Özel yetenekli öğrencilere yönelik bilgi işlemsel düşünme odaklı bir öğretim tasarımı geliştirilmesi
Development of a teaching design focused on computational thinking for gifted students
- Tez No: 935754
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYSUN ÖZTUNA KAPLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 377
Özet
Bu çalışmanın amacı, özel yetenekli öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme (BİD) becerilerini geliştirmeye yönelik olarak hazırlanan bir öğretim tasarımının; öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri, BİD becerilerine yönelik öz yeterlik algıları ve BİD becerilerinin gelişimi üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, Tasarım Geliştirme Araştırması (TGAM) yaklaşımı kapsamında, Eğitim Tasarım Araştırması (ETA; Educational Design Research – EDR) modeli esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu, Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) Bireysel Yetenekleri Fark Ettirme (BYF) programına devam eden, örgün eğitimde 6. sınıf düzeyinde öğrenim gören toplam 12 özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Bu öğrenciler, amaçlı örnekleme yöntemlerinden tipik durum örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Öğretim tasarımının etkilerinin değerlendirilmesi amacıyla hem nitel hem de nicel veri toplama araçları kullanılmıştır. Nitel veriler araştırmacı tarafından geliştirilen BİD gözlem formu ile yapılan gözlemler, saha çalışmaları sırasında araştırmacı tarafından tutulan ayrıntılı saha notları, öğrenciler tarafından doldurulan BİD etkinlik formları ve çalışma kağıtlarının değerlendirilmesi ile öğrenci odak görüşmelerinden elde edilen verilerden oluşmaktadır. Nicel veriler ise BİD Becerisine Yönelik Öz Yeterlik Algısı Ölçeği (BİDBÖA) ve UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Toplanan nicel veriler, SPSS 27 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel analiz sonuçları, öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ile bilgi işlemsel düşünme becerilerine yönelik öz yeterlik algılarında, ön test ve son test sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunduğunu ve bu farkın yüksek etki büyüklüğüne sahip olduğunu ortaya koymuştur. Nitel analiz bulguları ise öğrencilerin BİD becerilerinde belirgin bir gelişim kaydettiğini ve eleştirel düşünme becerilerinin de bu süreçte ilerleme gösterdiğini ortaya koymuştur. Nicel ve nitel verilerin bütüncül analizi, geliştirilen öğretim tasarımının özel yetenekli öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerini anlamlı düzeyde güçlendirdiğini, bilgi işlemsel düşünmeye yönelik öz yeterlik algılarını belirgin şekilde artırdığını ve BİD becerilerinde kayda değer bir gelişim sağladığını ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the impact of an instructional design developed to enhance the computational thinking (CT) skills of gifted students on their critical thinking dispositions, self-efficacy perceptions related to CT, and the development of their CT competencies. The study was conducted within the framework of the Design-Based Research Model (DBRM), specifically adopting the Educational Design Research (EDR) model as its guiding approach. The study group consisted of 12 gifted students enrolled in the Recognizing Individual Abilities (RIA) program at a Science and Art Center (SAC), who were at the equivalent of sixth grade level in the formal education system. These students were selected using purposive sampling, specifically the typical case sampling method. To evaluate the effectiveness of the instructional design, both qualitative and quantitative data collection tools were used. Qualitative data were gathered through observations based on the CT Observation Form developed by the researcher, detailed field notes recorded during implementation, CT activity forms and worksheets completed by the students, and student-focused interviews. Quantitative data were collected using the CT Skills Self-Efficacy Perception Scale (CT-SEPS) and the UF/EMI Critical Thinking Disposition Instrument. The quantitative data were analyzed using SPSS 27 software. The results of the quantitative analysis revealed statistically significant differences between the pre- and post-test scores in students' critical thinking dispositions and their self-efficacy perceptions related to CT, with a high effect size. Qualitative findings also showed that students demonstrated substantial progress in their CT skills and notable improvement in their critical thinking dispositions throughout the process. The integrated analysis of both qualitative and quantitative data demonstrated that the instructional design significantly strengthened the critical thinking dispositions of gifted students, notably improved their self-efficacy perceptions toward computational thinking, and led to a notable and meaningful advancement in their CT skills.
Benzer Tezler
- Özel yetenekli öğrenciler için bilişim teknolojileri ve yazılım alanına yönelik bir öğretim tasarımının geliştirilmesi
Developing an instructional design for gifted and talented students towards the field of ict and software
YUNUS EMRE AVCU
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL OĞUZ ER
- Oyunlaştırılmış tasarım temelli öğrenme etkinliklerinin özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin bilişsel ve duyuşsal alanda etkilerinin incelenmesi
Investigation of the effects of gamified design-based learning activities on cognitive and affective fields of gifted secondary school students
ÖZKAN KOMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPER ŞİMŞEK
- Özel yetenekli ilkokul öğrencileri için bilgi işlemsel düşünme becerilerini belirlemeye yönelik beceri testi geliştirilmesi
Development of a skill test to assess computational thinking skills of gifted elementary school students
MELİKE SOYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT DURDU
- Bilim ve sanat merkezlerinde yürütülen yapay zekâ uygulamaları atölye programının öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerisine etkisi ve sürece yönelik görüşleri
The impact of artificial intelligence applications workshops held at science and art centers on students' computational thinking skills and their perceptions of the process
TUĞÇE TURHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU KILIÇ ÇAKMAK
- Üstün yetenekli öğrencilerde yapay zeka destekli kodlama eğitiminin bilgi işlemsel düşünme becerilerine ve kodlamaya yönelik tutuma etkisi
The effect of artificial intelligence supported coding training on computational thinking skills and attitude towards coding in gifted students
MURAT ÇAYLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE ÇAM