Sosyal medya platformlarının kullanıcıların kişiseleylemlilik ve dijital tükenmişlikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of social media use on users' personal agency and digital burnout
- Tez No: 933749
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI ENEZ DARÇIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Sosyal medya platformları, Dijital tükenmişlik, Dijital yoksunluk, Duygusal tükenme, Kişisel eylemlilik, Social media platforms, Digital burnout, Digital deprivation, Emotional burnout, Personal agency
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Bu çalışma, sosyal medya platformlarının bireylerin dijital tükenmişlik ve kişisel eylemlilikleri üzerindeki etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırmada, 18-50 yaş aralığındaki 387 katılımcıdan elde edilen veriler, Dijital Tükenmişlik Ölçeği (DTÖ), Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği (SMKÖ) ve Çok-Yönlü Eylemli Kişilik Ölçeği (ÇEKÖ) kullanılarak incelenmiştir. Sosyal medya kullanımının dijital tükenmişlik düzeyini yükselttiği ve kişisel eylemlilik düzeyi azalttığına yönelik oluşturulan hipotezlerin doğrultusunda analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları, sosyal medya kullanım sıklığı ile dijital tükenmişlik ve kişisel eylemlilik düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymuştur. Sosyal medya kullanımının dijital tükenmişliğin alt boyutları olan dijital yıpranma, dijital yoksunluk ve duygusal tükenme üzerinde olumsuz etkilere nenden olduğu görülmüştür. Bunun yanında, kişisel eylemlilik alt boyutları (öz-yeterlilik, içsel denetim odağı, özsaygı ve yaşam amaçları) sosyal medya kullanımının artmasıyla olumsuz etkilenmiştir. Demografik değişkenler açısından incelendiğinde, cinsiyet, medeni durum, çalışma durumu ve yaş grubu değişkenlerine göre dijital tükenmişlik düzeylerinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca, sosyal medya kullanım sıklığı ve süresi açısından da katılımcıların dijital tükenmişlik ve kişisel eylemlilik düzeylerinde anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri, araştırmada öne sürülen hipotezleri doğrulamış ve sosyal medya kullanımının dijital tükenmişliği artırırken kişisel eylemliliği azalttığını göstermiştir. Bulgular, bireylerin dijital araçlarla aşırı etkileşim halinde olmasının, tükenmişlik hissine ve düşük kişisel eylemlilik düzeyine neden olduğunu desteklemektedir. Araştırmanın sonuçları, sosyal medya platformlarının bilinçli ve dengeli kullanımının önemine vurgu yaparak, dijital tükenmişliğin olumsuz etkilerini azaltmak ve kişisel eylemliliği korumak adına bireylere ve topluma yönelik öneriler sunmaktadır. Çalışma, dijitalleşmenin getirdiği etkilerin daha kapsamlı bir şekilde anlaşılmasına ve bu alana katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bununla birlikte, araştırma sonuçları bireylerin yaşam kalitesini artırmak için farkındalık geliştirmesi gerektiğini öne çıkarmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to investigate the effects of social media platforms on individuals' digital burnout and personal agency. The data obtained from 387 participants aged between 18-50 years were analyzed using the Digital Burnout Scale (DTÖ), Social Media Usage Scale (SMKÖ), and Multifaceted Personal Agency Scale (ÇEKÖ). Analyses were conducted in line with the hypotheses suggesting that increased social media usage raises digital burnout levels and lowers personal agency. The findings revealed significant relationships between the frequency of social media use and levels of digital burnout and personal agency. Social media usage was found to have negative effects on the sub-dimensions of digital burnout, including digital exhaustion, digital deprivation, and emotional burnout. Additionally, the sub-dimensions of personal agency (self-efficacy, internal locus of control, self-esteem, and life goals) were negatively impacted by the increased use of social media. From a demographic perspective, significant differences in digital burnout levels were found based on gender, marital status, employment status, and age group. Moreover, significant differences in digital burnout and personal agency levels were observed concerning social media usage frequency and duration. Correlation and regression analyses confirmed the proposed hypotheses, demonstrating that social media usage increases digital burnout while decreasing personal agency. The findings support the notion that excessive interaction with digital tools leads to feelings of burnout and reduced personal agency. The results highlight the importance of mindful and balanced use of social media platforms to mitigate the adverse effects of digital burnout and preserve personal agency. The study aims to provide a more comprehensive understanding of the impacts of digitalization and contribute to this field. Furthermore, the research findings suggest that individuals need to develop awareness to improve their quality of life.
Benzer Tezler
- Sosyal medya platformlarında veri gizliliği politikaları
Data privacy policies of social media platforms
SADIK AHMET ÇAVUŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
GazetecilikÜsküdar ÜniversitesiYeni Medya ve Gazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL ESRA ATALAY
- Sosyal medyadaki ihlallere karşı fikri hakların korunması
Protection of intellectual rights against violations on social media
MERYEM IŞIL ERDEM BARIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDÜLHAMİD OĞUZHAN HACIÖMEROĞLU
- Liberal özgürlük teorisi çerçevesinde Türkiye'deki internet erişim engellemeleri üzerine bir inceleme
A study on blocking internet access in Turkey in the framework of liberal freedom theory
TANER AYAZ
Doktora
Türkçe
2020
İletişim BilimleriMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEVKİ IŞIKLI
- 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimi 2. tur adaylarının x paylaşımlarına yorum yapan kullanıcıların nefret söylemi üzerine bir inceleme
An analysis of hate speech in the comments of users on the social media posts of the candidates in the 2nd round of the 2023 Presidential Election
MUHAMMED AYBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
GazetecilikSüleyman Demirel ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEDRET ÇAĞLAR
- Kullanıcıların ticari gözetimi, kullanıcı verilerinin metalaşması ve sosyal medya izleme platformları: Kimola, Monitera ve Somera örnekleri
Commercial surveillance of users, commodification of user data and social media monitoring platforms: Examples of Kimola, Monitera and Somera
BURÇİN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLRUBA ÇATALBAŞ ÜRPER