Yetişkin bireylerde bağlanma stilleri ile bilişsel davranışsal kaçınma arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediating role of alexithymia in the relationship between attachment styles and cognitive behavioral avoidance in adults
- Tez No: 937626
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN NEDİM BAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Bu araştırmada, yetişkin bireylerde bağlanma stilleri ile bilişsel davranışsal kaçınma arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nicel araştırma yöntemleri içinde yer alan çoklu aracı değişken modeliyle gerçekleşmiştir. Araştırmanın örneklemini 18-53 yaş arasındaki 410 yetişkin birey oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında“Demografik Bilgi Formu”,“Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği (ÜBBSÖ)”,“Bilişsel Davranışsal Kaçınma Ölçeği (BDKÖ)”ve“Toronto Aleksitimi Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 28 programından yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; güvenli bağlanmanın bilişsel davranışsal kaçınma ve aleksitimi (toplam, duyguları tanıma güçlüğü, duyguları söze dökme güçlüğü) ile negatif yönde; kaçınmacı ve kaygılı kararsız bağlanmanın ise bilişsel davranışsal kaçınma ve aleksitimi ile pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişkiler gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bilişsel davranışsal kaçınma türleri (davranışsal sosyal kaçınma, davranışsal sosyal olmayan kaçınma, bilişsel sosyal kaçınma ve bilişsel sosyal olmayan kaçınma) ile aleksitimi bileşenleri (duyguları tanıma güçlüğü, duyguları söze dökme güçlüğü, dışa dönük düşünme) arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur. Güvenli, kaçınmacı ve kaygılı kararsız bağlanma ile bilişsel davranışsal kaçınma arasındaki ilişkide aleksitiminin kısmi aracılık etkisi bulunmuştur. Sonuç olarak, yetişkin bireylerde güvenli bağlanma düzeyi arttıkça bilişsel davranışsal kaçınma (toplam, davranışsal sosyal ve sosyal olmayan, bilişsel sosyal ve sosyal olmayan) ve aleksitimi (toplam, duyguları tanıma ve söze dökme güçlüğü) düzeyleri azalırken; kaçınmacı ve kaygılı kararsız bağlanma düzeyleri arttıkça aynı kaçınma türleri ve aleksitimi bileşenlerinin düzeylerinin arttığı bulunmuştur. Ayrıca, bilişsel davranışsal kaçınma türlerinin düzeyleri arttıkça aleksitimi toplam, duyguları tanıma güçlüğü, duyguları söze dökme güçlüğü ve dışa dönük düşünme düzeyleri de artmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to examine the mediating role of alexithymia in the relationship between attachment styles and cognitive behavioral avoidance in adults. For this purpose, the research was carried out with the multiple mediator variable model, which is one of the quantitative research methods. The sample of the study consists of 410 adults between the ages of 18-53.“Demographic Information Form”,“Three-Dimensional Attachment Styles Scale (UBSS)”,“Cognitive Behavioral Avoidance Scale (BDS)”and“Toronto Alexithymia Scale”were used to collect the research data. SPSS 28 program was used in the analysis of the research data. According to the findings obtained in the research; negative aspects of secure attachment with cognitive behavioral avoidance and alexithymia (total, difficulty recognizing emotions, difficulty verbalizing emotions); It was determined that avoidant and anxious ambivalent attachment showed moderately significant positive relationships with cognitive-behavioral avoidance and alexithymia. In addition, it was found that there were significant positive relationships between cognitive behavioral avoidance types (behavioral social avoidance, behavioral non-social avoidance, cognitive social avoidance, and cognitive non-social avoidance) and alexithymia components (difficulty in recognizing emotions, difficulty verbalizing emotions, extroverted thinking). A partial mediating effect of alexithymia was found in the relationship between secure, avoidant and anxious ambivalent attachment and cognitive behavioral avoidance. As a result, as the level of secure attachment increased in adults, the levels of cognitive-behavioral avoidance (total, behavioral social and non-social, cognitive-social and non-social) and alexithymia (total, difficulty in recognizing and verbalizing emotions) decreased; It was found that as the levels of avoidant and anxious ambivalent attachment increased, the levels of the same types of avoidance and alexithymia components increased. In addition, as the levels of cognitive behavioral avoidance types increase, alexithymia total, difficulty in recognizing emotions, difficulty verbalizing emotions, and extroverted thinking levels also increase.
Benzer Tezler
- The Impact of adult attachment styles on romantic jealousy
Yetişkin bağlanma stillerinin romantik kıskançlık üzerindeki etkileri
GÜNNUR KARAKURT
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEBİ SÜMER
- Romantik kıskançlık ile bağlanma stilleri ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between romantic jealousy and attachment styles and self-esteem
GÖKÇE OKCUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Relationship between identity development of young LGB adults and their attachment styles and defense mechanisms
Genç yetişkin LGB bireylerin kimlik gelişimi ile bağlanma stilleri ve savunma mekanizmaları arasındaki ilişki
YENER YÜKSEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF AKDAĞ GÖÇEK
- Eşlerin bağlanma stillerinin evlilik uyumuna etkisi
The effect of attachment styles of spouses on marital adjustment
TUĞÇE TUNCAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN SEZEROĞLU
- Yetişkinlerde bağlanma stillerinin otomatik düşünce ve bilişsel esneklikle ilişkisi
The relationship between attachment styles in adults to automatic thoughts and cognitive flexibility
BEYZA BUCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Kültür ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİS SERAY ÖZDEN YILDIRIM