Çocuklar için felsefede özenli düşünme boyutunun ele alınmasında bir araç olarak masal
Tales as a tool for addressing the dimension of caring thinking in philosophy for children
- Tez No: 937823
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ALİ DOMBAYCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Grubu Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Bu çalışma ile amaçlanan, eğitim sürecini anlamlı hale getirmek için sahip olunması gereken felsefi düşünmenin, özellikle de özenli düşünmenin çocuklara erken yaşta kazandırılmasında masalın etkili bir araç olduğunu fark ettirmektir. Bu amaçla çocuklar için felsefenin ortaya çıkışı ve gelişim süreçleri incelenmiş; çocukların felsefidüşünebileceği görüşünü ortaya koyan Matthew Lipman'ın çocuklar için felsefe programı temele alınmıştır. Lipman'ın çocuklar için felsefe programı temel kavramları bakımından incelenmiş, çocuklar için felsefenin düşünsel işlevleri düşünme boyutları kapsamında ele alınmıştır. Eleştirel, yaratıcı ve özenli düşünmenin özelliklerine ve birbirleriyle olan ilişkisine değinilmiştir. Özenli düşünme etik ile ilişkisi bağlamında değerlendirilmiş; çocuklara sunulacak etik sorgulama eğitiminin boyutlarını sağlıklı olarak tespit etmeye katkı sağlaması amacıyla ahlaki gelişim kuramları incelenmiştir. Lipman'ın çocuklar için felsefe programında felsefi sorgulama topluluğunda diyaloğun başlatıcı unsuru olarak tasarladığı hikayelere alternatif olarak masalın araç olarak kullanılabileceği fikri üzerinde durulmuştur. Masal tanım ve özellikleri, kaynakları, sınıflandırılması, işlevleri, felsefe ile olan ilişkisi kapsamında ele alınmıştır. Özenli düşünmenin alt boyutları olan kadirşinas düşünme, duyuşsal düşünme, kural koyucu düşünme, aktif düşünme ve empatik düşünme örnek davranış modelleri üzerinden değerlendirilmiştir. Seçilen Anadolu masalları bu alt boyutları içermeleri bakımından incelenmiştir. Seçilen masallar, özenli düşünmeyi içermelerinin yanında pedagojik olmayan ifadeler içermeleri bakımından da incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda hazır metinlerin, olumluya vurgu yaparken olumsuzu da açık veya örtük biçimde sunduğu tespit edilmiştir. Bu durumun yarattığı eksiklik özenli düşünmenin tüm alt boyutlarını, zihinsel durum ve eylemleri, konuşma eylemlerini, duygusal durumları içeren bir masal yazılarak giderilmeye çalışılmıştır. Lipman'ın yazmış olduğu hikayelere bağlı olarak yayımlamış olduğu öğretmen kılavuz kitapları referans alınarak, yazılan masala bağlı olarak öncü fikirler belirlenmiş, bu fikirlere bağlı olan etkinlikler tasarlanmıştır. Bu çalışma özenli düşünmeyi kapsamlı olarak ele alması ve masalın çocuklar için felsefe çalışmalarında bir araç olarak kullanılabilirliğini göstermesi bakımından önemlidir.
Özet (Çeviri)
This study aims to demonstrate that the early inculcation of philosophical thinking—caring thinking—is essential for rendering the educational process meaningful. That tales serve as an effective instrument for this purpose. To this end, the emergence and developmental processes of philosophy for children have been examined, focusing on Matthew Lipman's program, which posits that children are capable of philosophical thought. The foundational conceptual framework of Lipman's philosophy for children's program is scrutinized, and the cognitive functions of philosophy in childhood are explored in terms of the dimensions of thought. The characteristics of critical, creative, and caring thinking and their interrelations are discussed. Furthermore, caring thinking is evaluated about ethics, with moral development theories analyzed to facilitate the healthy delineation of the dimensions of ethical inquiry education that will be presented to children. As an alternative to the stories designed by Lipman as initiators of dialogue within the philosophical inquiry community, the potential use of tales as a medium is examined. In this context, the definition, features, sources, classifications, functions, and relationship of tales to philosophy are addressed. The subdimensions of caring thinking—appreciative thinking, affective thinking, normative thinking, active thinking and empathetic thinking—are assessed through exemplary behavioural models. Selected Anatolian tales are analyzed in terms of their inclusion of these subdimensions and are also evaluated for the presence of non-pedagogical expressions alongside elements of caring thinking. The analysis reveals that pre-existing texts emphasize positive aspects while presenting harmful elements overtly or implicitly. To address this gap, a new tale has been composed to encompass all the subdimensions of caring thinking, including mentalstates and actions, speech acts, and emotional states. Drawing on teacher guidebooks published in connection with Lipman's stories, pioneering ideas related to the newly written tale have been identified, and activities based on these ideas have been designed. This study is significant in its comprehensive treatment of caring thinking and in demonstrating the potential of using tales as a tool in philosophical education for children.
Benzer Tezler
- Çocuklar İçin Felsefe (P4C) yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin fene yönelik tutum ve problem çözme becerisine etkisi
The effect of Philosophy for Children (P4C) approach on attitudes towards science and problem solving skills of primary school body
MUHAMMED AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA UĞRAŞ
- Birleştirilmiş sınıflarda çocuklar için felsefe eğitimi uygulamaları: Bir durum çalışması
Practices of philosophy for children in multigrade classes: A case study
ŞERİFE SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ALTUNAY ŞAM
- İlkokulda çocuklar için felsefe uygulayıcılarının deneyimlerinin incelenmesi
Examining the experiences of practitioners of philosophy for children in primary school
ASUMAN DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimSinop ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT BOZKURT
- Çocuklarla ve yetişkinlerle felsefece düşünme yöntemlerinin incelenmesi
Examination of thinking philosophy methods with children and adults
SİNEM ÜNAL
- İlkokul öğrencilerinin felsefi düşünme becerilerinin geliştirilmesi
Improving the philosophical thinking skills of primary school students
DERYA KELLECİ
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANER ALTUN