Mimarlık stüdyosunda öğretim yöntemleri ve medyanın etkililiği: Bilişsel yük kuramı ve yapılandırmacı öğrenme perspektifinden bir analiz
Effectiveness of instructional methods and media in the architecture studio: An analysis from the perspectives of cognitive load theory and constructivist learning
- Tez No: 938063
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TOGAN TONG
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Mimarlık, Education and Training, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar Ortamında Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 314
Özet
Bu doktora çalışması, farklı öğretim yaklaşımları ve medya araçlarının acemi düzeydeki mimarlık öğrencilerinin öğretim ve tasarım süreçlerinde deneyimledikleri bilişsel yük ve temel bilgileri tasarım pratiğine aktarma becerileri üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, iki ayrı deneysel araştırma gerçekleştirilmiştir. İlk çalışmada, mimarlık stüdyosu süreçlerinde sıklıkla uygulanan ve öğrencinin gerekli bilgiye kendi çabasıyla ulaşmasını esas alan yapılandırmacı bir yaklaşım olan bilgi arama süreci, bilişsel yükü azaltmayı amaçlayan doğrudan öğretim yöntemiyle karşılaştırılmıştır. İkinci çalışmada ise doğrudan öğretim yöntemi sabit tutulmuş, bilgiyi aktarmak için kullanılan iki farklı medya aracı — slayt sunumları ve sürükleyici sanal gerçeklik ortamları — kıyaslanmıştır. Her iki çalışmada da karşılaştırmalar, öğrencilerin edindikleri temel bilgileri tasarım süreçlerine aktarma düzeyleri ile öğretim ve tasarım oturumları boyunca deneyimledikleri bilişsel yük ölçütleri üzerinden yapılmıştır. Bulgular, kontrol gruplu deneysel tasarımlar çerçevesinde elde edilmiştir. Acemi düzeydeki öğrencilere 'mimarlıkta insan ölçeği' konusunu öğretmek amacıyla yürütülen deneysel çalışmalar, doğrudan öğretimin öğrencilerin öğrendikleri bilgileri tasarımlarına aktarma düzeyini, bilgi arama süreci yaklaşımlarına kıyasla anlamlı oranda artırabildiğini göstermiştir. Bunun yanı sıra, doğrudan öğretim yönteminin tasarım sürecindeki bilişsel yükü önemli ölçüde azalttığı ve bu durumun insan bilişsel mimarisi ve bilgi işleme kuramıyla tutarlılık gösterdiği gözlenmiştir. Ancak, tasarımların nihai kalite puanlarında gruplar arasında anlamlı bir farklılık saptanmaması, öğrencilerin henüz yeterli problem çözme deneyimi ve bağlamsal örnekleri değerlendirecek uzmanlığa sahip olmayışıyla açıklanmıştır. Bu sonuçlar, stüdyo eğitiminde sıklıkla benimsenen yapılandırmacı stratejilerin yanı sıra, özellikle acemi öğrenciler için doğrudan öğretimin de etkili bir seçenek olduğunu vurgulamaktadır. İkinci olarak, 'ölçek ve insan ölçeği' kavramlarını öğretmede sürükleyici sanal gerçeklik ve slayt sunumlarının kıyaslandığı bir başka çalışma yürütülmüştür. Bu çalışma öğretim içerikleri ve yöntemleri eş tutulduğunda, medyanın öğrenme çıktıları üzerinde fark yaratmadığını doğrulamıştır. Sanal gerçekliğin sürükleyici niteliğinin 'yenilik etkisi' nedeniyle bir motivasyon artışı sağladığı görülmüştür. Ancak bu etkinin tasarım uygulamalarında uzun vadede devam etmeyeceği sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, elde edilen bulgular bütüncül olarak değerlendirildiğinde, mimarlık stüdyosu eğitiminde tek bir öğretim yaklaşımına dayalı sabit bir model yerine, öğrencilerin ön bilgi düzeyi, deneyim birikimi ve bilişsel ihtiyaçları doğrultusunda uyarlanabilen; farklı öğretim kuramlarını kuramsal tutarlılık içerisinde bir araya getiren bir sistematik eklektisizm yaklaşımının, öğrenmenin kalıcılığına ve niteliğine anlamlı katkılar sağlayabileceği öngörülmüş ve bu doğrultuda önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study investigates the effects of different instructional approaches and media formats on novice architecture students' cognitive load and their ability to transfer foundational knowledge into design practice. Two experimental studies were conducted. The first compared the information search process—a constructivist approach relying on students' autonomous knowledge acquisition—with direct instruction, a structured method aimed at reducing cognitive load. In the second, direct instruction was kept constant, while the media formats—slide-based presentations and immersive virtual reality—were compared. Both studies examined two outcomes: students' ability to apply acquired knowledge in design tasks and the cognitive load experienced during instruction and design. Findings were derived from controlled experimental designs. The instructional interventions aimed to teach the concept of 'human scale in architecture' to novice learners. Results from the first study showed that direct instruction significantly improved knowledge transfer compared to the information search approach. It also reduced cognitive load, consistent with theories of cognitive architecture and information processing. However, no significant difference was found in the final quality of student designs, likely due to limited experience and a lack of domain-specific expertise. These findings underscore the pedagogical value of direct instruction for novices, complementing constructivist strategies commonly used in studio education. The second study evaluated virtual reality and slide presentations in teaching scale-related concepts. When instructional content and method were controlled, the choice of medium had no significant effect on learning outcomes. Although virtual reality boosted short-term motivation—likely due to novelty—this effect did not persist in design application. Overall, the findings suggest that strict adherence to a single instructional model may be limiting in studio education. Instead, they support a systematic eclecticism approach—one that integrates diverse pedagogical frameworks in a theoretically coherent and learner-responsive manner—to enhance learning depth and retention in design education.
Benzer Tezler
- An assessment on housing design exercises in architecture design studio at Middle East Technical University, 1957-2010
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, mimari tasarım stüdyosu, toplu konut tasarım eğitimi üzerinde bir çalışma, 1957-2010
DESANTİLA RRUMBULLAKU
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi (Mimari Tasarım) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANA BİLSEL
- İç mimarlık tasarım stüdyosu eğitimi sürecinde arttırılmış gerçeklik teknolojilerinin kullanımı
Use of augmented reality technologies in interior design studio training process
ZEYNEP GÜLEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURÇİN CEM ARABACIOĞLU
- Understanding the effects of cognition in creative decision-making: A creativity model for enhancing the design studio process
Yaratıcı karar vermede bilişin etkleri: Tasarım stüdyo sürecini geliştirmek için bir yaratıcılık modeli
DENİZ HASIRCI
Doktora
İngilizce
2005
Eğitim ve Öğretimİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HALİME DEMİRKAN
- Mimari tasarım stüdyosunda sonuç ürünün analitik hiyerarşi süreci (AHS) ile değerlendirilmesi
Evaluation of the final product by analytical hierarchy process (AHP) in the architectural design studio
BÜŞRA MACİT ERGÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkDoğuş ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SIDDIKA FİLİZ AYDIN GÖK
- Measurement and assessment practices in design studio: A case from METU department of architecture basic design studio
Tasarım stüdyosunda ölçme ve değerlendirme uygulamaları: ODTÜ mimarlık bölümü temel tasarım stüdyosundan bir örnek
ÇİĞDEM ÇALIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESİN KÖMEZ DAĞLIOĞLU
DOÇ. DR. YEŞİM ÇAPA AYDIN