Ortaokul öğrencilerinde pozitif psikoloji temelli müdahale programının etkililiğinin incelenmesi
Investigation of effectiveness of positive psychology based intervention program in middle school students
- Tez No: 938586
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI UZ BAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Pozitif Psikoloji, Müdahale Programı, Karakter Güçleri, Positive Psychology, Intervention Program, Character Strengths
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencileri için hazırlanan pozitif psikoloji temelli müdahale programının etkililiğini incelemektir. Araştırmada nitel ve nicel verilerin bir arada kullanıldığı karma araştırma desenlerinden“ardışık açıklayıcı desen”kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında ölçme aracı olarak; Stirling Duygusal ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (Akın ve diğerleri, 2016), Güçler ve Güçlükler Anketi (Güvenir ve diğerleri, 2008), Okul Nezaket Ölçeği (Yurdabakan ve Uz Baş, 2018), Çocuklarda Umut Ölçeği (Atik ve Kemer, 2009) kullanılmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında müdahale grubunu oluşturan öğrencileri, İzmir ilinin Menemen ilçesinde bulunan İrfan Erdem Ortaokul içerisindeki 7. ve 8. Sınıfta öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Kontrol grubu ise benzer sosyoekonomik özelliklere sahip başka bir ortaokul olan Menemen Atatürk Ortaokulu olarak belirlenmiştir. Araştırmanın nitel aşamasının katılımcıları ise müdahale programına katılan öğrenciler arasından gönüllülük esasına göre seçilen on öğrenciden oluşmuştur. Hazırlanan müdahale programı öncelikle, 2020-2021eğitim öğretim yılının ikinci döneminde bir pilot uygulamayla sınanmıştır. Pilot uygulama COVID 19 pandemisi nedeniyle çevrimiçi olarak yürütülmüştür. Pilot uygulama sonrasında asıl uygulama için program revize edilmiştir. Programın ismi okulun ismiyle uyumlu olması dikkate alınarak“Pozitif Erdem”olarak belirlenmiştir. Uygulama sınıf temelli olarak yürütülmesi ve müfredata yönelik içeriklerden oluşması nedeniyle deney grubunun derslerine giren öğretmenlerle asıl uygulama öncesi bir eğitim gerçekleştirilmiştir. Uygulama öncesi kontrol grubu ve deney grubuna ön test, uygulamanın hemen sonrasında her iki gruba da son test ve dört ay sonrasında izleme testi uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde tekrarlayan ölçümler için ANOVA ve bağımsız örnekler için t-testi kullanılmıştır. Nitel veriler kapsamında müdahale programının bitmesinin hemen ardından deney grubunda yer alan gönüllü 10 öğrenciden bireysel görüşme yoluyla veri toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analiziyle iki temaya ve altı kategorilere ayrılmıştır. Araştırmanın denenceleri nicel analizle sınanmış ve programın öğrencilerin umut düzeyinde etkisinin olduğu anlaşılmıştır. Araştırmanın nicel boyutuna ilişkin diğer denenceleri doğrulanmamıştır. Ayrıca yapılan nitel analizde öğrencilerin program süresince olumlu duygular hissettiği, ele alınan konulardan en çok beğendikleri konunun nezaket karakter gücü olduğu ve programın ikinci dönem de devam etmesi gerektiğine dair istekleri olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen nicel ve nitel bulgular bütünleştirilerek ilgili literatür ışığında tartışılmış, araştırmacılara ve uygulamacılara yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effectiveness of a positive psychology-based intervention program prepared for middle school students. In the study, a mixed research design,“sequential explanatory design”, was used in which qualitative and quantitative data are used together. In the quantitative phase of the study, Stirling Emotional and Psychological Well-Being Scale (Akın et al., 2016), Strengths and Difficulties Questionnaire (Güvenir et al., 2008), School Kindness Scale (Yurdabakan & Uz Baş, 2018), Hope Scale in Children (Atik & Kemer, 2009) were used as measurement tools. In the qualitative phase of the study, semi-structured interviews were used. In the quantitative phase of the study, the intervention group consisted of 7th and 8th grade students studying in İrfan Erdem Middle School located in the Menemen district of İzmir. Menemen Atatürk Middle School, another secondary school with similar socioeconomic characteristics, was determined as the control group. The participants of the qualitative phase of the study consisted of ten students who were selected voluntarily from among the students who participated in the intervention program. The prepared intervention program was first tested with a pilot application in the second semester of the 2020-2021 academic year. During the pilot application, it was conducted online due to the COVID-19 pandemic. After the pilot application, the program was revised for the main application. The name of the program was determined as“Positif Erdem”considering that it was compatible with the name of the school. Since the application consisted of classroom-based and curriculum-oriented content, a training was conducted with the teachers who entered the classes of the experimental group before the main application. A pre-test was applied to the control group and the experimental group before the application, a post-test was applied to both groups immediately after the application, and a follow-up test was applied four months later. The analysis of the collected data was carried out with ANOVA for repeated measurements and t-test for independent samples. Within the scope of qualitative data, data was collected from 10 volunteer students in the experimental group through individual interviews immediately after the end of the intervention program. The collected data was divided into two themes and six categories with content analysis. The research hypotheses were tested with quantitative analysis and it was understood that the program had an effect on the students' hope level. Other hypotheses regarding the quantitative dimension of the research were not confirmed. In addition, the qualitative analysis reported that the students felt positive emotions during the program, that the subject they liked the most among the subjects covered was kindness and character strength, and that they wanted the program to continue in the second term. The quantitative and qualitative findings obtained from the research were integrated and discussed in the light of the relevant literature, and suggestions were presented for researchers and practitioners.
Benzer Tezler
- Pozitif psikoloji temelli psiko-eğitim programının ortaokul öğrencilerinin öz şefkat, psikolojik sağlamlık ve mutluluk düzeylerine etkisi
The effect of positive psychology-based psycho-training program on self-compassion, psychological resilience and happiness of middle school students
HURİYE AKSAKAL COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR METE OTLU
- Ortaokul öğrencilerinde öz düzenleme temelli akran zorbalığı önleme programının etkisi
The effectiveness of a self-regulation based anti-bullying program for middle school students
NAZLI RENKLİÇAĞLAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL HAMARTA
- Ortaokul öğrencilerinde internet bağımlılığının yalnızlık ve mutluluk ile ilişkisinin incelenmesi
An evaluation of the relationship between internet addiction, loneliness and happiness in middle school students
İSMAİL KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN ÖZTÜRK
- Yapay zekâ destekli dijital oyunların ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of artificial intelligence supported digital games on middle school students' academic achievement and attitudes
ÜMRAN KÖMÜRCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Bilgi ve Belge YönetimiYıldız Teknik ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI GÖRGÜLÜ
- Ortaokul öğrencisi ergenlerde okul temelli yalnızlık, dürtüsellik, dijital oyun bağımlılığı ve reaktif-proaktif saldırganlık arasındaki ilişki
Examining the relationship between school-based loneliness, impulsivity, digital game addiction, and reactive-proactive aggression in middle school adolescents
ARİF UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE KALYON