Geri Dön

Kentsel mikroklima alanlarında termal konfor ve geleceğe yönelik klimatik modellemeler: Diyarbakır kent merkezi örneği

Thermal comfort in urban microclimate areas and future-oriented climatic modeling: The case of Diyarbakır city center

  1. Tez No: 941617
  2. Yazar: SÜLEM ŞENYİĞİT DOĞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SÜHA BERBEROĞLU, DOÇ. DR. AHMET KOÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Termal konfor, Diyarbakır, ENVI-met, SARIMAX, Thermal comfort, Diyarbakir, ENVI-met, SARIMAX
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 187

Özet

Kentleşme ve beraberinde artan küresel ısınma geçtiğimiz yüzyıl ve içinde bulunduğumuz yüzyılda önemli sorunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle büyük şehirlerde çarpık kentleşme ve yoğun yapı stoklarının neden olduğu kentsel ısı adaları insan termal konforunu etkilemektedir. Bu çalışmada özellikle yaz aylarında sıcak ve kurak, kış aylarında ise serin ve nemli iklime sahip olan Diyarbakır kent merkezinde olan dört merkez ilçe ele alınmıştır. Çalışmada bölgenin geleneksel mimari dokusunu (Sur), geleneksel ve modern dokusunu (Yenişehir), modern dokuyu (Kayapınar), çarpık kentsel dokuyu (Bağlar) temsil eden dört farklı alan ele alınmıştır. Aynı zamanda Türkiye Meteoroloji Genel Müdürlüğüne ait istasyonlardan alınan 30 yıllık iklim verileri ve yerinde ölçümlerle elde edilmiş olan meteorolojik veriler materyal olarak kullanılmıştır. Dört farklı çalışma alanında, dört farklı senaryo (Senaryo 1: %20 çim alandan oluşan, Senaryo 2 : %80 çim alandan oluşan, Senaryo 3: ibreli bitkilerden oluşan, Senaryo 4: yaprak döken bitkilerden oluşan) iki farklı mevsim ele alınarak güncel ve geleceğe ait analizler yapılmıştır. Çalışmada Mevcut veriler ile ENVI-met yazılımı kullanılarak senaryolar oluşturulmuştur. Oluşturulan mevcut senaryoların Landsat 8 uydusuna ait yüzey sıcaklığı analizleri ve yerinde ölçümler ile doğrulamaları yapılmıştır. Geleceğe yönelik senaryolarda ise makine öğrenme alt yapısında çalışan SARIMAX modeli ile 2050 yılına ait çalışma alanlarına ait iklim değişkenleri tahmin edilmiştir. Tahminleri yapılan iklim değişkenlerine ait senaryolar ENVI-met yazılımı ile değerlendirilerek sonuçlara ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; mevcut veriler bazında (2022) çarpık ve modern dokuda yaz aylarında en iyi sonucu 41.8 °C FES değeri ile senaryo 4, modern dokuda 46.3 °C FES sonucu ile senaryo 3, çarpık kentsel dokuda 44.3 °C FES değeri ile mevcut senaryo ve geleneksel dokuda ise en iyi sonucu 47.6 °C FES değeri ile senaryo 4 vermiştir. Kış aylarına ait senaryolarda ise; geleneksel ve modern dokuya ait çalışma alanında tüm senaryolarda benzer sonuçlar alınmasına rağmen, özellikle çarpık dokunun olduğu Bağlar ilçesinde 29.5°C FES değeri ile en konforlu ortamı senaryo 4 sağlamıştır. Geleceğe ait yaz mevsimi senaryolarında ise; modern ve geleneksel dokuya sahip olan Yenişehir ilçesinde 47 °C FES değeri ile senaryo 4 yüksek performans gösterirken sırasıyla modern dokuda 49.2°C, çarpık kentsel dokuda 46.2°C ve gelensel dokuda 38.3°C FES değerleri ile en konforlu değerleri senaryo 4 sergilemiştir. Kış mevsimine ait senaryolarda ise senaryo 1 ve senaryo 2 tüm çalışma alanlarında daha konforlu alanlar oluşturmuştur. Bu çalışma özellikle kentsel ölçekte yerel ve idari yönetimler için bir altık olacaktır.

Özet (Çeviri)

Urbanization and escalating global warming are significant issues of the last century and the forthcoming century. The phenomenon of urban heat islands, which are a consequence of unregulated development and high-density construction, particularly in large cities, have a significant impact on human thermal comfort. This study focuses on four central districts in Diyarbakır city center, which has a hot and dry climate in summer and a cool and humid climate in winter. Four different areas representing the traditional architectural structure of the region (Sur), traditional and modern structure (Yenişehir), modern structure (Kayapınar), and unplanned urban structure (Bağlar) were considered. Simultaneously, this study utilised three decades of climate data procured from stations under the administration of the Turkish Meteorological General Directorate, complemented by on-site meteorological measurements. In four distinct study areas, four different scenarios were analysed across two seasons. The first scenario comprised 20% grass, the second scenario 80% grass, the third scenario coniferous plants, and the fourth scenario deciduous plants.In the course of the study, scenarios were created using ENVI-met software with existing data. The validity of the present scenarios was ascertained by means of Landsat 8 satellite surface temperature analysis and on-site measurements. In future scenarios, the SARIMAX model, which operates on a machine learning infrastructure, was employed to predict the climate variables of the study areas for the year 2050. The scenarios of the predicted climate variables were evaluated with ENVI-met software, and the results were obtained. The findings, based on the available data (2022), indicate that scenario 4, with a 41.8 °C PET value, yielded the optimal outcome in the summer months within the urban and modern structure. Additionally, scenario 3, with a 46.3 °C PET result, demonstrated its efficacy in the modern structure. The current scenario also exhibited a 44.3 °C PET value in the urban structure and scenario 4, with a 47.6 °C PET value, in the traditional structure. With regard to the scenarios for the winter months, although similar results were obtained in all scenarios in the study area of traditional and modern structures, Scenario 4 provided the most comfortable environment with an PET value of 29.5 °C in the Bağlar district, especially in the distorted structure. In the future summer scenarios, scenario 4 demonstrated the highest performance with an PET value of 47°C in the Yenişehir district, which exhibits a combination of modern and traditional structures. Conversely, scenario 4 exhibited the most comfortable values with PET values of 49.2°C in modern texture, 46.2°C in skewed urban texture, and 38.3°C in traditional structure, respectively. In the context of the winter season, Scenarios 1 and 2 resulted in the creation of more comfortable areas across all study areas. The findings of this study will provide a foundation for local and administrative administrations, particularly at the urban scale.

Benzer Tezler

  1. Kentsel dönüşüm projeleri ile değişen kent dokusunda termal konfor etkisinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the thermal comfort effect on the changing urban pattern with urban transformation projects

    YAĞMUR AKSU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA

  2. Bioclimatic architecture effects of urban solids on the natural ventilation of urban voids

    Kentsel katıların kentsel geçicilerin doğal havalandırmasına etkileri

    AHMED YASSINE CHOUBANI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    MimarlıkBahçeşehir Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BENGÜ ULUENGİN

  3. Göllerin kentsel termal konfor üzerine etkisi:Van gölü örneği

    The impact of lakes on urban thermal comfort: A case study of lake Van

    NURSEVİL YUCA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Peyzaj MimarlığıVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞEVKET ALP

    PROF. DR. MEHMET AKİF IRMAK

  4. Energy efficient urban design

    Başlık çevirisi yok

    ZEYNEP PEKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1998

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ERKAL SERİM

  5. Investigation of the impacts of building and urban parameters onurban heat island formation in Ankara

    Ankara'da kentsel ısı adası oluşumunda bina ve kent parametrelerinin etkisinin incelenmesi

    DİLARA ERKAYA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SOOFIA TAHIRA ELIAS ÖZKAN