Ofislerde bütünleşik aydınlatmanın görsel ve görsel olmayan etkilerinin kişisel aydınlatma alanı ile değerlendirilmesi için bir yaklaşım
An approach for evaluating the visual and non-visual effect of light in offices through the personal lighting field
- Tez No: 938159
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA RENGİN ÜNVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Ofislerde bütünleşik aydınlatma, kişisel aydınlatma alanı, mekânsal ışıklılık, ışığın etkisi, bütünleyici aydınlatma, Integrated lighting in offices, personal lighting field, spatial luminance, effects of lighting, integrative lighting
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Fiziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
Tez çalışmasının amacı, çalışma ortamlarında ışığın görsel ve görsel olmayan etkisinin değerlendirilmesi için Kişisel Aydınlatma Alanı (KAA) olarak adlandırılan yeni bir yaklaşımın tanımlanmasıdır. Söz konusu yaklaşımla, Bütünleyici Aydınlatma çerçevesinde ışığın, görsel algının yanı sıra biyolojik ritimler ve nöro-davranışsal süreçler üzerindeki etkilerini de kapsayacak şekilde ele alınması hedeflenmiştir. Deneylerde kullanıcı konumu, mekân yönelimi, iklimsel koşullar ve iç mekân tefrişi gibi faktörlerin ortam ışıklılığı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgular, dolaysız ve yansışmış ışığın mekânsal dağılımının mimari tasarım süreçlerinde dikkate alınması gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu yönüyle çalışma, mevcut aydınlatma değerlendirme sistemlerinin temel yapılarını geliştiren ve bunlara yeni işlevsel boyutlar kazandıran özgün katkılar sunmaktadır. Tez çalışması aşağıdaki beş bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde, konuya giriş yapılarak çalışmanın amacı, kapsamı, literatür incelemeleri, hipotezleri ve yöntemi verilmiştir. İkinci bölümde, kapalı çalışma ortamlarında ışığın görsel ve görsel olmayan etkilerine yönelik temel bilgiler sunulmuştur. Üçüncü bölümde, bütünleşik aydınlatma ortamında ekranla çalışan kullanıcının görme alanının fiziksel sınırları, bileşenleri, metrikleri, ışık kaynaklarının etkileri, ve yüzeylerdeki ışıklılık dağılımı gibi konuları dikkate alan Kişisel Aydınlatma Alanı (KAA) tanımı ile özellikleri aktarılmıştır. KAA tanımından yola çıkılarak geliştirilen yaklaşımda, ışığın görsel ve görsel olmayan etkilerine ilişkin ölçütler ve bu ölçütlere ilişkin metrik değerler verilmiştir. Dördüncü bölümde, KAA yaklaşımının uygulanabilirliğinin sınanması adına farklı zamanlarda ve ortamlarda biri pilot olmak üzere üç deneysel çalışma gerçekleştirilmiştir. Deney bulguları aracılığı ile KAA yaklaşımının metriklerine yönelik yeni bir derecelendirme sistemi mevcut bilgilerden yararlanılarak kurgulanmıştır. Beşinci bölümde, ışığın görsel ve görsel olmayan etkileri bağlamında KAA yaklaşımının genel sonuçları ele alınmış ve bu alanda gelecekte yapılabilecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis is to define a novel approach, called the“Personal Lighting Field (PLF)”, for evaluating the visual and non-visual effects of lighting in work environments. This approach aims to address the influence of light not only on visual perception but also on biological rhythms and neurobehavioural processes, within the framework of Integrative Lighting. The experimental studies investigated how factors such as user position, spatial orientation, climatic conditions, and interior design affect ambient luminance. The results emphasise the importance of incorporating the spatial distribution of both direct and reflected light into architectural design processes. In this respect, the study presents original contributions that enhance the core structure of existing lighting evaluation systems and add new functional dimensions to them. The thesis is divided into five chapters: In the first chapter, the introduction presents the purpose, scope, literature review, hypotheses and methodology of the study. The second chapter provides basic knowledge on the visual and non-visual effects of lighting in indoor working environments. The third chapter details the definition and characteristics of the Personal Lighting Field (PLF), addressing aspects such as the physical boundaries, components, associated metrics, effects of light sources, and luminance distribution on surfaces within the visual field of a user working with a display screen in an integrated lighting environment. Based on this definition, the developed approach provides criteria and associated metrics for evaluating the visual and non-visual effects of lighting. The fourth chapter presents a pilot and two experimental studies conducted to test the applicability of the PLF approach. Data from these studies were used to structure a new rating system based on the metrics of the PLF approach, drawing on existing knowledge. The fifth chapter discusses the overall results of the PLF approach regarding visual and non-visual effects of lighting and provides recommendations for further research.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Açık planlı ofislerde aydınlatma tasarımının irdelenmesi
Examination of lighting design in open plan offices
ŞEVKET BARAN YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA RENGİN ÜNVER
- Lighting energy management for office buildings and a case study
Ofis binaları için aydınlatma enerjisi yönetimi ve bir örnek çalışma
YEŞİM ÇELİKKOL
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPİN KÖKNEL YENER
- Ofislerde doğal ve yapay aydınlatma entegrasyonunda kullanılan teknoloji ve yöntemlerin incelenmesi
An investigation into the technologies and methods for integrating natural and artificial lighting in office environments
NAHID BABAEI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Gelişim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMİH GÖKSEL YILDIRIM
- Ofislerde sürdürülebilirlik bağlamında doğal aydınlatma tasarımına yönelik bir yaklaşım: Planlı alanlar tip imar yönetmeliği uygulaması
An approach to daylighting design in the context of office sustainability: Planned areas type zoning regulation application
PINAR AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA RENGİN ÜNVER