Arap-Fars ilişkileri (Başlangıcından Emevîlerin yıkılışına kadar)
Arab-Persian relations (From the beginning to the fall of the Umayyad State)
- Tez No: 933487
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM APAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 446
Özet
Bu çalışma, İslâm öncesinden Emevîlerin yıkılışına kadar Arap-Fars ilişkilerini siyasî, idarî, iktisadî ve dinî boyutlarıyla ele almaktadır. İslâmiyet öncesi dönemde Araplar ve Farslar arasındaki ilişkiler, büyük ölçüde ticaret, diplomatik temaslar ve askerî mücadeleler çerçevesinde şekillenmiştir. Sâsânîler, İran kimliğini Mecûsîlik etrafında inşa ederek güçlü bir idarî ve bürokratik sistem oluşturmuş, bu sistem İslâmî fetihler sonrasında da etkisini sürdürmüştür. İslâmiyet'in doğuşuyla birlikte Arap-Fars ilişkileri yeni bir boyut kazanmıştır. Müslüman Araplar, İran'da hâkimiyet kurduklarında köklü ve gelişmiş bir medeniyetle karşılaşmışlardır. Nitekim, Araplar Farslardan idarî ve malî sistemler konusunda büyük ölçüde etkilenmiş, Fars unsurlar bürokraside ve yönetimde önemli roller üstlenmiştir. Ancak bu durum, Arapların Câhiliye ve İslâm dönemlerinde özgün bir medeniyet inşa edememiş bir toplum olduğu şeklinde yorumlanmamalıdır. Araplar, İslâm öncesi dönemde de yönetim kabiliyetleriyle öne çıkmış ve kurdukları devletler aracılığıyla güçlü idarî gelenekler oluşturmuşlardır. Aynı zamanda, dil, din, hukuk ve sanat gibi alanlarda Fars toplumuna çeşitli etkilerde bulunmuş, uzun vadede karşılıklı etkileşim sonucunda sosyolojik yapıları giderek birbirine karışmıştır. Zamanla iki toplum arasındaki kültürel etkileşim öyle bir noktaya ulaşmıştır ki, belirli bir aşamadan sonra hangisinin diğerine daha fazla etki ettiği kesin olarak belirlenemez hâle gelmiştir. Sonuç olarak araştırma, Arap-Fars etkileşimini yalnızca siyasî mücadeleler bağlamında değil, kültürel ve dinî etkileşim çerçevesinde de ele almaktadır. İran'ın Müslümanlaşma süreci, İslâmî yönetimle bütünleşme dinamikleri ve karşılıklı kültürel alışveriş, ilişkilerin uzun vadeli dönüşümünü belirleyen temel unsurlar arasında yer almıştır. Bu çerçevede, Arap ve Fars toplumlarının etkileşimi, tek yönlü bir süreç olmaktan çok, karşılıklı dönüşüm ve bütünleşme süreci olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study deals with Arab-Persian relations from the pre-Islamic period until the fall of the Umayyads in terms of their political, administrative, economic and religious dimensions. Trade, diplomatic contacts and military struggles largely shaped relations between Arabs and Persians in the pre-Islamic period. The Sassanids built a strong administrative and bureaucratic system by constructing the Iranian identity around Meccanism, and this system continued its influence after the Islamic conquests. With the rise of Islam, Arab-Persian relations gained a new dimension. When the Muslim Arabs established sovereignty in Iran, they encountered a deep-rooted and advanced civilization. As a matter of fact, the Persians greatly influenced the Arabs in terms of administrative and financial systems, and Persian elements assumed important roles in the bureaucracy and administration. However, this should not be interpreted to mean that the Arabs were a society that could not build a unique civilization during the Jāhiliyya and Islamic periods. Arabs stood out in the pre-Islamic period with their administrative abilities and established strong administrative traditions through the states they established. At the same time, they exerted various influences on Persian society in areas such as language, religion, law and art, and their sociological structures gradually blended as a result of mutual interaction in the long term. Over time, the cultural interaction between the two societies has reached such a point that, after a certain stage, it is no longer possible to determine with certainty which one has more influence on the other. Over time, the cultural interaction between the two societies reached such a point that, after a certain stage, it became impossible to determine which one had more influence on the other. As a result, this study examines the Arab-Persian interaction not only in the context of political struggles but also in the framework of cultural and religious interaction. The process of Persian Islamization, the dynamics of integration with Islamic rule and mutual cultural exchange were among the main factors that determined the long-term transformation of relations. In this framework, the interaction of Arab and Persian societies is evaluated as a process of mutual transformation and integration rather than a one-way process.
Benzer Tezler
- (IV. ve VIII. yüzyıllar arası)Sasaniler dönemi Türk-Fars ilişkileri
(Between 4th and 8th centuries) the period of Sassanids Turk-Fars relations
AHMET ALTUNGÖK
- Nehcü'l-Ferâdîs'te yazım (imlâ) çeşitliliği
Spelling diversity of Nehcü'l-Ferâdîs
ŞEYMA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- Bazı milletler ve dillerle ilgili övgü ya da yergi içeren hadislerin tahlili (Araplar, Farslılar ve Türkler bağlamında)
Analysis of hadiths that includes praises or satires about some nations and some languages(Arabs, Persians and Turks)
İSMAİL KANBAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ABDULLAH YILDIZ
- Ortaçağda Moğollar ile Ermeniler arasındaki ilişkiler
Relatıonshıp between Mongols and Armenıans ın the Mıddle Ages
ARİF DEMİRER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihNiğde ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET AKŞİT
PROF. DR. MUSTAFA DEMİRCİ
- Türk edebiyatında sindbâd-nâme çevirileri: Tuhfetü'l-Ahyâr ve Kitâb-ı Sindbâd-nâme
Sindbadnâme translations in Turkish literature: Tuhfetü?l-Ahyâr and Kitâb-i Sindbâd-nâme
GÜLŞAH GAYE FİDAN
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZ