The relationship between science and religion in the late Ottoman Empire
Geç Osmanlı döneminde din ve bilim ilişkisi
- Tez No: 938327
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEFİKA AKİLE ZORLU DURUKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 365
Özet
This study aims to examine the relationship between science and religion in the Late Ottoman Empire through the works of Münif Pasha, Ahmed Midhat, Beşir Fuad, Abdullah Cevdet, and Baha Tevfik. The thesis will explore how popular science writing entered the Ottoman intellectual sphere with Münif Pasha and Mecmua-i Fünun, and how, beginning in the 1880s, the rise of vulgar materialism, positivism, and evolutionary thought shaped the intellectual sphere. It will analyse how these intellectuals, influenced by these intellectual currents and driven by a claim to scientific legitimacy, engaged with religion in their writings. The study also seeks to investigate how these figures interpreted Islam within a scientific and philosophical framework, employing their understanding of Islam and science both to modernise the Ottoman worldview and to counter Western, especially Orientalist, narratives. Furthermore, by examining the extent and nature of the reception of these ideas between the 1860s and the 1910s, the thesis aims to illuminate the intellectual mindset of the period and the evolving perspectives of these intellectuals.
Özet (Çeviri)
Bu çalışma, Geç Osmanlı'daki din ve bilim ilişkisini Münif Paşa, Ahmed Midhat, Beşir Fuad, Abdullah Cevdet ve Baha Tevfik'in eserleri üzerinden incelemektedir. Tez, Münif Paşa ve Mecmua-i Fünun ile birlikte Osmanlı'ya popüler bilim yazımının girmesi ve 1880'ler ile birlikte vulgar materyalizm, positivism ve evrimcilik düşüncelerinin önem kazanması ile başlayan süreçle birlikte ortaya çıkan eserleri inceleyecektir. Adı geçen entelektüellerin, bu fikir akımları etkisinde ve bilimsellik iddiasıyla yazdıkları eserlerinde bu düşüncelerei dinle ilişkilendirmelerine değinilecektir. Bu tez, bu 5 entelektüelin İslam'ı bilimsel ve felsefi bir çervede okurken kendi İslam ve bilim anlayışlarını hem Osmanlı'yı daha modern bir zihin dünyasına yönlendirme hem de Batı'ya ve özellikle Oryantalistlere karşı bir araç olarak kullanmalarını incelemeyi hedeflemektedir. Ayrıca 1860'lı yıllardan 1910'lu yıllara kadar geçen süreçte bu fikirlerin ne yoğunlukta ve hangi açılardan değerlendirildiği de bu entelektüellerin ve sürecin zihin yapısını anlamaya yardımcı olacaktır.
Benzer Tezler
- Türk modernleşmesi ve din: Osmanlı Dönemi
Turkish modernization and religion: Ottoman Period
BETÜL GÖKSÜÇUKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMALEDDİN TAŞ
- Turgut Özal dönemi din-siyaset ilişkileri (1983-1993)
Religion–politics relations in the period of Turgut Özal (1983-1993)
HÜSEYİN KILINÇ
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul Gelişim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENOL DURGUN
- Son dönem Osmanlı doktorlarından Dr. Besim Ömer'in 'Mi'de, Tegaddî ve Hazma Dâ'ir Kavâ'id-i Sıhhîye' adlı eserinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
A last period Ottoman doctor, Dr. transcription and evaluation of Besim Ömer's 'Mi'de, Tegaddî ve Hazma Dâ'ir Kavâ'id-i Sıhhîye'
BAHAR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Deontoloji ve Tıp TarihiGaziantep ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA CAN
- Bezmiâlem Vâlide Sultan Koleksiyonu'nda yer alan bir 16. yüzyıl Nizâmî Hamsesi: Beyazıt 5710 numaralı nüsha
16th century Khamsa of Nizâmî from the Bezmiâlem Vâlide Sultan Collection: The Beyazit b5710 manuscript
SEHEL FİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLIHAN ERKMEN BİRKANDAN
- Derveze tefsirinde sîret-nüzûl ilişkisi
The relationship between sirah and nuzul in Derveze's tafsir
HATİCE KÜBRA İSKENDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET ABAY