El-Mar'aşî'nin 'Nüzhetü't-Tâlibîn ve Tuhfetü'r-Râğibîn' isimli kasîdetü'l-bürde şerhinin tahkik ve tahlili
Critical study of Al-Marʿashi's Nuzhat Al-Tâlibîn wa Tuhfat Al-Râghibîn: Commentary on qasîdat al-burda
- Tez No: 941454
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİM ÖZNURHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 406
Özet
Bu tez, İslam edebiyatı ve tasavvuf geleneği içerisinde önemli bir yere sahip olan Kasîdetü'l-Bürde üzerine yapılmış özgün bir şerh çalışması olan Ebû Bekir el-Marʿaşî'nin Nüzhetü't-Tâlibîn ve Tuhfetü'r-Râğibîn adlı eserinin tahkikini ve metodolojik analizini konu edinmektedir. Hz. Muhammed'e duyulan sevgi ve bağlılığın sembolü hâline gelen bu kaside, asırlar boyunca hem halk arasında ilgiyle okunmuş hem de birçok âlim tarafından farklı yaklaşımlarla şerhedilmiştir. Marʿaşî, bu zengin geleneğe dâhil olmakla birlikte, eserinde sadece lafzi açıklamalar yapmakla yetinmemiş; metni nahiv, sarf, tasavvuf, belagat ve edebiyat ilimlerinin katkısıyla çok katmanlı bir şekilde yorumlamıştır. Bu yönüyle şerh, klasik anlamda bir dil çözümlemesi olmasının ötesinde, dönemin düşünce yapısını, ilmî birikimini ve estetik anlayışını yansıtan önemli bir örnektir. Çalışmanın ilk bölümünde Kasîdetü'l-Bürde'nin müellifi olan el-Bûsîrî'nin hayatı, edebî şahsiyeti ve kasidenin İslam dünyasındaki etkisi ele alınmıştır. Ardından Ebû Bekir el-Marʿaşî'nin ilmî kişiliği, eğitim aldığı çevreler, etkisinde kaldığı ilim halkaları ve dönemin ilim geleneğiyle ilişkisi detaylandırılmıştır. Tezin uygulamalı kısmında ise dört farklı yazma nüsha esas alınarak tahkik işlemi gerçekleştirilmiş, metnin en sahih biçimi tespit edilmiştir. Ayrıca şerhin yapısı, bölümler arasındaki mantıksal ilişki, açıklama teknikleri ve kullanılan kaynaklar sistematik olarak analiz edilmiştir. Belgesel tarama ve içerik analizi yöntemlerinin esas alındığı bu çalışma, klasik Arap şerh geleneğinin anlaşılmasına katkı sunarken, metin tahkiki alanında da özgün bir örnek teşkil etmektedir. Böylece hem Kasîdetü'l-Bürde literatürüne hem de şerh geleneği çalışmalarına yeni bir bakış açısı kazandırılması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis focuses on the critical edition (taḥqīq) and methodological analysis of Nuzhat al-Ṭālibīn wa Tuḥfat al-Rāghibīn, a unique commentary (sharḥ) on Qaṣīdat al-Burda, authored by the 14th-century scholar Abū Bakr al-Marʿashī. Regarded as a symbol of deep love and devotion to the Prophet Muhammad, Qaṣīdat al-Burda has held a central place in Islamic literature and Sufi tradition, attracting the attention of numerous scholars over the centuries. While participating in this rich tradition, al-Marʿashī did not limit himself to a literal explanation of the poem; rather, he interpreted the text through a multidimensional lens by employing the sciences of grammar (naḥw), morphology (ṣarf), rhetoric (balāgha), Sufism, and classical Arabic literary arts. In this respect, the commentary represents not only a philological effort but also a reflection of the intellectual structure and aesthetic sensibility of its time. The first part of the study explores the life and literary legacy of al-Būṣīrī, the author of the Qaṣīda, as well as its reception in the Islamic world. The thesis then examines al-Marʿashī's scholarly profile, his intellectual milieu, and the scholarly circles that influenced him. The practical section involves a critical comparison of four manuscript copies, resulting in the reconstruction of the most reliable version of the text. Furthermore, the structural organization of the commentary, logical coherence between sections, explanatory techniques, and cited sources are systematically analyzed. Employing documentary research and content analysis methods, this study contributes to a deeper understanding of the classical Arabic commentary tradition and presents an original case study in the field of textual criticism. It aims to offer new perspectives for both the Qaṣīdat al-Burda corpus and the broader field of Islamic scholarly commentary.
Benzer Tezler
- Abdurrahîm el-Mar'aşî'nin el-Mu'âdil isimli eserinin edisyon kritiği ve değerlendirilmesi
The edition criticism and assessment of the work titled el-Muâdil written up by Abdurrahîm el-Mar'aşî
İSMET KALKAN
- Hüsam Bin Halife El-Mar'âşî'nin Kava'idü'l-Kur'âni'l-İzzetî ve Tecvidü'l Kelami'l-İlahî adlı eseri
The book of Husam b. Khalifa al-Mar'ashi Named Qawa'id al-Qur'an al-Izzah wa Tajwid al-Kalam al-Ilahi
MUSTAFA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İşlemler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EFE
- İlk dönem itikadi ve siyasi mezheplerin insan fiileri ve ihtiyar anlayışı: Mar'aşî'nin Risâle-i Münciye örneği
The understanding of human actions and choice in the early period faith and political madhhabs: Risalatu'l-Munjiyya example by Marashi
MUSTAFA KESKİN
Doktora
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DALKILIÇ
- Saçaklızâde Muhammed Maraşî ve kelâmi görüşleri
Sagaklizadde Muhammad Maras and the word
AXIDING WUSIMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAMİT SİNANOĞLU
- Üslup ve konuları bakımından Osmanlı dönemi tecvid eserlerinden Cühdü'l-mukill ve el-Kavlü's-sedid fî ilmi't-tecvid (Tecvid-i cedid) eserlerinin karşılaştırmalı incelenmesi
Comparative study of Cühdü'l-mukill and el-Kavlü's-sedid fi ilmi't-tecvid (Tecvid-i cedid), among the tecvid works of the Ottoman period, in terms of style and themes
YUNUS DELİBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KARA