Kent belleği üzerine eleştirel bir okuma: Kahramanmaraş
A critical reading on urban memory: Kahramanmaraş
- Tez No: 937385
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP ULUDAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 337
Özet
Kentsel kolektif hafıza tarih boyunca süregelen yaşanmışlıkların ve bu yaşanmışlıkların kodlandığı mekânların birlikte bulunduğu bir olguya işaret etmektedir. Farklı toplumsal ve tarihsel bağlamlara göre şekil alan çok katmanlı kent hafızası kent mekânlarının değişimiyle birlikte kesintiye uğramaktadır. Kentsel amnezi olarak tanımlanan bellek yitimi nostaljik bir özlemin ötesinde kolektif kimliklerin, kültürel değerlerin ve bedensel pratiklerle ortaya çıkan kolektif deneyimlerin kaybı anlamına gelmektedir. Kaybolan kent belleğinin yeniden inşasına yönelik geliştirilen güncel anlayışlar ve uygulamalar kolektif bellekteki çeşitliliği göz ardı etmekle birlikte mutlak bir zaman ve mekân anlayışını da topluma dayatmaktadır. İktidar sahipleri ve baskın toplumsal gruplar kent mekânlarına kendi amaçlarına ve ideolojik söylemlerine göre yeni anlamlar yüklemektedirler. Bu çalışma kentin kolektif belleğinde yer edinen mekânları önceden verili bir değer olarak incelemek yerine kentin kolektif belleğini çok katmanlı ve çok zamanlı bir süreç olarak ele alan kuramsal bir çerçeve oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında Kahramanmaraş tarihi yerleşim bölgesinin mekânsal belleğini anlamaya yönelik anlatısal ve çok sesli bir yaklaşım kullanılmıştır. Araştırmada yer verilen öyküler, seyahatnameler, ulusal ve yerel basında çıkan haberler Maraş kent belleğinin çeşitliliğini ve mekânın değişen anlamlarını yansıtmaktadırlar. Farklı deneyimler üstünden mekânı anlamak o yerin hafızasında biriktirdiği farklı sesleri duymamıza olanak tanımakta ve kentin zamanla unutulan tarihini açığa çıkararak geçmişle kurduğumuz ilişkinin de yeniden üretilmesini sağlamaktadır. Bu çalışma kent belleği çalışmalarını sosyal ve mekânsal yapı çerçevesinde ele alan çok boyutlu bir çalışmanın ürünüdür. Bu bağlamda hem mimarlık hem de sosyal bilimlerle ilgili araştırmalara ışık tutacaktır.
Özet (Çeviri)
Urban collective memory refers to a phenomenon in which the lived experiences sustained throughout history and the spaces in which these experiences are encoded coexist. The multilayered urban memory, shaped by different social and temporal contexts, is interrupted by the transformation of urban spaces. Memory loss, defined as urban amnesia, goes beyond a nostalgic yearning; it signifies the loss of collective identities, cultural values, and collective experiences that emerge through bodily practices. Contemporary approaches and practices developed for the reconstruction of the lost urban memory not only overlook the diversity within collective memory but also impose an absolute understanding of time and space upon society. Power holders and dominant social groups assign new meanings to urban spaces in line with their own purposes and ideological discourses. Rather than examining the mnemonic sites embedded in the city's collective memory as pre-given values, this study constructs a theoretical framework that approaches urban collective memory as a multilayered and multi-temporal process. Within the scope of the research, a narrative and polyphonic approach has been employed to understand the spatial memory of the historical settlement area of Kahramanmaraş. The stories, travel articles, and news reports from national and local media included in the study reflect the diversity of Maraş's urban memory and the changing meanings of space. Understanding space through different experiences allows us to hear the various voices accumulated in its memory and, by revealing the city's forgotten histories, enables the reproduction of our relationship with the past. This study is the product of a multidimensional approach to urban memory situated within the framework of social and spatial structures. In this context, it aims to contribute to research in both architecture and the social sciences.
Benzer Tezler
- Dönüşen kentlerde değişen gündelik hayat: Esenler havaalanı mahallesi, İstanbul
Everydaylife narratives in transforming cities: Esenler havalani neighbourhood, Istanbul
ÖZGE TEKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY
- Edgar Allan Poe'nun dedektiflik öyküleri bağlamında kronotopik ve topoanalitik bir inceleme
A chronotopic and topoanalytic analysis of Edgar Allan Poe's detective stories
İREM ULUIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELVAN ERKMEN
- Kentsel değişimin konum tabanlı sosyal medya ağları ile incelenmesi: Taksim Meydanı örneği
Evaluating urban change with location based social networks: The case of Taksim Square
ONUR ERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK YILDIZ
- Duvar resimlerinde kolektif kent belleği bağlamında entropi üzerine görsel çözümlemeler
Visual analysis' on entropy in context of collective urban memory in wall paintings
HATİCE DİLEK ÇOKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. BARIŞ YILMAZ
- Kentsel mekanda kültürel bellek: Şişli'deki tarihi sinemalar
Cultural memory in urban space: Historical cinemas in Şişli
NİHAL ŞEN IŞIKLAR