Hadislerde tenfîl
Tenfîl in hadiths
- Tez No: 941539
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMET ALİ ASAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Tenfîl, savaş öncesinde veya sonrasında gösterilen kahramanlık ve üstün başarıya karşılık olarak askerlere ek ödüller veya ganimet verilmesi anlamına gelmektedir. Sadece askeri bir uygulama olmakla kalmayıp, maddi-manevi motivasyon sağlama ve savaş stratejilerini güçlendirme işlevleri de bulunan bu kavram, Hz. Peygamber'in savaş yönetimi içinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, hadislerde geçen tenfîl kavramı ele alınmakta ve onun kavramsal çerçevesi, tarihî arka planı ve rivâyetlerdeki yansımaları incelenmekte, tenfîl kavramının geçtiği rivâyetlerin detaylı tenkidi yapılmaktadır. Çalışma kapsamında, tenfîl kavramının İslâm'da ve ganimet paylaşımındaki rolü, Hz. Peygamber dönemindeki uygulamalar ve sonraki dönemlerde kavramın nasıl anlaşıldığına dair görüş ve yorumlar ortaya konulmuştur. Ayrıca, siyer ve megâzî kaynaklarından faydalanılarak tenfîl uygulamalarının tarihî boyutu, askeri ve sosyal yapıya etkileri detaylandırılmıştır. Tenfîl ile bağlantılı olarak ganimet (الغنيمة), enfâl (الأنفال), fey (الفيء), seleb (سلب), radh (رضخ), safî (الصفي) ve humus (الخمس) gibi kavramlar analiz edilmiş ve bu çerçevede maddi ve manevi tenfîl ayrımı da yapılmıştır. Çalışmada, tenfîl ile ilgili hadislerin isnad zincirleri titizlikle incelenmiş; sened ve metin tenkidi yöntemleri uygulanarak rivâyetlerin sıhhat durumu tespit edilmiştir. Bu bağlamda, rivâyetlerin Abdurrahman b. Avf (öl. 32/652), Habîb b. Mesleme (öl. 42/662), Ebû Katâde el-Ensârî (öl. 54/674), Abdullah b. Ömer (öl. 73/693) ve Seleme b. Ekva (öl. 74/693) gibi sahâbîler aracılığıyla nakledildiği belirlenmiş; temel hadis kaynaklarında tenfîl kavramının nasıl ele alındığı ve uygulama biçimleri ortaya konulmuştur. Çalışma İmam Mâlik'in Muvatta'ı (öl. 179/795), Abdurrezzâk'ın Musannef'i (öl. 211/827), İbn Ebî Şeybe'nin Musannef'i (öl. 235/849), Ahmed b. Hanbel'in Müsned'i (öl. 241/855), Dârimî'nin Sünen'i (öl. 255/869), Buhârî'nin Sahîh'i (öl. 256/870), Müslim'in Sahîh'i (öl. 261/875), İbn Mâce'nin Sünen'i (öl. 273/887), Ebû Dâvûd'un Sünen'i (öl. 275/889) ve Nesâî'nin Sünen'i (öl. 303/915) gibi erken dönem hadis kaynakları ve Kütüb-i Tis'a ile sınırlı tutulmuş; bu eserlerde yer alan rivâyetler çalışmaya medar olmuştur. Sonuç olarak, hadis kaynaklarında tenfîl ile ilgili çok sayıda rivâyetin varlığı tespit edilmiş, bu rivâyetlerin sened ve metin açısından analiz edildiğinde ekseriyetle sahih oldukları görülmüştür. Hadislerde yer alan tenfîl kavramının genel olarak savaşta üstün yararlılık gösterenleri ödüllendirmek yanında bir teşvik unsuru ve motivasyonu artırıcı bir etki olarak da kullanıldığı görülmektedir. Çalışmada, bu uygulamanın modern dönemde nasıl algılandığı ve benzer stratejilerle hangi açılardan örtüştüğü konusunda da değerlendirmelerde bulunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Tenfîl refers to the granting of additional rewards or spoils to soldiers in recognition of acts of bravery and exceptional service performed either before or after a battle. This concept is not merely a military practice; it also serves functions of providing both material and spiritual motivation and strengthening military strategies. Tenfîl occupies an important place within the Prophet Muhammad's (peace be upon him) approach to warfare management. This study examines the concept of tenfîl as reflected in the hadiths, analyzing its conceptual framework, historical background, and its manifestations in transmitted reports (riwāyāt), and conducts a detailed critique of the narrations in which the term tenfîl appears. Within the scope of this study, the role of the concept of tenfîl in Islam and in the distribution of spoils of war, its application during the time of the Prophet Muhammad (peace be upon him), and the interpretations and views concerning its understanding in later periods have been presented. Additionally, by utilizing siyar and maghāzī sources, the historical dimension of tenfîl practices and their impact on military and social structures have been elaborated. Related concepts such as ghanīmah (الغنيمة), anfāl (الأنفال), fay' (الفيء), salab (سلب), radkh (رضخ), safī (الصفي), and khumus (الخمس) have also been analyzed, and within this framework, a distinction between the material and spiritual aspects of tenfîl has been made. In this study, the isnād chains of hadiths related to tenfīl were meticulously examined, and the authenticity of the narrations was determined through the methods of isnād and matn criticism. In this context, it was identified that the narrations were transmitted through companions such as ʿAbd al-Raḥmān b. ʿAwf (d. 32/652), Ḥabīb b. Maslama (d. 42/662), Abū Qatāda al-Anṣārī (d. 54/674), ʿAbdullāh b. ʿUmar (d. 73/693), and Salama b. al-Akwaʿ (d. 74/693); and it was revealed how the concept of tenfīl was addressed and practiced in the major hadith sources. The study has been limited to early hadith sources such as Mālik's al-Muwattaʾ (d. 179/795), ʿAbd al-Razzāq's al-Muṣannaf (d. 211/827), Ibn Abī Shayba's al-Musannaf (d. 235/849), Ahmad b. Hanbal's al-Musnad (d. 241/855), al-Dārimī's Sunan (d. 255/869), al-Bukhārī's al-Ṣaḥīḥ (d. 256/870), Muslim's al-Ṣaḥīḥ (d. 261/875), Ibn Mājah's Sunan (d. 273/887), Abū Dāwūd's Sunan (d. 275/889), and al-Nasāʾī's Sunan (d. 303/915), as well as the collections classified within the Kutub al-Tisʿah. The narrations contained in these works formed the basis of the study. As a result, it has been determined that there are numerous narrations concerning tenfîl in the hadith sources, and that upon analysis of their isnād and matn, the majority of these narrations are classified as authentic (ṣaḥīḥ). It has been observed that the concept of tenfîl, as reflected in the hadiths, was not only used to reward those who demonstrated exceptional valor in battle but also served as a means of encouragement and a tool to enhance motivation. The study also offers evaluations regarding how this practice is perceived in the modern era and to what extent it corresponds with similar contemporary strategies.
Benzer Tezler
- Beğavî'nin Meâlimu't-Tenzîl isimli tefsirindeki hadislerin tahriç ve değerlendirilmesi (Âl-i İmrân sûresi 1-120. ayetler)
The extraction and evaluation of hadiths in the commentary of al-Baghawi titled maalim at-Tanzil (1st – 120th verses of surah Âl-i İmran)
NEBAHAT GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSA ERKAYA
- Begavî'nin Meâlimü't-Tenzîl isimli tefsirindeki hadislerin tahrîç ve değerlendirilmesi (Nisâ ve Mâide sûreleri)
Citation and evaluation of hadiths in Begavi's Mealimü't-Tenzil commentary (Nisâ and Mâide surahs of the qoran)
HABİB KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSA ERKAYA
- Begavî'nin Meâlimü't-Tenzîl isimli tefsirindeki hadislerin tahrîç ve değerlendirilmesi (Fatiha ve Bakara sûreleri)
Citation and evaluation of hadiths in Begavi's Mealimü't-Tenzil commentary (Fatiha and Bakara surahs of the Qoran)
HÜSEYİN BAĞATARHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSA ERKAYA
- Beyzâvî Tefsirinde uydurma hadisler ve tahlili
The fabricated hadiths in the Tafsir of al - Baidawi and their analyzation
GALİP AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL SAKLAN
- Beğavî'nin Meâlimü't-Tenzîl isimli tefsirindeki hadislerin tahriç ve değerlendirilmesi (Al-i İmrân sûresi 121-200. ayetler)
The extraction and evaluation of hadiths in the commentary of al-Baghawi titled Maalim at-tanzil (Between 121 th and 200th verses of surah Al-i İmran)
YAKUP KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EKREM YÜCEL