Türkiye illeri için sosyoekonomik gelişmişlik endeksine bağlı bir kentsel nüfus yoğunluk modeli önerisi
A proposal of an urban population density model based on the socioeconomic development index for provinces of Turkiye
- Tez No: 935880
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CANKUT DAĞDAL İNCE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeodezi ve Jeoinformasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Türkiye, kentsel nüfusu her yıl artan, gelişmekte olan ülkelerden biridir. Günümüzde Türkiye'nin kentleşme politikaları yoğun bir şekilde tartışılmakta ve kentsel dönüşüm gibi planlama araçları ile kentsel alanların dönüşümü ve iyileştirme çabaları sürmektedir. Ancak ülkedeki sosyoekonomik eşitsizlikler nedeniyle bu politika ve araçlar her ilde eşit fayda ve başarı sağlayamayabilmektedir. Bu tez, Türkiye illeri için sosyoekonomik gelişme endeksi değerleri ve kentsel değişkenler içeren bir matematiksel model önerisi ile kentsel çalışmalara önemli bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Tez kapsamında, kentsel nüfus yoğunluğu, optimum yoğunluk ve sosyoekonomik parametreler arasındaki ilişki üzerine literatür incelenmiş ve Türkiye'nin kentleşme tarihinden kısaca bahsedilmiştir. Kentsel nüfus yoğunlukları ile Türkiye'nin il merkezlerinin sosyoekonomik gelişmişlik düzeyleri arasındaki olası ilişki ArcGIS, Geoda ve Google Earth görüntüleri kullanarak çeşitli mekânsal otokorelasyon yöntemleri ve mekânsal regresyon modelleri ile incelenmiştir. Analizler sonucunda, illerin sosyoekonomik gelişmişlik değerleri arasında pozitif bir mekânsal otokorelasyon bulunduğu tespit edilmiştir. Sosyoekonomik gelişmişlik değerleri ile kentsel nüfus yoğunluk değişkeni arasında ise anlamlı istatistiksel bir ilişki olmadığı, ancak kentsel alan büyüklüğü ile anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Daha sonra, illerin sosyoekonomik gelişmişlik değerlerine dayalı yeni bir optimal kentsel nüfus yoğunluk modeli formüle edilmiştir. Her il için hesaplanan bu optimal yoğunluk değerine göre iller gruplandırılmış ve her grup için optimal kentsel nüfus yoğunlukları önerilmiştir. Bu iller için üretilecek kentsel politikalar ve eylem adımları değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın araştırma kısıtlarından biri, il merkezleri düzeyinde makro ölçekli analizler gerçekleştirilmiş olmasıdır.
Özet (Çeviri)
Turkey is a developing country with an increasing urban population each year. Today, Turkey's urbanization policies are intensely debated, and efforts to transform and improve urban areas through planning tools such as urban transformation are ongoing. However, due to the socioeconomic inequalities in the country, these policies and tools may not provide equal benefits and success in every province. This thesis aims to significantly contribute to urban studies by proposing a mathematical model that includes socioeconomic development index values and urban variables for Turkish provinces. Within the scope of the thesis, the literature on the relationship between urban population density, optimal density, and socioeconomic parameters was reviewed, and a brief history of Turkey's urbanization was presented. The potential relationship between urban densities and the socioeconomic development levels of Turkey's provincial centers was examined using various spatial autocorrelation methods and spatial regression models with the help of ArcGIS, Geoda, and Google Earth images. The analyses revealed a positive spatial autocorrelation among the socioeconomic development values of the provinces. While no statistically significant relationship was found between socioeconomic development values and urban population density variables, a meaningful relationship was identified with the size of urban areas. Subsequently, a new optimal urban population density model based on the socioeconomic development values of the provinces was formulated. Provinces were grouped according to the optimal density values calculated for each province, and optimal urban population densities were proposed for each group. Urban policies and action steps to be developed for these provinces were evaluated. One of the research limitations of this study is that macro-scale analyses were conducted at the level of provincial centers.
Benzer Tezler
- Uluslararası hızlı servis restoranlarının ticari alan analizine dayalı bir yer seçimi modeli önerisi
A site selection model proposal based on trade area analysis of international quick service restaurants
HANZADE KUĞU BAŞ
Doktora
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Şehirlerin optimum nüfus büyüklüklerinin belirlenmesine yönelik yeni bir metod: Şehir-kitle indeksi
A new method to determining the optimum population capacity of cities:City-mass index
MURAT ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Turizm sektörü Türkiye iller arası sürdürülebilir rekabet analizi ve endeksi
Turkey inter-provincial tourism sector sustainable competitive analysis and index
MURAT GÜMÜŞ
- Sosyal sermaye ve bölgesel kalkınma ilişkisi: Türkiye'de düzey 3 bölgeleri için sosyal sermaye endeksinin hesaplanması
The relationship between social capital and regional development: Calculation of social capital index for nuts 3 of Turkey
OSMAN TABAK
- Türkiye'deki teşvikli yatırımların teşvik bölgelerine dağılımı ile bölgelerin karakteristikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analyzing the relationship between the distribution of incentive investments in Turkey by incentive zones and regional characteristics
GAMZE MESTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN