Geri Dön

Özgül öğrenme bozukluğu tanısı ile takip edilen bireylerin ergenlik dönemindeki prognoz, prognoza etki eden faktörler ve yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi

Evaluation of the prognosis, prognostic factors, and quality of life in individuals with specific learning disorder during adolescence

PDF İndir

  1. Tez No: 937930
  2. Yazar: AYÇA HAMDOOĞLU YALÇIN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞERMİN YALIN SAPMAZ
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Özgül öğrenme bozukluğu, yaşam kalitesi, ergenlik, dil ve okuryazarlık becerileri, özel eğitim, Specific learning disorder, quality of life, adolescence, language and literacy skills, special education
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 150

Özet

Amaç: Bu çalışmada, ilkokul döneminde özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB) tanısı almış çocukların, ergenlik dönemindeki mevcut durumlarını değerlendirmek, ÖÖB'nin prognozunu etkileyen faktörleri (tanı alma yaşı, eğitimsel destek, eşlik eden psikiyatrik bozukluklar vb.) belirlemek ve ayrıca ÖÖB tanılı bireylerin yaşam kalitelerini inceleyerek, yaşam kalitesini etkileyen faktörleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmanın örneklem grubu, ilkokul döneminde özgül öğrenme bozukluğu tanısı alıp mevcut hali ile 13-18 yaş aralığında olan 81 ergenden oluşmaktadır. Çalışmanın kontrol grubu bulunmamaktadır. Hastalar poliklinik görüşmeleri sırasında veya hastane bilgi sistemi taranarak bulunmuş ve telefonla bilgilendirilerek çalışmaya davet edilmiştir. Görüşmeler 2024 yılı haziran ve aralık ayları arasında Celal Bayar Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim dalı polikliniğinde yapılmıştır. Bu görüşmelerde araştırmacı tarafından ÇDGŞG-ŞY-DSM-5 (Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu-DSM-5) ve TILLS (Bütünleşmiş Dil ve Okuryazarlık Becerileri Testi) uygulanmış, klinik izlem veri formu doldurulmuştur. Ebeveynlere sosyodemografik veri formu verilmiş, ergenlerin ise çocuklar için yaşam kalitesi ölçeği (ÇİYKÖ), ergenler için başa çıkma ölçeği (EBÇÖ), Rosenberg benlik saygısı ölçeği, çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği, güçler güçlükler anketi, özgül öğrenme bozukluğu tanısında algılanan olumsuz sonuçlar ve sosyo-duygusal ve çevresel faktörler değerlendirme ve bilgi formunu doldurmaları istenmiştir. Veriler SPSS programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikler, korelasyon analizleri ve çoklu regresyon analizleri ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya, ilkokul döneminde özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB) tanısı almış ve 13–18 yaş aralığında bulunan 33 kız, 48 erkek olmak üzere toplam 81 ergen birey dâhil edilmiştir. TILLS ile değerlendirilen dil ve okuryazarlık becerileri ile eğitim süresi arasında anlamlı ilişki bulunmamış; TILLS toplam puanı, okuma-yazma öğrenme yaşı ve WISC-R puanları ile istatistiksel olarak anlamlı ilişki göstermiştir. ÇİYKÖ ile yapılan değerlendirmelerde, yaş, cinsiyet, ebeveynin eğitim durumu, ailede hastalık öyküsü ve eğitim şekli gibi sosyodemografik değişkenlerin yaşam kalitesi ile anlamlı bir ilişkisi bulunmamıştır. Özel eğitim süresi, sosyal destek düzeyi, benlik saygısı ve aktif başa çıkma puanları yüksek olan bireylerin yaşam kalitesi puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Duygusal ve davranışsal sorunları fazla olan, akademik başarısını düşük algılayan, okuryazarlık güçlüğü bildiren ve olumsuz başa çıkma biçimi kullanan bireylerin yaşam kalitesi puanlarının daha düşük olduğu belirlenmiştir. SDQ toplam puanı ile ÇİYKÖ'nün tüm alt ölçekleri arasında anlamlı negatif korelasyonlar saptanmıştır. Regresyon analizleri sonucunda, yaşam kalitesini en çok etkileyen değişkenler SDQ toplam puanı, sosyal destek düzeyi, benlik saygısı, kaçınan başa çıkma biçimi ve algılanan okuryazarlık engeli olmuştur. Eğitim sürecine ilişkin değerlendirmelerde, özel eğitim desteği almış bireylerin yaşam kalitesi puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma, özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB) tanısı almış bireylerin ergenlik dönemine ilişkin dil, okuryazarlık ve yaşam kalitesi profillerini çok boyutlu biçimde ele alarak literatüre önemli katkılar sunmuştur. Bulgular, ÖÖB tanısı almış bireylerin ergenlik döneminde de dil ve okuryazarlık becerilerinde belirgin güçlükler yaşadığını ve bu becerilerin eğitim süresiyle değil, bireysel bilişsel faktörler ve okuma-yazma öğrenme yaşıyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Yaşam kalitesi ile benlik saygısı, sosyal destek düzeyi, başa çıkma biçimleri ve duygusal-davranışsal belirtiler arasında anlamlı ilişkiler saptanmış; bu bulgular yaşam kalitesinin sadece akademik değil, psikososyal bileşenlerden de derin biçimde etkilendiğini göstermiştir. Ancak elde edilen veriler, eğitimin birey üzerindeki etkisinin yalnızca süresine değil, içeriğine ve bireyin özelliklerine uygun biçimde yapılandırılmasına bağlı olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Bu nedenle, bireysel güçlü ve zayıf yönleri dikkate alan, esnek ve hedefe yönelik özel eğitim uygulamaları hem akademik gelişimi desteklemek hem de yaşam kalitesini artırmak açısından kritik önemdedir. Bu doğrultuda çalışma, ÖÖB tanılı bireylerin yalnızca akademik değil; psikolojik, sosyal ve duygusal alanlarda da desteklenmesi gerektiğini vurgulamakta; özellikle benlik saygısını artıran, etkili başa çıkma becerilerini geliştiren ve sosyal desteği güçlendiren yapılandırılmış, çok boyutlu müdahale programlarının eğitim süreçlerine entegre edilmesini önermektedir. Ayrıca, erken müdahaleye olanak sağlayacak şekilde daha geniş örneklemli, çok merkezli ve uzun süreli izlem çalışmaları ile ÖÖB'nin gelişimsel seyri daha iyi anlaşılmalı; bireye özgü, bütüncül ve sürdürülebilir destek modelleri oluşturulmalıdır.

Özet (Çeviri)

Objective: This study aimed to evaluate the current status of children who were diagnosed with specific learning disorder (SLD) during primary school in their adolescence, to identify factors affecting the prognosis of SLD (such as age at diagnosis, educational support, and comorbid psychiatric conditions), and to examine the quality of life of individuals with SLD by determining the factors that influence it. Method: The sample of the study consisted of 81 adolescents aged between 13 and 18 years who had been diagnosed with SLD during their primary school years. There was no control group in this study. Participants were identified either during their outpatient visits or through screening of the hospital information system, and were invited to participate via telephone. The interviews were conducted between June and December 2024 at the outpatient clinic of the Department of Child and Adolescent Psychiatry at Celal Bayar University. During the interviews, the K-SADS-PL-DSM-5 (Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children – Present and Lifetime Version) and TILLS (Test of Integrated Language and Literacy Skills) were administered by the researcher, and a clinical follow-up data form was completed. Parents were given a sociodemographic data form to fill out, while adolescents completed the Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL), Adolescent Coping Orientation for Problem Experiences (ACOPE), Rosenberg Self-Esteem Scale, Social Support Evaluation Scale for Children and Adolescents, Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), and a form assessing perceived negative outcomes and socio-emotional and environmental factors related to the diagnosis of SLD. The data were analyzed using SPSS software through descriptive statistics, correlation analysis, and multiple regression analyses. Results: A total of 81 adolescents diagnosed with SLD during primary school, including 33 girls and 48 boys aged between 13 and 18, were included in the study. No significant relationship was found between language and literacy skills assessed by TILLS and the duration of education; however, TILLS total scores were significantly associated with the age of reading and writing acquisition and WISC-R scores. In evaluations using the PedsQL, no significant relationships were found between quality of life and sociodemographic variables such as age, gender, parental education level, family history of illness, or type of education. Higher quality of life scores were observed in individuals with longer durations of special education, higher levels of social support, greater self-esteem, and higher scores on active coping strategies. In contrast, lower quality of life scores were found among individuals with more emotional and behavioral problems, lower perceived academic achievement, reported literacy difficulties, and those using maladaptive coping strategies. Significant negative correlations were found between the SDQ total score and all subscales of the PedsQL. According to regression analyses, the most influential variables on quality of life were the SDQ total score, level of social support, self-esteem, avoidant coping strategies, and perceived literacy difficulties. It was also observed that individuals who had received special education support had higher quality of life scores. Conclusion: This study provides a multidimensional evaluation of the language, literacy, and quality of life profiles of adolescents diagnosed with SLD, contributing valuable insights to the literature. The findings reveal that individuals with SLD continue to experience significant difficulties in language and literacy skills during adolescence, and that these difficulties are associated not with the duration of education, but with individual cognitive factors and the age at which literacy skills were acquired. Significant relationships were found between quality of life and variables such as self-esteem, social support, coping styles, and emotional-behavioral symptoms, demonstrating that quality of life is affected not only by academic but also by psychosocial components. The data clearly show that the impact of education on the individual depends not solely on its duration, but on how well it is structured to suit the individual's specific characteristics. Therefore, flexible and goal-oriented special education practices that take into account individual strengths and weaknesses are critically important for supporting both academic progress and quality of life. Accordingly, the study emphasizes the need to support individuals with SLD not only academically, but also in psychological, social, and emotional domains, and recommends that structured and multidimensional intervention programs that enhance self-esteem, foster effective coping skills, and strengthen social support be integrated into educational processes. Additionally, the developmental course of SLD should be better understood through large-scale, multicenter, and long-term follow-up studies, which would allow for early intervention and the development of individualized, holistic, and sustainable support models.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    827492

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme güçlüğü olan bireyler ve sağlıklı kontroller arasında bilişsel performans ve okuma analizinin göz izleme ile karşılaştırılması

    Cognitive performance differences between patients with attention deficit hyperactivity disorder and specific learning disorders and healthy controls and comparison of reading performances with eye tracking

    MEHMET ALİ DONBALOĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriAtatürk Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESEN YILDIRIM DEMİRDÖĞEN

  2. Tez No

    669515

    Özgül öğrenme güçlüğü belirtileri olan çocuklarda Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği-IV alt puanlarının incelenmesi

    Başlık çevirisi yok

    GİZEM MELİSSA KOCAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Psikolojiİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATİH BAL

  3. Tez No

    827341

    Fizyolojik sinyaller ve hareket verileri kullanılarak dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun tespit edilmesine yönelik test sistemi gerçekleştirilmesi ve analizi

    Development and analysis of a test system for the detection of attention deficit hyperactivity disorder using physiological signals and motion data

    MUSTAFA YASİN ESAS

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mühendislik BilimleriErciyes Üniversitesi

    Biyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA LATİFOĞLU

  4. Tez No

    643117

    Kentsel alanlardaki fiziksel ve sosyoekonomik belirleyicilerin çocuk sağlığına etkilerinin CBS ile araştırılması

    Investigating the effects of physical and socio-economic determinants on children health through GIS

    ASLI KAHRAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Coğrafyaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU

  5. Tez No

    466719

    Özgül öğrenme bozukluğunun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğundaki sosyal beceriye etkisi

    The effect of speci̇fi̇c learni̇ng di̇sorders on soci̇al abi̇li̇ty at the attenti̇on defi̇ci̇t hyperacti̇vi̇ty di̇sorders

    NURCAN EREN ŞİMŞEK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikiyatriKocaeli Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NURSU ÇAKIN MEMİK

Geri Dön