Öğretmenlerin profesyonel gelişiminde mesleki özerkliğin rolü
The role of professional autonomy in the professional development of teachers
- Tez No: 934921
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVDA KATITAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin profesyonel gelişiminde mesleki özerkliğin rolüne ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırmada mesleki özerkliğin öğretmenler tarafından nasıl anlamlandırıldığını ve profesyonel gelişim süreçlerindeki rolünü anlamak hedeflenmektedir. Nitel araştırma yaklaşımı ile yapılan bu araştırma öğretmen mesleki özerkliğini derinlemesine ve bütüncül bir şekilde incelemek amacıyla fenomenolojik desende tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu kartopu örnekleme ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemleriyle belirlenmiş 20 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri ilgili literatüre ve uzman görüşlerine dayalı olarak geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Analiz sonucunda beş temel tema belirlenmiştir. Bu temalar, öğretmen özerkliği kavramı, mesleki özerklik alanları, mesleki özerkliğin etkileri, özerkliği sınırlandıran faktörler ve özerkliğin güçlendirilmesine yönelik öneriler şeklinde sıralanmaktadır. Öğretmen özerkliği kavramı temasında öğretmenler mesleki özerkliği en çok uzmanlık alanları içinde karar verme yetkisi, inisiyatif kullanma ve yetkilendirilme ile esneklik gibi unsurlarla ilişkilendirmiştir. Mesleki özerklik alanları temasında, öğretmenlerin öğretim içeriklerini belirleme konusunda özerklikten yoksun oldukları, içeriği uyarlama, materyal seçimi, ölçme ve değerlendirme gibi alanlarda kısmen özerk olabildikleri ancak merkezi sınavlara uyum zorunluluğu gibi kısıtlamalar yaşadıkları görülmüştür. Mesleki özerkliğin etkileri teması kapsamında, öğretmenlerin mesleki özerkliğin motivasyonu artırdığı, yenilikçi uygulamaları teşvik ettiği ve öğrenci başarısını olumlu yönde etkilediği görüşünde oldukları belirlenmiştir. Ayrıca, mesleki özerkliğin mesleki doyum ve üretkenlik üzerinde de olumlu etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Sınırlandırıcı faktörler teması kapsamında, eğitim politikaları ve bürokratik yapı, yönetim ve meslektaş baskısı, iş yükü, veli beklentileri, sosyo-kültürel etkenler ve öğretmene bağlı engellerin mesleki özerkliği kısıtladığı belirlenmiştir. Öneriler teması çerçevesinde ise öğretmenlerin karar alma süreçlerine daha fazla katılımının sağlanması, uzun vadeli eğitim politikalarının uygulanması, meslek itibarının ve özerkliğin korunmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılması, destekleyici okul yönetimleri ile meslektaşlar arası iş birliğinin güçlendirilmesi gibi çözüm önerileri sundukları tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda öğretmenlerin yetki-sorumluluk dengesi gözetilerek eğitim politikalarının belirlenmesi ve öğretim süreçlerinde karara katılımlarının artırılması aynı zamanda sınıf yönetimi, ölçme-değerlendirme ve profesyonel gelişim süreçlerinde daha fazla inisiyatif alabilecekleri destekleyici ortamlar oluşturulması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine teachers' opinions on the role of professional autonomy in their professional development. The study seeks to understand how teachers conceptualize professional autonomy and its role in professional development processes. This research, conducted using a qualitative research approach, is designed in a phenomenological pattern to examine teachers' professional autonomy in depth and comprehensively. The study group consists of 20 teachers selected through snowball sampling and maximum variation sampling methods. The data of the study were collected using a semi-structured interview form developed based on the relevant literature and expert opinions. The data obtained from the interviews were analyzed using content analysis. As a result of the analysis, five main themes were identified. These themes are: the concept of teacher autonomy, areas of professional autonomy, the effects of professional autonomy, factors limiting autonomy, and recommendations for strengthening autonomy.In the theme of the concept of teacher autonomy, teachers associated professional autonomy mostly with decision-making authority within their area of expertise, taking initiative, delegation, and flexibility. In the theme of areas of professional autonomy, it was observed that teachers lack autonomy in determining teaching content, have partial autonomy in areas such as adapting content, selecting materials, and assessment and evaluation, but face restrictions such as the obligation to comply with centralized exams. In the theme of the effects of professional autonomy, teachers expressed that professional autonomy increases motivation, encourages innovative practices, and positively affects student achievement. Additionally, it was found that professional autonomy has positive effects on job satisfaction and productivity. In the theme of limiting factors, it was determined that education policies and bureaucratic structures, pressure from administration and colleagues, workload, parental expectations, socio-cultural factors, and teacher-related barriers restrict professional autonomy. In the theme of recommendations, teachers suggested increasing their participation in decision-making processes, implementing long-term education policies, enacting legal regulations to protect professional reputation and autonomy, and strengthening collaboration between supportive school administrations and colleagues. Based on the study's findings, it is recommended that education policies be developed with a balanced consideration of teachers' authority and responsibilities, and that their participation in decision-making processes regarding teaching be increased. Additionally, it is suggested that supportive environments be created where teachers can take more initiative in classroom management, assessment and evaluation, and professional development processes.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin profesyonelliğinin incelenmesi
The investigate of teachers professionalism
GÜZÜDE BAYHAN
Doktora
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU
- Öğretmen profesyonelizmine yönelik OECD uzmanları ile Türk uzmanların görüşleri ve Türkiye için öneriler
Opinions of OECD experts and Turkish experts on teacher professionalism and recommendations for Türkiye
BİNNUR UZUN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERUDUN SEZGİN
- Redesigning, developing and validating a teacher professional development program fostering critical thinking skills for online delivery
Eleştirel düşünme becerilerini kazandırmaya yönelik bir öğretmen mesleki gelişim programının çevrimiçi olarak yeniden tasarlanması, geliştirilmesi ve doğrulanması
BURCU ÖRENTÜRK AYBAT
Doktora
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUFAN ADIGÜZEL
- Ders araştırması modelinin fen bilimleri öğretmenlerinin ders planı hazırlama ve uygulama yeterliklerine etkisi
The effect of lesson study model on the science teachers' competencies in lesson planning and practising
MURAT YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimTrabzon Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK ÖZMEN
- Ortaöğretim okul yöneticileri ve öğretmenlerinin öğrenen okul modeline ilişkin görüşlerinin incelenmesi
An examination of the views of secondary school administrators and teachers on the learning school model
FATMA NUR VANLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LATİFE KABAKLI ÇİMEN