Afet sonrası geçici konut alanlarının organizasyonuna yönelik alternatif bir yaklaşım: İstanbul fuar merkezi örneği
An alternative approach to the organization of post-disaster temporary housing areas: the case of İstanbul expo center
- Tez No: 934064
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN BALYEMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Deprem, Afet sonrası barınma alanı, Afet geçici konut, İstanbul, İstanbul Fuar Merkezi, Earthquake, Post-disaster sheltering area, Post-disaster temporary housing, İstanbul, İstanbul Expo Center
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 232
Özet
Bu tez, dünya genelinde meydana gelen doğal afetlerin ardından ortaya çıkan geçici barınma ihtiyaçlarına yönelik geleneksel yöntemlerin yetersizliklerini ele almakta ve İstanbul'daki mevcut büyük yapıların afet sonrası geçici barınma işleviyle kullanılma potansiyelini incelemektedir. Afet sonrası barınma, hijyen, güvenlik ve yaşam kalitesi gibi sorunlar, özellikle kadınlar, çocuklar ve engelli bireyler için büyük zorluklar teşkil etmektedir. Bu bağlamda, tezde deprem başta olmak üzere çeşitli afetler sonrasında insani yaşam koşullarını sağlayan geçici konut alanlarının plan ve tasarımına odaklanılmaktadır. Araştırmanın amacı, fuar merkezleri özelinde mevcut büyük hacimli yapıların afet sonrası geçici barınma alanı işlevi üstlenebilme potansiyelini ve bunun geleneksel uygulamalara nazaran avantajlarını ortaya koymaktır. Bu bağlamda öncelikle kapsamlı bir literatür araştırması yapılmış, afet sonrası barınma alanları yer seçim kriterleri ve asgari standartları, barınak türleri ve özellikleri ile asgari barınak standartları, sık sık yıkıcı depremlerle karşı karşıya kalan farklı sosyo-ekonomik düzeylere ve yönetim biçimlerine sahip başlıca ülkelerin afet barınma politika ve uygulamaları araştırılmıştır. Araştırma bulguları, afet geçici barınma uygulamaları konusunda birçok ülkenin değişen oranlarda zaafiyeti bulunduğunu, gerek yer seçimi gerekse barınak türü bağlamında ikincil afetler karşısında savunmasız kalınabildiğini, mahremiyet, sanitasyon, kentsel hizmetlere erişim başta olmak üzere bir çok sorunun baş gösterdiğini, geçici barınma hiyerarşisi dahilinde orta ve uzun vadeli kullanıma uygun olmayan acil ve geçici barınak türlerinin geçici konut yerine ikame edildiğini ve bu durumun sorunları daha da ağırlaştırdığını, neticede iyi uygulama örnekleri olmasına rağmen bir çok örnekte yaygın olarak afetzedelerin insan onuruna yakışır koşullarda barınma hakkına erişemediğini ortaya koymaktadır. Öte yandan prefabrik barınakların dayanıklılık, maliyet etkinliği ve kurulum kolaylığı açısından etkili çözümler sunduğu, sık sık afet yaşayan ülkeler açısından sistematik bir afet yönetim planı çerçevesinde lojistik konuların ele alınması halinde daha ekonomik, verimli ve uzun vadeli bir barınak türü olduğunu göstermektedir. Bu çerçevede, ayrıntıları bölüm IV'te verilen yöntemle seçilen İstanbul Fuar Merkezinin bir salonunda, literatürde yer alan afet sonrası barınma alanı standartlarına uygun ve“geçici konut”niteliği taşıyan bir yerleşim planı, geliştirilen tipolojilerin uygulanması ile oluşturulmuştur. Fuar merkezlerinin afet geçici konut alanı olarak önerilmesindeki dayanak, bu tesislerin yılın büyük bir bölümünde düşük kapasite ile çalışıyor olmaları, geçici konut alanı yer seçim kriterlerini büyük ölçüde karşılıyor olmaları ve en önemlisi salonlarda ihtiyaca göre uyarlanabilen temiz su, atık su ve elektrik şebekelerinin mevcut olmasıdır. Neticede, afetzedelerin kalıcı konutlarına yerleşene kadar geçecek süre boyunca, insan onuruna yakışır, kentsel alan içerisinde ve kentsel hizmetlere erişebilir, ikincil afetlerden ve meteorolojik koşullardan korunaklı, temel ihtiyaçlarının karşılandığı ve böylece psikolojik durumlarına ek yük getirmeyen koşullarda barınmalarının sağlanmasına yönelik yenilikçi bir yaklaşım ortaya konulmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis addresses the inadequacies of traditional methods for emergency sheltering needs following natural disasters worldwide and examines the potential of using existing large structures in Istanbul as temporary shelters. Post-disaster problems such as shelter, hygiene, security and quality of life pose great challenges, especially for women, children and disabled individuals. In this context, the thesis focuses on the plan and design of temporary shelter areas that provide humane living conditions after various disasters, especially earthquakes. The aim of the research is to reveal the potential of existing large-volume buildings, specific to exhibition centers, to be used for temporary sheltering, and its advantages over traditional practices. In this context, first of all, comprehensive literature research was conducted, the site selection criteria and minimum standards of disaster temporary shelter areas, shelter types and features, minimum shelter standards, disaster shelter policies and practices of major countries with different socio-economic levels and governing regimes that frequently face devastating earthquakes have been investigated. Research findings show that many countries have varying degrees of weaknesses in disaster temporary shelter practices; that temporary shelter areas can be vulnerable to secondary disasters in terms of both site selection and shelter type; that many problems arise, especially on privacy, sanitation, access to urban services; that emergency and transitional shelter types which are not suitable for medium and long-term use are substituted for temporary housing, and this situation further aggravates the problems; and as a consequence, although there are examples of good practices, in many cases it is common for disaster victims that they cannot access the right to shelter in conditions compatible with human dignity. On the other hand, it shows that prefabricated shelter offers effective solutions in terms of durability, cost effectiveness and ease of installation, and that it is a more economical, efficient and long-term shelter type for countries that frequently experience disasters, if logistics issues are addressed within the framework of a systematic disaster management plan. In this context, in one of the halls of the Istanbul Expo Center, which is selected according to the process detailed in Chapter IV, a settlement plan that complies with the post-disaster sheltering area standards in the literature and has the characteristics of a“temporary housing”, was created by applying the developed typologies. The basis for recommending exhibition centers as disaster temporary housing areas is that these facilities operate at low capacity for most of the year, they largely meet the site selection criteria for temporary shelter areas, and most importantly, the halls have clean water, wastewater and electricity networks that can be adapted according to the specific needs. As a result, until they move in their permanent homes, an innovative approach is put forward to ensure that disaster victims are accommodated in conditions that are worthy of human dignity, within the urban area and accessible to urban services, protected from secondary disasters and meteorological conditions, where their basic needs are met and thus do not impose an additional burden on their psychological state.
Benzer Tezler
- Post-disaster temporary housing alternatives for enhanced structural, constructional, and architectural performances
Yapısal, yapım ve mimari performansları iyileştirilmiş afet sonrası geçici konut alternatifleri
AZİN SHAHKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEM ÇELİK
- Afet sonrası geçici yerleşim alanlarının seri üretim kavramı ile değerlendirilmesi
The evaluation of post-disaster temporary settlements though concept of mass production
SERTAP BALCI YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İç Mimari ve DekorasyonHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE SAYIL ONARAN
- Malatya'da afet sonrası geçici konutlarında afetzedelerin yaptığı mekansal değişikliklerin incelenmesi
Investigation of spatial changes made by disaster survivors in the temporary houses after the disaster in Malatya
ATİKE MERVE SARIN TOPALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Kültür ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EVREN BURAK ENGİNÖZ
- Afet sonrası uygulanacak ve geçiciden kalıcıya dönüştürülecek konut tasarımları için Türkiye koşullarına uygun yapım sistemlerinin irdelenmesi
Research of suıtable constructıon systems approprıate to the condıtıons of Turkey for post-dısaster housıng desıgns to be ımplemented and converted from temporary to permanent
KUTLUĞ SAVAŞIR
- Afet sonrası açılacak geçici barınma alanlarının belirlenmesi ve afetzedelere tahsisi için bütünleşik bir model önerisi ve bir uygulama
An integrated model proposal and an application for the determination of temporary shelter areas to be opened after the disaster and their allocation to the disaster victims
SENEM GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHMAN YILDIZ