Cumhuriyet'in kuruluş döneminde örgün eğitim kurumlarında din eğitimi (1920-1950)
Religious education in formal educational institutions during the foundation period of the Republic (1920-1950)
- Tez No: 933462
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ SALİH ZENGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 333
Özet
Tanzimat dönemiyle başlayan ve Cumhuriyet'in kuruluşuyla birlikte devam eden modernleşme süreci siyasi, hukuki, ekonomik ve kültürel alanda birçok yeniliği beraberinde getirdiği gibi Türk eğitim sisteminde de birtakım değişikliklere yol açmıştır. Bu değişiklik, genel eğitimin bir parçası olan din eğitimi alanında da etkili olmuş, örgün eğitim kurumlarındaki din eğitimi, devletin benimsediği eğitim felsefesi ve uyguladığı eğitim politikalarına göre şekillenmiştir. Modernleşme doğrultusunda bir yandan dinin sosyal ve siyasal alandaki rolü sınırlandırılırken diğer yandan ülkede yaşayan insanların bir ulus kimliği etrafında tanımlanma çabası, din eğitiminin din-devlet ve din-laiklik ilişkileri bağlamında tartışma konusu haline gelmesine neden olmuştur. Bunun sonucu olarak örgün eğitim kurumlarındaki din eğitiminin statüsü, Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında iktidarın din ve laiklik anlayışı doğrultusunda değişiklik göstermiştir. Nitel araştırma desenlerinden doküman ve söylem analizi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, Cumhuriyet'in kuruluş dönemi olan 1920-1950 yılları arasındaki süreçte, örgün eğitim kurumlarındaki din eğitimi ile ilgili uygulamalar ve bu uygulamalara yön veren eğitim politikası ve eğitim felsefesinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında hazırlanan müfredat programları, ders kitapları ve din derslerine dair izlenen politikalar dikkate alındığında, bireyin öncelikle hurafelerden uzak, güvenilir bir din bilgisine sahip olması ve dinin milli kimliğin inşasında rol oynaması gerektiğine dair bir yaklaşım sergilendiği görülmüştür. Bu dönemde din eğitiminin, devletin“iyi vatandaş yetiştirme”politikasına hizmet etmesinin amaçlandığı ve daha çok toplumsal beklentilere uygun olarak şekillendiği sonucuna ulaşılmıştır. 1939'dan çok partili döneme kadar geçen süreçte din eğitimine örgün eğitim kurumlarında yer verilmemesi ise dinin milliyetçilik ve modernleşmeye karşı gösterilen tepkinin temel kaynağı olarak görüldüğüne dair algının devam ettiğini göstermiştir. Çok partili döneme geçilmesiyle birlikte, hem ülke içinde hem de dünya genelinde yaşanan gelişmelerin de etkisiyle din dersleri tekrar gündeme gelmiş, dinin bireysel ve toplumsal gerçekliği dikkate alınarak din derslerine örgün eğitim kurumlarında yeniden yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The modernization process, which began during the Tanzimat era and continued with the establishment of the Republic, brought about numerous innovations in the political, legal, economic, and cultural spheres, and also led to several changes in the Turkish education system. This transformation also affected religious education, which is a component of general education, and religious instruction in formal educational institutions was shaped according to the state's adopted educational philosophy and implemented policies. As part of the modernization efforts, while the role of religion in the social and political spheres was being limited, the attempt to define the people of the country around a national identity turned religious education into a subject of debate within the context of state-religion and religion-secularism relations. As a result, the status of religious education in formal educational institutions varied in accordance with the ruling power's understanding of religion and secularism during the foundational years of the Republic. This study, which employs qualitative research methods such as document and discourse analysis, aims to present the educational practices concerning religious education in formal institutions between 1920 and 1950 -the foundation period of the Republic- as well as the education policies and philosophical underpinnings that guided these practices. When considering the curriculum programs, textbooks, and policies related to religious courses prepared during the early Republican period, it is observed that there was an approach emphasizing that individuals should possess a reliable knowledge of religion, free from superstitions, and that religion should play a role in constructing national identity. It was concluded that during this period, religious education was intended to serve the state's policy of“raising good citizens”and was shaped largely in accordance with societal expectations. The exclusion of religious education from formal institutions between 1939 and the transition to a multi-party system shows that the perception of religion as the main source of opposition to nationalism and modernization continued. With the transition to the multi-party period, and under the influence of both domestic and global developments, religious education reentered the agenda, and religious courses were reintroduced into formal education institutions, taking into account the individual and social realities of religion.
Benzer Tezler
- Türkiye'de üniversite reformları
University reforms in Turkey
HASİBE ÇETİN
Doktora
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Programları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ BÜYÜKDÜVENCİ
- Makedonya Müslüman azınlıkları dini kurumları ve çağdaş sorunları
Macedonian Muslim minorities and their religious institutions and contemporary issues
RİFAT KARAMAHMUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İBRAHİM SARIÇAM
- The emergence and transformation of Dersaadet chamber of commerce as a meta-organization during late Ottoman and early republic era, 1882-1929
Dersaadet ticaret odası'nın geç Osmanlı ve erken cumhuriyet dönemlerinde bir meta-organizasyon olarak ortaya çıkışı ve dönüşümü, 1882-1929.
ALİ DOĞAN
