöntem aracılığıyla vakıf sermayesinin toplum yararına üretim, yatırım ve ticaret gibi projelere kanalize edilerek ihtiyaç duyulan mal ve hizmetleri temin eden projelerinin finansman sorununa bir çözüm olabileceği sonucuna varılmaktadır. Bu nedenle para vakıfları kendi başına finansman sağlayamayan sektörlerin bu fondan yararlanmak suretiyle mal ve hizmetlerin üretiminde, müspet yönde ivme sağlanabilir. Kâr amacı gütmeyen ve kamu ile özel teşebbüs yanında üçüncü sektör olarak yer alan bu organizasyonlar, gerçek fizibilite çalışmalarına dayanarak doğru bir şekilde üretim ve hizmet sektörüne kanalize edilirse, sürdürülebilir kalkınmaya, iktisadî, içtimâî ve çevre gibi birçok alanda müspet etki yapacaktır. Araştırma, hukukî altyapının uyumlaştırılması ve iktisadî şartların sağlanması halinde, para vakıf fonlarının şirketleşme yoluyla değerlendirilmesini mümkün görmektedir.
Özet (Çeviri)
Foundations are established as non-governmental organizations to serve specific purposes, such as meeting the religious, social, and cultural needs of society and carrying out other charitable activities. The capital of these foundations is managed and spent in accordance with the objectives specified in their charters. There are various methods and approaches for utilizing foundation assets. In the management of foundation capital consisting of cash endowments, we observe that these different methods become more evident. Recently, cash endowments have attracted significant interest, as they are considered potential models for activities and organizations related to social capital, horizontal development, and poverty alleviation. Consequently, they have been the subject of various scientific studies. In the context of Turkey, cash endowments, which have a vast historical legacy inherited from the Ottoman experience in legal, social, and economic life, hold the potential to create significant impacts in various fields today. This study identifies and analyzes partnership models in the management of cash endowments, adopting a descriptive analytical approach to examine existing studies in this field. In this regard, some practical experiences regarding the proper utilization of foundation capital through corporatization, within the limits and conditions set by Islamic law, have also been reviewed. This method suggests that channeling foundation capital into projects related to production, investment, and trade for societal benefit can offer a solution to the financial challenges faced by such initiatives. Therefore, cash endowments can help boost sectors that lack independent financial resources by allowing them to benefit from these funds, thereby accelerating the production of goods and services. These organizations, which operate as non-profit entities and constitute a“third sector”alongside public and private enterprises, can positively impact sustainable development, as well as economic, social, and environmental fields, if they are properly directed towards production and service industries based on sound feasibility studies. The research concludes that, provided legal infrastructure is harmonized and economic conditions are met, cash endowment funds can be effectively utilized through corporatization
Benzer Tezler
- Mudarebenin kurumsallaşması: Vakıf olarak uygulanma potansiyeli
Institutionalization of mudarabah: Potential for implementation as a foundation
FEYZA NUR ÜSTÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BankacılıkAksaray Üniversitesiİslam İktisadı ve Finansı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ZİŞAN KARA
- İslam hukukunda para vakıfları ve günümüz uygulamaları
Cash waqfs in Islamic law and their contemporary applications
TAAZA TURHAN
Doktora
Türkçe
2025
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECMEDDİN GÜNEY
- XIX. yüzyıl Osmanlı para vakıflarının kredi işlemleri açısından günümüz katılım bankacılığı ile mukayesesi
A comparative analysis of the credit operations of 19th-century Ottoman cash waqfs and contemporary participation banking
AHMET KAVUT
Doktora
Türkçe
2024
BankacılıkBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVHİT AYENGİN
- (وقف النقود أهميته وحوكمته وسبل تطويره (دراسة مقارنة
Para vakıflarının önemi, yönetimi ve geliştirme yolları –mukayeseli bir çalışma-
ISMAIL MOHAMMAD HASAN HABAZI
Yüksek Lisans
Arapça
2019
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SUHEL AHMAD FADEL HAWAMDEH
- معالجة مشكلة الفقر في الشَّريعة الإسلامية والقوانين الوضعيَّة
İslam hukuku ve pozitif hukukta fakirlik sorununu önlemeye yönelik hükümler / Addressing the problem of poverty in Islamic law and man-made laws: An objective study
NIYAZ MOHAMMED RASOOL
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNANIR