Hemşirelik bakımında praksis: Temellendirilmiş kuram çalışması
Praxis in nursing care: A grounded theory study
- Tez No: 941828
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE KOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Praksis, hemşirelik, hemşirelikte praksis, temellendirilmiş kuram, Praxis, nursing, praxis in nursing, grounded theory
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Amaç: Araştırma, hemşirelik bakımında praksis kavramını, temel oluşturan öğeleri, etkileyen faktörleri ve sonuçları açıklayan bir model ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan temellendirilmiş kuram çalışmasının Charmaz tarafından oluşturulan yapılandırmacı deseni kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Akdeniz Üniversitesi Hastanesi, Kepez Devlet Hastanesi ve Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çalışan hemşireler oluşturmuştur. Örneklem seçiminde amaçlı örneklem ve kuramsal örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, bireysel görüşme ve gözlem yoluyla toplanmıştır. Görüşme ve gözlemler kuramsal doygunluğa ulaşılıncaya kadar devam etmiştir. Verilerin toplanması ve analizi eş zamanlı yürütülmüştür. Verilerin analizinde ilk kodlama, odaklı kodlama ve kuramsal kodlama takip edilmiştir. Bulgular: Araştırmada katılımcılardan elde edilen veriler doğrultusunda beş ana kod, ana kodlara bağlı 13 kategori ve 33 alt kod belirlenmiştir. Praksis ana kodunda 'kavram olarak praksis' ve 'uygulama olarak praksis' kategorileri bulunmuştur. Praksise giden yol ana kodunda 'bilgi ihtiyacını fark etme', 'amaç odaklılık' ve 'iyiye ulaşma çabası' kategorileri belirlenmiştir. Praksise temel oluşturan öğeler kategorisinde 'kişilik özellikleri', 'donanım' ve 'değerler' kategorileri tespit edilmiştir. Praksisi etkileyen faktörler ana kodunda 'bireysel engeller', 'çevresel engeller' ve 'özgürleştirici ortam' kategorileri saptanmıştır. Praksis sonuçları ana kodunda 'kendini gerçekleştirme' ve 'kendini var etmenin mutluluğu' kategorileri yer almaktadır. Sonuç: Verilere temellendirilerek oluşturulan hemşirelik bakımda praksisin kavramsal çerçevesi, ilişki faktörleri ve sonuçları“Bakımda Praksis”modeline göre açıklanmıştır. Bu model doğrultusunda; bireylerin sahip olduğu olumlu kişilik özellikleri, deneyim ve değerlerin praksisin temelini oluşturduğu belirlenmiştir. Ayrıca bireyin gerçekleştireceği eylemlerde amaç odaklı ve iyiye ulaşma çabası içinde olması uygun ortam ile desteklendiğinde bireyin kendini gerçekleştirerek mutluluğa (eudaimonia) ulaştığı saptanmıştır. Bulgular: Araştırmada katılımcılardan elde edilen veriler doğrultusunda beş ana kod, ana kodlara bağlı 13 kategori ve 33 alt kod belirlenmiştir. Praksis ana kodunda 'kavram olarak praksis' ve 'uygulama olarak praksis' kategorileri bulunmuştur. Praksise giden yol ana kodunda 'bilgi ihtiyacını fark etme', 'amaç odaklılık' ve 'iyiye ulaşma çabası' kategorileri belirlenmiştir. Praksise temel oluşturan öğeler kategorisinde 'kişilik özellikleri', 'donanım' ve 'değerler' kategorileri tespit edilmiştir. Praksisi etkileyen faktörler ana kodunda 'bireysel engeller', 'çevresel engeller' ve 'özgürleştirici ortam' kategorileri saptanmıştır. Praksis sonuçları ana kodunda 'kendini gerçekleştirme' ve 'kendini var etmenin mutluluğu' kategorileri yer almaktadır. Sonuç: Verilere temellendirilerek oluşturulan hemşirelik bakımda praksisin kavramsal çerçevesi, ilişki faktörleri ve sonuçları“Bakımda Praksis”modeline göre açıklanmıştır. Bu model doğrultusunda; bireylerin sahip olduğu olumlu kişilik özellikleri, deneyim ve değerlerin praksisin temelini oluşturduğu belirlenmiştir. Ayrıca bireyin gerçekleştireceği eylemlerde amaç odaklı ve iyiye ulaşma çabası içinde olması uygun ortam ile desteklendiğinde bireyin kendini gerçekleştirerek mutluluğa (eudaimonia) ulaştığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Objective: The research was carried out in order to put forward a model explaining the concept of praxis in nursing care, its basic elements, affecting factors and results. Method: The constructivist design of grounded theory study, which is one of the qualitative research methods, created by Charmaz, was used in the study. The population of the study consisted of nurses working at Akdeniz University Hospital, Kepez State Hospital and Antalya Training and Research Hospital. Purposive sampling and theoretical sampling method were used in sample selection. Data were collected through individual interviews and observations. Interviews and observations continued until theoretical saturation was reached. Data collection and analysis were conducted simultaneously. Initial coding, focused coding and theoretical coding were followed in data analysis. Results: In the study, five main codes, 13 categories and 33 sub-codes were determined based on the data obtained from the participants. In the main code of praxis, the categories of 'praxis as a concept' and 'praxis as a practice' were found. In the main code of the path to praxis, the categories of 'realizing the need for knowledge', 'goal orientation' and 'striving to achieve the good' were identified. The categories of 'personality traits', 'equipment' and 'values' were discovered in the main code of the elements that form the basis for praxis. The categories of 'individual obstacles', 'environmental obstacles' and 'liberating environment' were identified in the main code of factors affecting praxis. The categories of 'self-realization' and 'the happiness of self-existence' were present in the main code of praxis consequences. Conclusion: The conceptual framework, relationship factors and results of praxis in nursing care based on the data were explained according to the“Praxis in Care”model. In line with this model, it was determined that the positive personality traits, experiences and values of individuals constitute the basis of praxis. In addition, it was determined that when the individual's goal-oriented and striving to achieve efforts to reach the good in the actions to be performed by the individual are supported by the appropriate environment, the individual reaches happiness (eudaimonia) by self-realization.
Benzer Tezler
- Bakımda bilgelik, tanımı ve özellikleri: Temellendirilmiş kuram yöntemi çalışması
Wisdom in care, definition and characteristics: Grounded theory method study
AYŞE YACAN KÖK
- Hemşirelik bakımında hasta-hemşire etkileşiminin anlamı: Nitel bir araştırma
Meaning of patient-nurse intercation i̇n nursing care: A qalitative study
DUYGU CEREN MAŞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hemşirelikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiHemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU CEYLAN
DOÇ. DR. MELİKE TEKİNDAL
- Hemşirelik bakımında estetik duyarlılık, tanımı ve özelliği: Temellendirilmiş teori çalışması
Aesthetic sensitivity in nursing care, definition and characteristics: A grounded theory study
AYŞEGÜL KORKMAZ DOĞDU
- Hemşirelerin kültürel zeka ile etnik merkezciliği arasındaki ilişki
The relationship between cultural intelligence and ethnic centralization of nurses
SEMİH DADÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLBU TANRIVERDİ
- Hemşirelik bakımında vicdani ret ölçeği geliştirme
Development of conscientious objection scale in nursing care
SİMAY SIRMA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Hemşirelikİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiHemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA AKIN