Azgelişmiş ülkelerde 1980 sonrasında ekonomik kriz, istikrar ve yapısal uyum programları, Latin Amerika ve Türkiye deneyimi
Economic scısis in less-developed countries since 1980 s, stabilization and structural adjustment programs , Latin America and Turkey experience
- Tez No: 94179
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜLAY ARIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
ÖZET 1970'lerde dünya kapitalizminin yaşadığı uzun dönemli krizi aşmak amacıyla uygulanan iktisat politikaları azgelişmiş ülkelerde uluslararası borç kriziyle sonuçlanmıştır. Uluslararası borç krizinin ardından azgelişmiş ülkelerde Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası'nca sermaye birikim sürecinin yemden düzenlenmesi için önerilen istikrar ve yapısal uyum programlan uygulamaya konulmuştur. Bu çalışma, kapitalizmin genelleşmiş yapısal krizine çözüm arayışında azgelişmiş ülkelerde uygulamaya konulan istikrar ve yapısal uyum programlarının, sermayenin yeniden yapılanmasında üretim ve dolaşım sürecini düzenleyen somut politikalar olduğunu vurgulamaktadır. Uygulamaya konulan istikrar ve yapısal uyum programlarının sermayenin yeniden yapılanmasını hangi evrelerde gerçekleştirdiğini ve bir evreden diğer evreye geçiş sürecim nasıl düzenlediğini incelemektir. Uygulamaya konulan istikrar ve yapısal uyum programlan, sadece ulusal ve uluslararası sermayenin kâr oranlarının düşme eğilimini engellemek için ticaretin serbestleştirilmesi, devlet düzenlemelerinin azaltılmasını (deregülasyon) içeren devleti küçültme politikalan ve mali sermayenin serbestleştirilmesi politikalarım düzenlemekle kalmamakta, aynı zamanda yaratılan artık-değerin toplumsal kesimler arasında bölüşümünü sermaye sınıfi lebine yeniden düzenleyerek ideolojik/ politik dönüşümü ve bütünleşmeyi de içermektedir. Bu anlamda kapitalist üretim tarzının krizi aşmak amacıyla uygulamaya koyduğu istikrar ve yapısal uyum programlan, hem sermaye/işgücü çelişkisini içeren sınıf mücadelesinin hem de sermayenin kendi içsel çelişkisinin bir parçası olmaktadır. Çalışma ilk olarak krizin niteliğini farklı kuramsal yaklaşımlar açısından ele almakta ve istikrar ve yapısal uyum politikalarının uygulanmasını gerektiren 1970'lerin yapısal krizini analiz etmektedir, ikinci olarak krize çözüm arayışlan çerçevesinde, kapitalist üretim tarzının sermayenin yeniden yapılanmasını gerçekleştirmek üzere, azgelişmiş ülkelerde 1980'den itibaren uygulamaya konulan yeni liberal istikrar ve yapısal uyum programlarmm evrelerini incelemektedir. Bu evreler istikrar ve yapısal uyum sürecine geçiş, üretim ve sermayenin yeniden yapılanması, işgücü piyasalarının yeniden yapılanması ve sosyal politikalarda yeniden yapılanma uygulamalarım içermektedir. Daha sonra uygulamaya konulan istikrar ve yapısal uyum programlan çalışma kapsamında seçilen Latin Amerika ülkeleri (Şili, Arjantin, Brezilya ve Meksika) ve Türkiye deneyimleriyle desteklenmektedir. Sonuç olarak, sermaye birikimi krizine çözüm arayışında aşama aşama uygulamaya konulan istikrar ve yapısal uyum programlarının, kapitalist birikim sürecinin kendi iççelişkilerinin ortaya çıkardığı krizlerin önlenmesi için, öncelikle dolaşım sürecini (talep yönünü) olmak üzere hem üretim hem de dolaşım sürecini düzenleyen politikalar olduğu, ancak uygulamaya konulan istikrar ve yapısal uyum politikalarının şimdiye kadar daha çok dolaşım sürecini düzenlediği belirlenmiştir. Kriz esas olarak sermaye birikimini gerçekleştiren üretim sürecinden kaynaklandığından uygulanan istikrar ve yapısal uyum programlan krizin şiddetini azaltarak yönetilebilir kılmış, ancak giderememiştir. Bu nedenle kâr oranlarının düşüşü engellenememiş, hızlı sermaye birikimini sağlayacak kâr oranlarına ulaşılamamıştır. Ayrıca, krizlerin kapitalist üretim tarzının kendi içsel çelişkilerinden kaynaklanmasına bağlı olarak yeni krizlere ortam hazırladığı ortaya konulmuştur. Dolayısıyla dünya ekonomisinin ve azgelişmiş ülke ekonomilerinin reel kesimindeki kriz koşullan hala geçerliliğini korumaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Ekonomik Kriz, İstikrar Politikalan, Yapısal Uyum Politikaları, Latin Amerika ve Türkiye Deneyimi.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Economic policies applied to overcome the long-term crisis of world capitalism during 1970s resulted in international debt crisis for less-developed countries. Following international debt crisis, several stabilization and structural adjustment policies advised by the International Monetary Fund (IMF) and the World Bank have been put into effect in less-developed countries to re-regulate the capital accumulation process. This study emphasizes that stabilization and structural adjustment policies applied in less-developed countries for the search of solutions to the general structural crisis of capitalism are also concrete policies that regulate the production and circulation process during the restructure of capital. This study analyzes the effects of these stabilization and structural adjustment policies on the stages of the restructure of capital and the transition from one stage to another. These stabilization and structural adjustment policies do not only regulate the liberalization of trade to hinder the reduction in the profit ratios of national and international capital, the downsizing of government (deregulation) and liberalization of financial capital movements, but also include the regulation of ideological/political transformation and completion that favor the capitalists in the distribution of capital gains. Therefore, stabilization and structural adjustment policies applied by capitalist production method to overcome the crisis become part of the class struggle that includes the capital/labor dispute as well as the internal paradox of capital. This study, first, describes the crisis from different theoretical perspectives and analyzes the structural crisis in 1970s that required the initiation of these stabilization and structural adjustment policies. Second, this study examines the stages of neo-liberal stabilization and sturctural adjustment policies put into practice in less-developed countries since 1980s to restructure capital in capitalist production method. These stages involve transition to stabilization and structural adjustment process, restructure of production and capital, restructure of labor markets and social policy applications. The effects of stabilization and structural adjustment policies have been demonstrated by examples of several Latin American countries (Chile, Argentina, Brazil and Mexico) and Turkey. Finally, it was determined that these step by step stabilization and structural adjustment policies designed to solve capital accumulation crisis were essentially effective on circulation process while they were also intended to be effective on production process as well. It was also concluded that while stabilization and structural adjustment policies made the crisis moremanageable by reducing the magnitude of its effects, they were not totally successful in eliminating the crisis. Therefore, the reduction in profit ratio could not be stopped, and the profit ratios that would lead to fast capital accumulation could not be achieved. Moreover, it was demonstrated that the crisis which stem from the internal paradox of capitalist production method create conditions for new crisis. Consequently, the conditions of crisis in real sector of world economy and less-developed economies still exist. KEY WORDS: Economic Crisis, Stabilization Policy, Structural Adjustment Policy, Latin American and Turkey Experience
Benzer Tezler
- 1929-1980 arası dünya ekonomi krizlerinin, Türkiye ve diğer az gelişmiş ülkelerin kalkınma stratejilerine etkileri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ YAVİLİOĞLU
- Türkiye'de 1980 yılı sonrası yaşanan ekonomik krizler ve Türk siyasal karar birimlerinin bu krizlerle mücadele politikaları
The economic crises experienced in Turkey after 1980 and counter policies of Turkish political decision units with these crises
GÜLİSTAN KABA
- Finansal krizlerle mücadelede kamu harcama politikasının kullanılması: Türkiye örneği
Use of public expenditure policy in the fight against financial crisis: Turkey example
İSMAİL CEM ARZITAŞ
- Gelişmekte olan ülkelerin dış borç sorunu ve Türkiye'nin dış borçları
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KARAGÖZ
