Geri Dön

Obezitede bilişsel esneklik ve hedonik açlık: Karşılaştırmalı bir araştırma

Cognitive flexibility and hedonic hunger in obesity: A comparative study

PDF İndir

  1. Tez No: 939276
  2. Yazar: ÜMRAN ÖKSÜZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SEÇİL ARICA, DR. BEGÜM YILDIRIM ERENCE
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
  10. Enstitü: Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi
  11. Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 83

Özet

AMAÇ: Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi aile hekimliği ve obezite polikliniklerine başvuran hastalarda obezitenin bilişsel esneklik fonksiyonları ve hedonik açlığa etkisini incelemektir. GEREÇ ve YÖNTEM: Araştırma, 01.04.2025–01.06.2025 tarihleri arasında obezite polikliniğine başvuran obez bireyler ile VKİ'si 27'nin altında olan aile hekimliği polikliniği hastalarına uygulanan anket yoluyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların son üç aya ait laboratuvar verileri (vitamin B12, demir, ferritin, TSH, hemoglobin, demir bağlama kapasitesi) de çalışmaya dahil edilmiştir. Kesitsel ve gözlemsel nitelikteki bu çalışmada, bilişsel esneklik düzeyi Bilişsel Esneklik Envanteri, hedonik açlık düzeyi ise Besin Gücü Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. BULGULAR: Çalışmaya toplam 289 birey katılmış olup, yaş ortalaması 39,2 (±11,5), vücut kitle indeksi ortalaması ise 30,01 (±8,25) olarak hesaplanmıştır. Katılımcıların çoğunluğunu kadınlar oluşturmaktadır. Evli bireylerde besin mevcudiyeti, besin tadına bakılması ve toplam hedonik açlık puanlarının bekar bireylere göre anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. Üniversite ve üzeri eğitim düzeyine sahip bireylerde hem bilişsel esneklik hem de hedonik açlık puanları, lise ve altı eğitim düzeyine sahip bireylerden daha yüksek saptanmıştır. Gelir düzeyi yüksek olan bireylerin hedonik açlık düzeyleri anlamlı düzeyde yüksek bulunmuş, ailesinde obezite öyküsü olmayan bireylerin ise hedonik açlık ve bilişsel esneklik puanlarının daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Kronik hastalığı ve sürekli ilaç kullanımı olmayan bireylerde hedonik açlık düzeylerinin daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Vitamin B12 eksikliği olan bireylerde besin mevcudiyeti puanı eksiklik olmayan bireylerden düşük bulunmuş, demir düzeyi yüksek olan bireylerde ise bilişsel esneklik düzeyi daha yüksek saptanmıştır. Ayrıca vitamin B12 düzeyi ile hedonik açlık arasında pozitif yönlü bir ilişki belirlenmiştir. Bilişsel esneklik“kontrol”boyutu ile hedonik açlık düzeyleri arasında zayıf negatif korelasyon saptanmış, VKİ'si düşük bireylerde bilişsel esnekliğin“alternatif üretme”boyutunda anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar elde edilmiş, bu grupta hedonik açlık düzeylerinin de daha yüksek olduğu görülmüştür. VKİ'si daha düşük olan bireylerde demir ve hemoglobin düzeyleri daha düşük, demir bağlama kapasitesi ise daha yüksek bulunmuştur. SONUÇ: Bu çalışmada katılımcıların hedonik açlık düzeylerinin orta seviyede, bilişsel esneklik düzeylerinin ise orta-yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir. Vücut kitle indeksi arttıkça bilişsel esneklik düzeylerinde, özellikle alternatif üretme boyutunda azalma, hedonik açlık düzeylerinde ise özellikle besin tadına bakılması alt boyutunda azalma gözlenmiştir. Kadın katılımcıların zorlayıcı durumlar karşısında erkeklere göre daha az bilişsel esneklik gösterdiği, üniversite ve üzeri eğitim düzeyine sahip bireylerin ise hem bilişsel esneklik hem de hedonik açlık düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yüksek gelir düzeyine sahip bireylerde hedonik açlık düzeyleri anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuş, ailesinde obezite öyküsü olan bireylerin hem bilişsel esneklik hem de hedonik açlık düzeylerinin daha yüksek olması genetik ve çevresel faktörlerin birlikte etkili olduğunu düşündürmüştür. Mikronutrient düzeyleri açısından değerlendirildiğinde, demir düzeyi yüksek olan bireylerde bilişsel esnekliğin, B12 düzeyinin ise hedonik açlığın daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

PURPOSE:“The aim of this study is to examine the impact of obesity on cognitive flexibility functions and hedonic hunger in patients who applied to the family medicine and obesity outpatient clinics of Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu City Hospital.”METHODS: Between April 1 and June 1, 2025, questionnaires were administered to obese individuals attending the obesity clinic and to individuals with a BMI below 27 attending the family medicine clinic. Laboratory data from the past three months (vitamin B12, iron, ferritin, TSH, hemoglobin, and total iron-binding capacity) were also included. This was a cross-sectional and observational study. Cognitive flexibility was assessed using the Cognitive Flexibility Inventory, and hedonic hunger was evaluated using the Power of Food Scale. Data were analyzed using SPSS version 25.0. RESULTS: A total of 289 participants were included in the study. The mean age was 39.2 (±11.5) years, and the mean BMI was 30.01 (±8.25). The majority of participants were female. Married individuals had significantly lower scores in the food availability, food tasting, and total dimensions of hedonic hunger compared to single individuals. Participants with higher education levels had significantly higher scores in both cognitive flexibility and hedonic hunger than those with lower education. Higher income levels were also associated with increased hedonic hunger. Participants without a family history of obesity had lower levels of both cognitive flexibility and hedonic hunger compared to those with a first- or second-degree relative with obesity. Individuals without chronic diseases and those not on regular medication had higher hedonic hunger levels. Participants with vitamin B12 deficiency had lower food availability scores, while those with higher iron levels showed greater cognitive flexibility. A positive correlation was also observed between vitamin B12 levels and hedonic hunger. A weak negative correlation was found between the control dimension of cognitive flexibility and hedonic hunger. Participants with lower BMI had significantly higher scores in the“alternatives”subscale of cognitive flexibility and lower hedonic hunger scores. Additionally, participants with lower BMI had lower iron and hemoglobin levels and higher total iron-binding capacity. CONCLUSION: Participants demonstrated moderate levels of hedonic hunger and moderate-to-high levels of cognitive flexibility. As BMI increased, cognitive flexibility—particularly the ability to generate alternatives—decreased, while hedonic hunger—especially in the food tasting subdimension—increased. Female participants showed lower cognitive flexibility in challenging situations compared to males, while those with higher education had higher levels of both cognitive flexibility and hedonic hunger. Individuals with higher income levels exhibited significantly greater hedonic hunger. The finding that individuals with a family history of obesity scored higher in both cognitive flexibility and hedonic hunger suggests the combined influence of genetic and environmental factors. From a micronutrient perspective, higher iron levels were associated with better cognitive flexibility, and higher vitamin B12 levels were associated with greater hedonic hunger.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    711776

    Obezitede bilişsel işlev bozukluğu ve bilişsel işlev bozukluğunun uyku kalitesi ve depresyon ile ilişkisi

    Cognitive impairment in obesity and association of cognitive impairment with sleep quality and depression

    SELİN UYSAL ALKAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DEMET SAĞLAM AYKUT

  2. Tez No

    475546

    Obezitede uyarıcı türüne göre tepki kontrolü, yönetici işlevler, dürtüsellik ve yeme stili arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The investigation of relation among inhibitory control according to the stimulus type, executive functions, impulsivity and eating style in obese profile

    GİZEM GERDAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Beslenme ve DiyetetikOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT KURT

  3. Tez No

    622865

    Obezitesi olan ergenlerde inhibisyon, bilişsel esneklik ve dikkat yanlılığı: Kontrollü bir göz izleme çalışması

    Inhibition, cognitive flexibility and attention bias in obese adolescents: A controlled eye-tracking study

    ELİF AKÇAY

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikiyatriAnkara Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DİDEM BEHİCE ÖZTOP

  4. Tez No

    878737

    Obez bireylerde farklı egzersiz eğitimlerinin yürütücü fonksiyonlar üzerine etkisi

    The effect of different exercise trainings on executive function in cases with obesity

    ZEHRA BETÜL KARAKOÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Fizyoterapi ve RehabilitasyonMarmara Üniversitesi

    Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLKŞAN DEMİRBÜKEN

    DOÇ. DR. HASAN ONUR KELEŞ

  5. Tez No

    887452

    Üniversite öğrencilerinde duygusal yeme davranışının duygusal şemalar, bilişsel esneklik ve depresif belirtiler açısından incelenmesi

    Investigation of emotional eating behavior in university students in terms of emotional schemas, cognitive flexibility and depressive symptoms

    NAİME KİRAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiAntalya Bilim Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KADİR DEMİRCİ

Geri Dön