Bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri çerçevesinde otomat makinesi türlerine yönelik yer seçimi ve risk analizi
Location selection and risk analysis for different vending machines within the framework of fuzzy multi-criteria decision makingmethods
- Tez No: 941000
- Danışmanlar: PROF. DR. COŞKUN ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Gelişen teknoloji ve değişen ihtiyaçlarla beraber insanlar artık ihtiyaçlarını hızlı elde etme ve hızlı tüketme ihtiyacına yönelmektedirler. Teknolojik ilerlemenin getirdiği büyük kolaylıklardan biri olan otomatlar, İnsanların istek ve ihtiyaçlarını hızlı bir şekilde temin edebilmek için geliştirilen teknolojik makineler arasında son yıllarda en yaygın kullanılan makinelerdir. Sokaklarda, metro istasyonlarında, havaalanlarında, alışveriş merkezlerinde, hastanelerde, eczanelerde, okullarda, spor merkezlerinde, perakende market sektöründe vb. birçok alanda otomat makineleri tüketiciler tarafından kullanılmaktadır. Özellikle pandemi dönemi ile beraber insanlar bireysel, hızlı ve güvenli alışveriş yapma ve hizmet alma eğilimine girmişlerdir. Bu noktada özellikle satış otomatları ve geri dönüşüm otomatları, modern hayatın vazgeçilemez parçaları haline gelmişlerdir.Tezde satış otomatları ve geri dönüşüm otomatları kurulumu ve yer seçiminin organizasyonlar ve tüketiciler için kritik önemde olduğu dikkate alınarak, satış otomatları ve geri dönüşüm otomatlarının yer seçimi problemlerinin farklı yönlerden ele alınması amaçlanmaktadır. Tez kapsamında ilk olarak, perakendeci satış otomatı yer seçimlerine yönelik literatür taraması ve uzman fikirleri ışığında farklı birçok kriterin değerlendirilmesi ve bu kriterlere bağlı olarak alternatiflerin değerlendirilmesi planlanmıştır. Bu noktada sırasıyla, Modifiye Delphi entegre küresel bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve küresel bulanık Combinative Distance Based Assessment (CODAS) yöntemi kullanılmıştır. Tezde ele alınan bir diğer problem ise, belediye geri dönüşüm otomatı yer seçimi problemidir. Geri dönüşüm otomatlarının yer seçimi problemine yönelik, bulanık Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) çerçevesi altında bir karar destek modelinin kurulması amaçlanmaktadır. Ele alınan problem için belirlenen kriterler üçgensel bulanık Full Consistency Method (FUCOM) yöntemi ile ağırlıklandırılarak her bir kriterin nihai ağırlıkları elde edilmiştir. Ağırlıklandırılan kriterlerden yararlanılarak, geri dönüşüm otomatları için önceden belirlenmiş alternatif lokasyonların değerlendirilmesinde üçgensel bulanık The Technique For Order Preference By Similarity To An İdeal Solution (TOPSIS) kullanılmıştır. Tez kapsamında ele alınan satış otomatı ve geri dönüşüm otomatı yer seçimi sonrası oluşabilecek risklerin belirlenmesi ve bu risklerin öncelik sıralamalarının elde edilmesi amacıyla son olarak tezde, her bir otomat türü için risk değerlendirmesi problemleri ele alınmıştır. Bu amaçla literatürde sıklıkla kullanılan ÇKKV yöntemlerinden biri olan Best-Worst (BW) yöntemine başvurulmuştur. Satış otomatları ürün dağıtımı ve geri dönüşüm otomatı atıkların toplanması ve taşınması sırasında meydana gelebilecek risk kriterleri belirlenerek, Best-Worst yöntemiyle ağırlıklandırılmış ve böylece öncelikli olarak en fazla risk teşkil eden kriterler belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
With developing technology and needs, people are moving towards quickly obtaining and consuming their needs. Vending machines, one of the greatest benefits provided by technological advancement, have been widely used in recent years among the technological machines offered to quickly meet people's demands and needs. Vending machines are located in many areas such as streets, metro stations, airports, shopping malls, hospitals, pharmacies, schools, sports centers, retail market sectors, etc. Especially with the pandemic period, people asked for the right to shop and receive services individually, quickly, and safely. At this point, vending machines and recycling vending machines have become an indispensable part of modern life. Considering their critical importance for organizations and customers, the thesis aims to compile the installation and location selection issues of vending machines and recycling vending machines and to address and compile the location selection problems of vending machines and recycling vending machines from different perspectives. Within the scope of the thesis, it is planned to evaluate many different criteria in the light of the literature review and expert opinions regarding retailer vending machine location selections and to evaluate alternatives depending on these criteria. The Modified Delphi integrated spherical fuzzy Analytical Hierarchy Process (AHP) and the spherical fuzzy Combinative Distance Based Assessment (CODAS) methods were used, respectively. Another problem addressed in the thesis is the municipal recycling vending machine location selection problem. It is aimed to create a decision support model under comprehensive Multi-Criteria Decision Making (MCDM) frameworks for the location selection problem of recycling vending machines. The criteria are determined for the problem and the triangular fuzzy Full Consistency method (FUCOM) is used to obtain the final weights of each criterion. By utilizing the weighted criteria, the triangular fuzzy Ranking Technique According to Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) is used in the evaluation of previously determined alternative locations for recycling vending machines. After the location selection of the vending machine and recycling machine addressed within the scope of the thesis, risk assessment problems are taken for each vending machine type to determine the risks and obtain the priority order of these risks. For this purpose, the Best-Worst (BW) method, one of the frequently used MCDM methods in the literature, is applied. The risk criteria that may occur during the vending machine product distributions and recycling machine waste collection and transportation are determined and the criteria that pose the most risk are determined by weighting them with the Best-Worst method.
Benzer Tezler
- Entegre bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri yazılımı ve LNG tedarikçi ülke seçimi uygulaması
Integrated fuzzy multi-criteria decision making methods software and an application of LNG supplier selection
KADRİYE CANPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL İBRAHİM DEMİR
- Afet yönetimindeki faaliyetlerin bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ile önceliklendirilmesi
Prioritization of activities in disaster management with fuzzy multi-criteria decision making methods
BÜŞRA ŞİMŞİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKarabük ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK ÖZCAN
- An integration of fuzzy multi-criteria decision-making methods and risk analysis in the defense industry
Savunma sanayiinde bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ile risk analizinin entegrasyonu
ÖZGE DAŞDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN ERASLAN
- Çok kriterli karar verme yöntemine dayali inşaat projelerinde sürdürülebilir malzeme seçimi
Sustainable material selection in construction projects based on multi-criteria decision-making method
EBRAHIM AGHAZADEH
Doktora
Türkçe
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YILDIRIM
- Novel spherical fuzzy aggregation operators and similarity & distance measures
Küresel bulanık yeni yığıştırma operatörleri ve benzerlik & mesafe ölçüleri
YASER DONYATALAB
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN