Çift fazlı çelik sacların farklı bükme işlemlerinde geri esneme davranışlarının incelenmesi
Investigation of springback behavior of dual-phase steel sheets in different bending processes
- Tez No: 938685
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN GÜRÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mühendislik Bilimleri, Engineering Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İmalat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Sac metal kalıpçılığı, otomotiv, havacılık, mutfak eşyaları ve elektronik gibi birçok sektörde, seri ve özdeş üretim sağlayan temel bir yöntemdir. Bu alandaki en yaygın uygulamalardan biri bükme kalıpçılığıdır. Bükme işlemi, malzemenin bir eksen etrafında, talaş kaldırmadan şekillendirilmesidir. Uygulanan kuvvet, malzemeyi önce akma sınırına, sonra çekme sınırına ulaştırır ve kaldırıldığında malzeme kalıcı şekil alır. Ancak elastik geri dönüş nedeniyle bir miktar eski haline döner, bu olgu geri esneme (springback) olarak adlandırılır. Geri esneme; sac kalınlığı, büküm radyusu, kalıp tasarımı ve malzeme gibi birçok faktörden etkilenir. Geri esnemeyi etkileyen en önemli faktörlerden biri kullanılan malzeme türüdür. Bu malzemelerden biri de yüksek dayanımıyla öne çıkan çift fazlı çelik saclardır. Özellikle otomotiv sektöründe yaygın olarak tercih edilen bu çelikler, yüksek mukavemetleri sayesinde araçların hafifletilmesine katkı sağlarken, güvenlik ve dayanıklılığı da artırır. Ancak yüksek dayanımları, bükme işlemleri sırasında geri esneme eğilimlerini de etkiler. Literatürde, çift fazlı çeliklerin farklı bükme yöntemleriyle elde edilen geri esneme değerleri genellikle deneysel veya bilgisayar destekli analizlerle incelenmiştir. Ancak, bu yöntemlerle elde edilen geri esneme davranışlarının kapsamlı bir karşılaştırmasına dair bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, çift fazlı çeliklerin (DP600, DP800 ve DP1000), farklı bükme yöntemleriyle (U-bükme, V-bükme, L-bükme, şapka formunda bükme), farklı sac kalınlıklarında (1 mm, 1,5 mm ve 2 mm) ve farklı büküm radyuslarında (R3, R4 ve R5) meydana gelen geri esneme davranışları incelenmiş ve tüm bükme yöntemleri arasında karşılaştırmalı bir değerlendirme yapılmıştır. Tüm büküm yöntemlerinde malzemenin DP600'den DP1000'e çıkmasıyla geri esneme artarken sac kalınlığının artması ile geri esneme değerleri azalmıştır. En az geri esneme değerleri L bükmede elde edilirken en çok geri esneme şapka formunda bükmede meydana gelmiştir. U ve L bükmede büküm radyusunun artması ile geri esneme artarken V ve şapka formunda bükmede büküm radyusunun artması ile geri esneme azalmıştır.
Özet (Çeviri)
Sheet metal forming is a key method used in various industries such as automotive, aerospace, kitchen appliances, and electronics to achieve mass and identical production. One of the most common applications in this field is bending. Bending is the process of shaping material around an axis without removing chips and typically without the use of heat. The applied force first reaches the yield point of the material and then the tensile limit, and when removed, the material assumes a permanent shape. However, due to elastic recovery, the material tends to return partially to its original state, a phenomenon known as springback. Springback is influenced by several factors such as sheet thickness, bending radius, die design, and material. One of the most important factors affecting springback is the type of material used. One such material is dual-phase steel sheets, which are known for their high strength. These steels are particularly preferred in the automotive industry, as they help reduce the weight of vehicles while enhancing safety and durability. However, their high strength also affects their springback tendencies during bending operations. In the literature, the springback values of dual-phase steels obtained through different bending methods are generally investigated through experimental or computer-aided analysis. However, there is no comprehensive study comparing the springback behaviors obtained by these methods. This study investigates the springback behavior of dual-phase steels (DP600, DP800, and DP1000) under different bending methods (U-bending, V-bending, L-bending, hat-form bending), different sheet thicknesses (1 mm, 1.5 mm, and 2 mm), and different bending radii (R3, R4, and R5), and provides a comparative evaluation across all bending methods. The results show that in all bending methods, springback increases as the material grade moves from DP600 to DP1000, while springback decreases with an increase in sheet thickness. The lowest springback values were observed in L-bending, while the highest occurred in hat-form bending. In U and L bending, springback increases with an increase in bending radius, whereas in V and hat-form bending, springback decreases with an increase in bending radius.
Benzer Tezler
- Soğuk haddelenmiş çift fazlı DP600 kalite çeliklerin yaşlanma davranışının incelenmesi
Investigation of aging behaviour of cold rolled dual phase DP600 steels
GÖZDE KARAÇALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT BAYDOĞAN
- MIG lehimleme yöntemi ile dual fazlı çelik sacların birleştirilebilirliğinin ve mekanik özelliklerinin incelenmesi
MIG brazing method and mechanical properties of the unification of dual-phase steel sheets
FARUK VAROL
Doktora
Türkçe
2013
Makine MühendisliğiSakarya ÜniversitesiMetal Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİM ASLANLAR
- Sıcak ve soğuk haddelenmiş çift fazlı çelik sacların lazer kaynak yöntemi ile birleştirilebilirliğinin araştırılması
An investigation into the weldability of hot and cold rolled dual phase steel sheets by laser welding method
İSMAİL ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Metalurji MühendisliğiKarabük Üniversitesiİmalat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİZAMETTİN KAHRAMAN
DR. MEHTAP HIDIROĞLU
- Düşük karbonlu çelik saçların biçimlendirme diyagramlarının belirlenmesi
Determination of forming limit diagrams of low carbon steel sheets
MEHMET ALİ AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF. DR. HÜSEYİN ÇİMENOĞLU
- Theoretical and experimental investigation of the punching process of DP-AL plate composites by using different punch tips
DP-AL plaka kompozitlerin zımba ile delme işlemlerinin, farklı tipte zımba kullanılarak teorik ve deney ile incelenmesi
KHALIL ABUBAKER BELRAS ALI
Doktora
İngilizce
2023
Makine MühendisliğiKarabük ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE DEMİR