Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programlarında afetler
Disasters in life science and social studies curricula
- Tez No: 935088
- Danışmanlar: PROF. DR. YURDAL DİKMENLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Afet, hayat bilgisi, ilkokul, öğretim programı, sosyal bilgiler, Curriculum, disaster, life science, primary school, social studies
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
Deprem, sel, heyelan vb. doğa olayları meydana gelirken can ve mal kaybına neden olarak afete dönüşebilmektedir. Afetten korunmak, afet bilinci oluşturmak için küçük yaşlarda eğitime ihtiyaç vardır. Sosyal Bilgiler ve Hayat Bilgisi dersi içeriklerinin yapısı gereği afet konusunu içinde barındıran ve çocukların küçük yaşta afetlerle tanışmasını sağlayan derslerdir. Bu çalışma, ilkokul düzeyinde Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretim programlarında yer alan afet konuları, afet konularının değişimleri ve değişimin yaşanılan afetlerle ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışma doküman inceleme deseni çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla ilkokul düzeyinde 1926-2024 yılları arası Hayat Bilgisi öğretim programları;1968-2024 yılları arasındaki Sosyal Bilgiler dersi öğretim programları çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Öğretim programlarında yer alan afet konuları tespit edilmiş ve sınıf düzeyleri kapsamında tablolaştırılmıştır. Elde edilen veriler, araştırmanın alt problemleri çerçevesinde analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre programlarda yer alan afetlerin ülkemizde görülen afet çeşitleri olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın yaşanılan afetlerden sonra oluşturulan programların yaşanılan afetlerle kısmen ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Bazı programlarda sadece bir afet çeşidine yoğunlaşıldığı diğer afet çeşitlerinin göz ardı edildiği, afet konularının bazı sınıf düzeylerinde yer alırken bazılarında yer almadığı genel olarak istikrar ve tutarlılık göstermediği sonuca ulaşılmıştır. Afet yönetimi süreçlerinin afet öncesi, sırası ve sonrasını kapsaması son programlarda önem kazanmıştır. Afet bilincinin daha küçük yaşlardan itibaren oluşturulması için Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler derslerinde kapsamlı ve sistematik bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda, programların yalnızca bir afete odaklanmaktan çıkarılarak çeşitli afet türlerini kapsaması, afet eğitiminin uluslararası standartlara uygun olması, teorik bilgilerin yanı sıra uygulamalı ve pratik çalışmaların programlarda daha fazla yer verilmesi önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
Disasters such as earthquakes, floods, and landslides can cause loss of life and property, turning into catastrophic events. To prevent disasters and raise disaster awareness, education at an early age is essential. Due to their content structure, Social Studies and Life Science courses include disaster-related topics, enabling children to become familiar with disasters at a young age. This study aims to determine the disaster-related topics included in the Life Science and Social Studies curricula at the primary school level, their changes over time, and the relationship between these changes and experienced disasters. This study, conducted within the framework of document analysis design, employs a qualitative research method. For this purpose, the Life Science curricula from 1926 to 2024 and the Social Studies curricula from 1968 to 2024 were selected as the study group at the primary school level. Disaster-related topics included in the curricula were identified and tabulated according to grade levels. The obtained data were analyzed and interpreted within the framework of the sub-problems of the research. Findings indicate that the disasters included in the curricula align with the types of disasters observed in the country. However, it was found that curricula developed after experienced disasters were only partially related to those events. In some curricula, a single type of disaster was heavily focused on, while other disaster types were overlooked. Additionally, disaster-related topics were included in some grade levels but not in others, leading to a lack of consistency and stability. In recent curricula, the importance of covering disaster management processes before, during, and after disasters has increased. It was concluded that a comprehensive and systematic approach should be adopted in Life Science and Social Studies courses to foster disaster awareness from an early age. Accordingly, it is recommended that curricula cover various types of disasters instead of focusing on only one, align with international disaster education standards, and incorporate more practical and applied activities alongside theoretical knowledge.
Benzer Tezler
- Afet risk azaltımı eğitimi ve yönetimi açısından ilkokul ve ortaokul öğretim programlarının değerlendirilmesi
Assessment of the primary and secondary school curriculum from the perspective of disaster risk reduction education and management
CÜNEYT ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR MAYA
- Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarındaki doğal afetler konusunun sarmal sistem yönünden değerlendirilmesi
Evaluation of natural disasters topic on life science and social studies course books in terms of spiral system
BUSENUR CEMRE KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiSosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ÖNAL
- Ankara gecekondu gençliğinin eğitimine ve kentleşmesine televizyon yayınlarının etkisi
Başlık çevirisi yok
A. ZAHİD AKMAN
- Temel eğitim programları ve ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında incelenmesi
Investigation of primary education curricula and textbooks in the context of digital literacy
NİLGÜN ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLGÜN ALPAN
- Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğrenme ortamlarında portfolyo kullanımı: Bir eylem araştırması
Using portfolio assessment in life studies and social studies learning environment: An action research
GÖZDE ÖZBEK ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL KABAPINAR