Çocuklarda vazovagal senkop ve ekran maruziyeti ilişkisi
Relationship between vasovagal syncope and screen exposure in children
- Tez No: 939434
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİHA TOKGÖZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Vazovagal senkop, ekran maruziyeti, dijital bağımlılık, otonom sinir sistemi, çocuk ve ergen sağlığı, yaşam tarzı faktörleri, Vasovagal syncope, screen exposure, digital addiction, autonomic nervous system, child and adolescent health, lifestyle factors
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Amaç: Senkop serebral hipoperfüzyona bağlı geçici bilinç kaybı olarak tanımlanmakta olup, ESC rehberinde patofizyolojik mekanizmalara göre refleks, ortostatik hipotansiyona bağlı ve kardiyak nedenli senkop olarak sınıflandırılmaktadır. Refleks senkopun en çok görülen alt tipi vazovagal senkop (VVS) olup; çocuk ve ergenlerde de en yaygın görülen senkop tipidir. Uzun süre ayakta kalma, dehidratasyon, ağrı ve duygusal tetikleyiciler gibi dış uyaranların vagal tonusu artırarak VVS ataklarını tetiklediği bilinmektedir. Öte yandan, ekran maruziyeti; televizyon, tablet, bilgisayar ve akıllı telefon gibi dijital cihazlarla geçirilen zaman olarak tanımlanmakta ve pandemi sonrası yaşam tarzında belirgin artış göstermektedir. Bu artış, çocuklarda hareketsizlik, göz yorgunluğu, postural stres, uyku bozuklukları ve artan stres seviyeleri gibi faktörleri beraberinde getirerek otonom sinir sistemini etkileyebilir. Çalışmamız, VVS tanısı almış çocuk ve ergenlerin ekran kullanım süreleri ile bu duruma etki edebilecek diğer yaşam tarzı faktörlerini (sosyal medya alışkanlıkları, uyku, fiziksel aktivite, su ve fast food tüketimi, kahvaltı alışkanlıkları) karşılaştırarak, dijital maruziyetin VVS gelişimine olası etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yöntem: Çalışmamıza Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı polikliniklerine 9-18 yaşlar arasında olup senkop şikayeti ile başvuran, öykü ve klinik bulgular ile vazovagal senkop tanımına uyan ve altta yatan kardiyak ve nörolojik nedenler de dışlanarak VVS tanısı almış toplam 98 hasta dahil edildi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları polikliniklerine başvuran daha önce senkop geçirmemiş, kronik hastalığı olmayan, benzer yaş ve cinsiyetteki 95 sağlıklı çocuk da kontrol grubu olarak çalışmaya dahil edildi. Çalışmada, senkop öyküsü, prodromal semptomlar, tetikleyici durumlar gibi klinik verilerin yanı sıra, dijital cihaz kullanımı (cep telefonu, tablet, bilgisayar, televizyon) ve akıllı telefondaki günlük ekran süresi, sosyal medya alışkanlıkları, dijital bağımlılık (Türkçe uyarlanmış“Gençler için Dijital Bağımlılık Ölçeği”), beslenme alışkanlıkları (fast food tüketimi ,kahvaltı, akşam yemeği saatleri), su tüketimi, uyku düzeni ve fiziksel aktivite gibi yaşam tarzı faktörleri yapılandırılmış anketler ve görüşmeler yoluyla toplandı. Veriler, hastalar ve aileleriyle yapılan karşılıklı görüşmeler sonucu anketlere kaydedildi. VVS tanısı almış çocuk ve ergenlerin dijital maruziyetleri, akıllı telefonlarındaki ortalama ekran süreleri ve yaşam tarzı özellikleri sağlıklı kontrol grubuyla karşılaştırıldı. VVS tanısı almış hastalar arasında da senkop sıklığı, ekran maruziyeti ve yaşam tarzı faktörleri arasındaki ilişki karşılaştırıldı. Bulgular: Çalışmamızda, 9-18 yaş arası vazovagal senkop tanısı alan çocuk ve ergenlerle sağlıklı kontrol grubu arasında dijital medya kullanımı ve yaşam tarzı alışkanlıkları karşılaştırıldı. Bulgulara göre, VVS grubunda akıllı telefondaki günlük ortalama ekran süresi, genel internet kullanımı ve okula cep telefonu götürme oranları anlamlı şekilde yüksek bulundu. Ayrıca, VVS geçiren hastalar kontrol grubuna göre hafta içi tüm dijital cihazlarla daha fazla zaman geçirirken, hafta sonu bu fark anlamlı bulunmadı. VVS geçiren hastalar arasında günlük akıllı telefon kullanım süresi, hafta içi ve hafta sonu dijital cihaz kullanım süreleri (cep telefonu, tablet, bilgisayar ve televizyon) ile senkop ve presenkop tekrarlama sıklığı arasında anlamlı bir fark bulunmadı. Dijital bağımlılık riski VVS grubunda daha yüksek seyrederken, düzenli spor yapma durumunda gruplar arasında belirgin bir fark gözlemlenmedi. Diğer yandan, VVS tanısı alanlarda akşam yemek saatleri açısından, 18:00-19:00 arasında ve 20:00'dan sonra yemek yeme oranı kontrol grubuna göre daha yüksek bulundu. VVS geçirenlerde düzenli kahvaltı yapma ve su tüketimi oranları ise kontrol grubuna göre daha az bulundu. Fast food tüketim sıklığı ise VVS grubunda daha yüksek bulundu; ayrıca VVS geçirenler arasında fast food tüketimi daha sık olanların ekran sürelerinin, daha az tüketenlere göre anlamlı şekilde arttığı bulundu. VVS tanısı alanlar arasında daha geç yatma alışkanlığı olanların ekran süresinin daha erken uyuyanlara göre daha fazla olduğu bulundu. Sonuç: Dijital medya araçlarını yoğun kullanan, yüksek ekran sürelerine ulaşan ve yüksek veri tüketimi olan çocuk ve ergenler, VVS açısından daha fazla risk taşıyabilir. Artan ekran maruziyetinin, çocuk ve ergenlerde vazovagal senkopun ortaya çıkmasında yalnızca pasif bir yaşam tarzı göstergesi olmanın ötesinde, otonom sinir sistemi dengesini bozarak ve beslenme, hidrasyon, uyku düzeni gibi temel yaşam alışkanlıklarını da olumsuz etkileyen karmaşık bir etkileşim zincirinin parçası olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışma, VVS geçiren bireylerin, kontrol grubuna kıyasla daha uzun süre ekran karşısında kaldığını ve bu durumun hem doğrudan hem de dolaylı yoldan senkop ataklarını tetikleyen faktörlerle ilişkilendirilebileceğini ortaya koymaktadır. Dolayısı ile pediatri hekimlerinin, çocukları, ergenleri ve onların ebeveynlerini ekran süresinin sınırlandırılması konusunda uyarması ve ekran süresi arttıkça karşılaşabilecekleri çeşitli sağlık sorunları konusunda bilgilendirmeleri gerekmektedir. Senkop ile başvuran ve VVS tanısı alan çocuklarda ekran süresi sorgulanmalı, VVS'ye eğilimi arttıran faktörlerden biri olduğu hatırlanmalıdır.
Özet (Çeviri)
Objective: Syncope is defined as a transient loss of consciousness due to cerebral hypoperfusion and is classified in the ESC guidelines based on pathophysiological mechanisms into reflex, orthostatic hypotension-related, and cardiac syncope. The most common subtype of reflex syncope is vasovagal syncope (VVS), which is also the most frequently observed type of syncope in children and adolescents. It is known that external stimuli such as prolonged standing, dehydration, pain, and emotional triggers increase vagal tone and trigger VVS episodes. On the other hand, screen exposure is defined as the time spent using digital devices such as television, tablets, computers, and smartphones, which has significantly increased in post-pandemic lifestyles. This increase may affect the autonomic nervous system by contributing to factors such as physical inactivity, eye strain, postural stress, sleep disturbances, and elevated stress levels in children. Our study aims to examine the possible effects of digital exposure on VVS development by comparing screen time and other lifestyle factors (social media habits, sleep, physical activity, water and fast food consumption, breakfast habits) in children and adolescents diagnosed with VVS. Method: Our study included a total of 98 patients aged 9-18 years who presented to the pediatric outpatient clinics with complaints of syncope, met the definition of vasovagal syncope based on history and clinical findings, and were diagnosed with VVS after excluding underlying cardiac and neurological causes. A control group consisted of 95 healthy children of similar age and gender, with no history of syncope or chronic illness, who visited the pediatric outpatient clinics of Gazi University Faculty of Medicine Hospital. The study collected clinical data such as syncope history, prodromal symptoms, and triggering factors, as well as lifestyle factors, including digital device usage (smartphones, tablets, computers, television), daily screen time on smartphones, social media habits, digital addiction (assessed using the Turkish-adapted“Digital Addiction Scale for Youth”), dietary habits (fast food consumption, breakfast, dinner times), water consumption, sleep patterns, and physical activity. Data were obtained through structured surveys and interviews with patients and their families. Digital exposure, average screen time on smartphones, and lifestyle characteristics of children and adolescents diagnosed with VVS were compared with the healthy control group. Additionally, within the VVS group, the relationship between syncope frequency, screen exposure, and lifestyle factors was analyzed. Results: In our study, digital media use and lifestyle habits were compared between children and adolescents aged 9-18 years diagnosed with vasovagal syncope and the healthy control group. Findings indicated that the VVS group had significantly higher average daily screen time on smartphones, general internet use, and the frequency of bringing phones to school. Moreover, patients with VVS spent more time using digital devices on weekdays than the control group, while the difference was not significant on weekends. Among VVS patients, there was no significant association between daily smartphone use, weekday and weekend digital device usage (smartphones, tablets, computers, and television), and syncope or presyncope recurrence frequency. The risk of digital addiction was higher in the VVS group, whereas there was no significant difference between the groups regarding regular physical exercise. Additionally, VVS patients had higher rates of eating dinner between 18:00-19:00 and after 20:00 compared to the control group. Regular breakfast consumption and water intake were lower in the VVS group than in the control group. Fast food consumption frequency was higher in the VVS group, and among VVS patients, those who consumed fast food more frequently had significantly longer screen times than those who consumed it less frequently. Furthermore, patients with later bedtime habits had longer screen exposure compared to those who went to bed earlier. Conclusion: Children and adolescents who use digital media extensively, have high screen times, and consume large amounts of digital content may be at increased risk for VVS. Increased screen exposure appears to be part of a complex interaction chain that not only reflects a sedentary lifestyle but also disrupts autonomic nervous system balance and negatively impacts fundamental life habits such as nutrition, hydration, and sleep patterns. This study reveals that individuals with VVS spend more time in front of screens compared to the control group and that this situation may be linked to syncope episodes both directly and indirectly through triggering factors. Therefore, pediatricians should warn children, adolescents, and their parents about the need to limit screen time and inform them about various health issues they may encounter as screen time increases. Screen time should be questioned in children presenting with syncope and diagnosed with VVS, and it should be recognized as a potential contributing factor to VVS predisposition.
Benzer Tezler
- Çocuk nöroloji polikliniğine senkop ile başvuran hastaların retrospektif olarak değerlendirilmesi
Retrospective evaluation of patients application to the children's neurology clinic with syncope
ZEYNEB AFRA YARTAŞI DİNÇEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER ELDEŞ HACIFAZLIOĞLU
- Vazovagal senkoplu çocuklarda tekrarlayan senkop ataklarının tahmininde tilt testi sonuçlarının değeri
The value of heart rate variability parameters duri̇ng head-up ti̇lt table test in prediction of recurrences in children vazovagal syncope
CANAN YOLCU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAtatürk ÜniversitesiDahili Tıp Bilimleri Bölümü
PROF. DR. NACİ CEVİZ
- Vazo-vagal senkop düşünülen hastalarımızın tilt testi ve kalp hızı değişkenliği sonuçlarının değerlendirilmesi
Evaluation of tilt test and heart rate variability results of our patients in whom vaso-vagal syncope is considered
İREM ERSAYOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAkdeniz ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HALİL ERTUĞ
- Çocukluk çağı vazovagal senkop etyopatogenezinde nöron spesifik enolaz, S100 beta protein ve eritropoietinin rolü
.
AHMET KÖSE
Tıpta Yan Dal Uzmanlık
Türkçe
2013
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEREF OLĞAR
- Çocuk ve ergenlerde senkop yinelemesinin öngördürücüleri ve tilt testinin bu süreçteki değeri
Başlık çevirisi yok
SİBEL TANRIVERDİ YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıKocaeli ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADİR BABAOĞLU