Ali Şîr Nevâyî'nin Farsça gazellerinde tasavvuf etkisi
The influence of sufism in Ali Şîr Nevâyî's Persian Ghazals
- Tez No: 940628
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET GÖKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türk İslam Edebiyatı, Tasavvuf, Şiir, Gazel, Alî Şîr Nevây, Turkish-Islamic Literature, Sufism, Poetry, Ghazal, Ali Sîr Nevây
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 67
Özet
İslam, çatısı altına giren tüm unsurlara şamil olmak üzere onların hayatlarında çok büyük tesirler icra etti. Hayatın her alanında tesiri açık olarak hissedilen bu değişimin kendisini en çok hissettirdiği alanlardan biri dil ve edebiyat alanında olmuştur. Türkler İslamiyet'in kabulünden sonra Türkçe, Arapça ve Farsçanın söz varlığından meydana gelen ve beşerî çehresi millî çehresinden çok daha zengin bir edebiyat vücuda getirdiler ve dünya ölçeğinde büyük sanatçılar yetiştirdiler. Hicri ikinci asırda ortaya çıkan ve beşinci asırda kurumsallaşarak sosyal ve siyasi müesseseler üzerinde derin tesir icra eden ve zengin bir kavram dünyasına sahip olan tasavvuf edebî alanda da derin izler bırakmış zamanla tasavvuf ve edebiyat birbirlerinin ifade vasıtası haline gelmiştir. Alî Şîr Nevâyî IV. yüzyıl Çağatay sahasının önemli ediplerinden biridir. Velud bir sanatkardır sonraki çağları derinden etkilemiş bir müelliftir. Alî Şîr Nevâyî, Türkçe'nin edebiyat dili olduğunu savunmakla birlikte Farsça eserler de kaleme almıştır. Şair, bulunduğu dönem içerisinde karşılaştığı Molla Câmî'nin de etkisiyle tasavvufî bir kimlik kazanmıştır. Bu çalışmada Ali Şîr Nevâyî'nin Farsça gazellerindeki tasavvuf etkisi incelenmiştir. Çalışmamız, Giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Ali Şîr Nevâyî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, tasavvufun teşekkülü, tanımı ve edebiyatla ilişkisinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde ise Ali Şîr Nevâyî'nin Farsça Dîvân'ında yer alan gazellerdeki tasavvufî unsurlar belirlenmiş ve bu tasavvufî unsurlar yazarın düşünce dünyası etrafında yorumlanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Islam had a great impact on the lives of all the elements that came under its umbrella. One of the areas where this change, which was clearly felt in all areas of life, made itself felt the most was in the field of language and literature. After the adoption of Islam, Turks created a literature composed of the vocabulary of Turkish, Arabic and Persian, whose humanistic aspect was much richer than its national aspect, and raised great artists on a world scale. Sufism, which emerged in the second century of Hijri and became institutionalised in the fifth century and had a deep influence on social and political institutions and had a rich conceptual world, left deep traces in the literary field, and in time, Sufism and literature became the means of expression of each other. Alî Shîr Nevâyî is one of the most important literary figures of the 4th century Chagatai field. He is an author who deeply influenced the following ages. Although Alî Şîr Nevâyî defended Turkish as the language of literature, he also wrote works in Persian. The poet gained a mystical identity with the influence of Molla Jami whom he met during his period. In this study, the influence of Sufism on Ali Şîr Nevâyî's Persian ghazals is analysed. Our study consists of an introduction and three chapters. In the first part, information about Ali Şîr Nevâyî's life, literary personality and his works is given. In the second chapter, the formation of Sufism, its definition and its relationship with literature are mentioned. In the third part, the mystical elements in the ghazals in Ali Şîr Nevâyî's Persian Dîvân are determined and these mystical elements are tried to be interpreted around the author's world of thought.
Benzer Tezler
- Ali Şir Nevâyî'nin Fevâidü'l-Kiber Divanı'nda (gazeller) sosyal hayat izleri
Social life in Fawa'id al-Kibar Divan (Gazals) Of The AlisherNavai
ZABİHULLAH RAHMANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VİLDAN COŞKUN
- Ali Şir Nevâyî'nin Gazeliyat Divanı (inceleme-metin-dizin
Gazeliyat Divan of Ali Shir Navâyî (review-text-index)
ZEYNEP ORUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAIDBEK BOLTABAYEV
- Ali Şîr Nevâî ve Farsça divanının içerik açısından incelenmesi
Analysis of Ali Şîr Nevâî and Persian classical poetry in terms of content
A. HİLAL KALKANDELEN
Doktora
Türkçe
2004
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİMET YILDIRIM
- Ali Şir Nevayi'nin Farsça Divan'ında ve Gara'ibü's-Sıgar adlı divanında bulunan rubâîlerinin mukayesesi
Comparison of the rubaiyat of Ali Şir Nevayi in his Persian diwan and Garaibüs Sıgar diwan
ALİCAN GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADET KARAKÖSE
- 论述纳瓦依作品《BEDAYIU'L WASAT》中耶扎菲（偏正组合）的研究
Ali Şir Nevayi'nin 'Bedayiü'l-Vasat' adlı eserindeki tamlamaların birlikte kullanımı
MİHRİBAN AYDIN
Yüksek Lisans
Çince
2010
Türk Dili ve EdebiyatıXinjiang Normal UniversityÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. 拜斯尔 (BESIR)